“Πυρετός” διαπραγματεύσεων για την Ουκρανία: Το νέο ειρηνευτικό σχέδιο των 19 σημείων και το δίλημμα του Ζελένσκι

Σε πολύ κρίσιμο σημείο βρίσκονται οι συνομιλίες για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία, με τις συναντήσεις να είναι αλλεπάλληλες και τις διαπραγματεύσεις σκληρές, τόσο στο προσκήνιο όσο και στο παρασκήνιο.

Κι ενώ οι διαβουλεύσεις παραλίγο να τιναχθούν στον αέρα λόγω έντασης και διαρροών, χθες Δευτέρα 24/11, οι ΗΠΑ και η Ουκρανία κατέληξαν σε ένα πλήρως αναθεωρημένο σχέδιο ειρήνης 19 σημείων στη Γενεύη.

Οι δύο πλευρές συμφώνησαν σε βασικές αρχές, αφήνοντας ωστόσο τα πιο “καυτά” ζητήματα -με βασικά το εδαφικό και τις σχέσεις με το ΝΑΤΟ- στους προέδρους Ντόναλντ Τραμπ και Βολοντίμιρ Ζελένσκι, οι οποίοι πρέπει τώρα να λάβουν τις τελικές πολιτικές αποφάσεις, σύμφωνα με τον πρώτο αναπληρωτή υπουργό Εξωτερικών της Ουκρανίας, Σεργκέι Κισλίστια.

Ο Κισλίστια, ο οποίος βρισκόταν στην αίθουσα ως μέλος της ουκρανικής αντιπροσωπείας για τις συνομιλίες στη Γενεύη δήλωσε στους Financial Times ότι η συνάντηση ήταν μια “έντονη” αλλά “παραγωγική” προσπάθεια, η οποία οδήγησε σε ένα πλήρως αναθεωρημένο προσχέδιο που άφησε και τις δύο πλευρές με “θετικό” αίσθημα.

Μετά από αρκετές ώρες δύσκολων συζητήσεων, οι αμερικανικές και ουκρανικές ομάδες κατέληξαν σε συμφωνίες σε αρκετά ζητήματα, αλλά άφησαν εκτός τα πιο αμφιλεγόμενα σημεία, ώστε να διευθετηθούν σε πολιτικό επίπεδο.

Οι Ουκρανοί δήλωσαν πως “δεν είχαν εντολή” να λάβουν αποφάσεις για το εδαφικό ζήτημα, ιδίως για την παραχώρηση γης, όπως προέβλεπε το αρχικό σχέδιο, κάτι που -βάσει του ουκρανικού Συντάγματος- θα απαιτούσε εθνικό δημοψήφισμα.

Το νέο προσχέδιο, είπε ο Κισλίστια, δεν έμοιαζε σχεδόν καθόλου με την προηγούμενη διαρροή του ειρηνευτικού σχεδίου που είχε προκαλέσει αναστάτωση στο Κίεβο. “Πολύ λίγα πράγματα έχουν απομείνει από την αρχική εκδοχή”, σημείωσε.

“Αναπτύξαμε ένα ισχυρό σώμα σύγκλισης και κάποια ζητήματα στα οποία μπορούμε να συμβιβαστούμε”, είπε και πρόσθεσε: “Τα υπόλοιπα θα χρειαστούν ηγετικές αποφάσεις”.

Πλέον, κάθε πλευρά θα μεταφέρει τα τελευταία προσχέδια εργασίας στην Ουάσιγκτον και το Κίεβο, για να ενημερωθούν οι πρόεδροι. Έπειτα, η κυβέρνηση Τραμπ αναμένεται να προσεγγίσει τη Μόσχα, ώστε να προωθήσει περαιτέρω τις συνομιλίες, πρόσθεσε.

Αντίγραφα του σχεδίου που δόθηκαν στους επικεφαλής των αμερικανικών και ουκρανικών αντιπροσωπειών ήταν τα μόνα κείμενα που βγήκαν από την αίθουσα. Ο Κισλίστια είπε ότι όλα τα άλλα αντίγραφα συλλέχθηκαν στο τέλος της συνεδρίασης.

Ο Κισλίτσια είπε ότι οι Αμερικανοί ήταν προσεκτικοί, πρόθυμοι να ακούσουν την άποψη των Ουκρανών και ανοιχτοί σε προτάσεις. “Σχεδόν όλα όσα προτείναμε ελήφθησαν υπόψη”, επισήμανε.

Σημειώνεται πως από την ουκρανική πλευρά, τις συζητήσεις διηύθυναν ο ισχυρός αρχηγός του επιτελείου του Ζελένσκι, Αντρίι Γέρμακ, και ο γραμματέας του Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας και Άμυνας, Ρουστέμ Ούμεροφ, με τον Κισλίτσια και μια ομάδα στρατιωτικών αξιωματικών και αξιωματούχων των υπηρεσιών πληροφοριών να παίζουν υποστηρικτικό ρόλο από την πλευρά του Κιέβου.

Η αμερικανική αντιπροσωπεία αποτελούταν τον υπουργό Εξωτερικών, Μάρκο Ρούμπιο, τον υπουργό Στρατού, Νταν Ντρίσκολ, τον ειδικό απεσταλμένο του Τραμπ για τη Ρωσία, Στιβ Γουίτκοφ, και τον γαμπρό του προέδρου, Τζάρεντ Κούσνερ, του οποίου η παρουσία αρχικά εξέπληξε τους Ουκρανούς αξιωματούχους.

Ζελένσκι: “Τις λεπτομέρειες θα τις συζητήσω με τον Τραμπ”

Ο πρόεδρος της Ουκρανίας, Βολοντίμιρ Ζελένσκι δήλωσε αργά το βράδυ της Δευτέρας ότι στο προτεινόμενο ειρηνευτικό σχέδιο που συζητείται με τις ΗΠΑ και τους Ευρωπαίους έχουν συμπεριληφθεί «σωστά» σημεία, συμπληρώνοντας ότι υπάρχουν ακόμη “ευαίσθητα ζητάμεατα” που θα συζητήσει ο ίδιος με τον Αμερικανό ομόλογό του Ντόναλντ Τραμπ.

“Επί του παρόντος, μετά τη Γενεύη, υπάρχουν λιγότερα σημεία, όχι πλέον 28, και πολλά σωστά δεδομένα έχουν συμπεριληφθεί σε αυτό το πλαίσιο”, δήλωσε ο Ζελένσκι σε βιντεοσκοπημένο μήνυμά του, για την ειρήνη στην Ουκρανία, που δόθηκε στη δημοσιότητα.

“Η ομάδα μας έχει ήδη ενημερώσει σήμερα για το νέο σχέδιο μέτρων και αυτή είναι πραγματικά η σωστή προσέγγιση. Τα ευαίσθητα ζητήματα, τα πιο λεπτεπίλεπτα σημεία, θα τα συζητήσω με τον πρόεδρο Τραμπ”, προσέθεσε και υπογράμμισε ότι “υπάρχει ακόμα δουλειά που πρέπει να κάνουμε όλοι μας — είναι πολύ δύσκολο — για να καταλήξουμε στο τελικό κείμενο. και πρέπει να τα κάνουμε όλα με αξιοπρέπεια. Εκτιμούμε το γεγονός ότι η πλειοψηφία του κόσμου είναι έτοιμη να μας βοηθήσει και ότι η αμερικανική πλευρά έχει μια εποικοδομητική στάση. Ουσιαστικά, χθες όλη την ημέρα γίνονταν συναντήσεις, ήταν μια δύσκολη, εξαιρετικά λεπτομερής δουλειά”.

“Η Ουκρανία δεν θα αποτελέσει ποτέ εμπόδιο για την ειρήνη – αυτή είναι η αρχή μας, η κοινή μας αρχή, και εκατομμύρια Ουκρανοί προσδοκούν και αξίζουν μια αξιοπρεπή ειρήνη. Θα κάνουμε τα πάντα για αυτό, είμαστε έτοιμοι να εργαστούμε όσο το δυνατόν γρηγορότερα” κατέληξε.

Νωρίτερα, ο Μπέβζ ανέφερε σε ανάρτησή του στο Facebook ότι “το σχέδιο των 28 σημείων, όπως το είδαν όλοι, δεν υπάρχει πλέον. Ορισμένα σημεία αφαιρέθηκαν, άλλα άλλαξαν. Καμία από τις παρατηρήσεις της ουκρανικής πλευράς δεν αγνοήθηκε”.

Σύμφωνα με τον ίδιο, οι τελικές αποφάσεις για τα πιο προβληματικά ζητήματα θα ληφθούν από τον πρόεδρο της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι και τον πρόεδρο των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ.

Ο Μπέβζ επεσήμανε επίσης ότι υπήρχαν πολύ περισσότερες θεωρίες συνωμοσίας από ό,τι πραγματικότητα.

Η εκπρόσωπος Τύπου του Λευκού Οίκου Κάρολαϊν Λέβιτ, πάντως, δήλωσε τη Δευτέρα ότι δεν έχει προγραμματιστεί συνάντηση του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ με τον Ουκρανό ομόλογό του Βολοντίμιρ Ζελένσκι αυτήν την εβδομάδα.

Σύμφωνα με πληροφορίες του πρακτορείου ειδήσεων Reuters, ο Ζελένσκι είναι έτοιμος να ταξιδέψει στην Ουάσινγκτον εντός των προσεχών ημερών για να συζητήσει με τον Τραμπ τα ευαίσθητα ζητήματα του προτεινόμενου σχεδίου για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία.

Politico: Το σκληρό δίλημμα του Ζελένσκι

Όπως αναφέρει το Politico, ήταν σίγουρα “πρόοδος” το γεγονός ότι κορυφαίοι σύμβουλοι από την ΕΕ και το Ηνωμένο Βασίλειο προσκλήθηκαν να συμμετάσχουν στη συνάντηση της Κυριακής στην Ελβετία, καθώς αρχικά είχαν αποκλειστεί από το αρχικό σχέδιο των 28 σημείων Τραμπ-Ζελένσκι.

Αλλά, οι πανηγυρισμοί ήταν σύντομοι. Η Ρωσία σε πρώτη φάση φαίνεται να απορρίπτει το κείμενο συμφωνία, το οποίο είχε αναδιατυπωθεί με τη συμβολή της Ουκρανίας και των συμμάχων της κατά τη διάρκεια των συνομιλιών με τον υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ, Μάρκο Ρούμπιο.

Ο κίνδυνος για την Ουκρανία πλέον είναι ότι ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν μπορεί να εξαναγκάσει τον Τραμπ να επιστρέψει στη συμφωνία κατάπαυσης πυρός των 28 σημείων, που θα ανάγκαζε το Κίεβο να παραχωρήσει ολόκληρες περιοχές στη Μόσχα, να εγκαταλείψει την ένταξη στο ΝΑΤΟ και να μειώσει το μέγεθος του στρατού του.

Στην περίπτωση αυτή, ο Ουκρανός πρόεδρος θα βρεθεί μπροστά σε ένα σκληρό δίλημμα: Είτε θα πρέπει δεχθεί την προσφορά που έχουν ετοιμάσει Τραμπ και Πούτιν, είτε θα πρέπει να παίξει το μέλλον της Ουκρανίας στα “ζάρια”, ελπίζοντας ότι κάποια στιγμή θα λάβει αρκετή βοήθεια από τους Ευρωπαίους συμμάχους του.

Κατά το Politico, πρόκειται για τους ίδιους εταίρους που μετά από τέσσερα χρόνια πολέμου, δεν θα του στείλουν τα στρατεύματά τους ή τα όπλα που θέλει, ούτε θα κάνουν επιδρομή στα “παγωμένα” περιουσιακά στοιχεία της Ρωσίας από τις τράπεζές τους για να τον βοηθήσουν να αγοράσει δικές του προμήθειες. Ουσιαστικά, οι Ευρωπαίοι δεν φαίνονται διατεθειμένοι να στείλουν στρατό ή να εμπλακούν περισσότερο στον πόλεμο στην Ουκρανία.

Παρ’ ολίγον “ναυάγιο” στη Γενεύη

Ενώ οι συνομιλίες έληξαν με θετικό τρόπο, παραλίγο να μην ξεκινήσουν, σύμφωνα με τον Κισλίτσια, περιγράφοντας την ατμόσφαιρα στη Γενεύη το πρωί της Κυριακής ως “πολύ τεταμένη”.

Οι Αμερικανοί είχαν φτάσει απογοητευμένοι από τις διαρροές στα μέσα ενημέρωσης τις ημέρες που προηγήθηκαν της συνάντησης και τη δημόσια συζήτηση γύρω από την προέλευση του πρώτου σχεδίου πρότασης.

“Οι πρώτες ώρες ήταν εντελώς…” τόνισε, σταματώντας για μερικά δευτερόλεπτα, “κρέμονταν από μια κλωστή”.

Χρειάστηκαν σχεδόν δύο ώρες συνομιλιών μεταξύ Γέρμακ και Ρούμπιο για να αποκλιμακωθεί η ένταση και να επιστρέψουν σε τροχιά. “Τελικά μπορέσαμε να πάμε στην αμερικανική αποστολή και να ξεκινήσουμε πραγματικές συζητήσεις”, είπε ο Κισλίστια.

Μια μακρά πρωινή συνεδρία με τους Αμερικανούς επέτρεψε στους Ουκρανούς να εκθέσουν τις ανησυχίες και τα αιτήματά τους. Ακολούθησε ένα σύντομο διάλειμμα και μια λεπτομερής, σημείο-προς-σημείο αξιολόγηση του προτεινόμενου ειρηνευτικού σχεδίου, πρόσθεσε.

Ο Κισλίστια είπε ότι η αμερικανική πλευρά φάνηκε διατεθειμένη να αποσύρει την πρόταση για την επιβολή ορίου 600.000 στρατιωτών στον ουκρανικό στρατό. Ανέφερε ότι οι Αμερικανοί διαπραγματευτές άκουσαν προσεκτικά τα ουκρανικά επιχειρήματα και συμφώνησαν να τα λάβουν υπόψη.

“Συμφώνησαν ότι ο αριθμός του ουκρανικού στρατού στη διαρροή [του σχεδίου ειρήνης] – όποιος κι αν το έγραψε – δεν βρίσκεται πλέον στο τραπέζι”, επισήμανε και συμπλήρωσε: “Ο στρατός θα συνεχίσει να συζητά τις ρυθμίσεις”.

Μια πρόταση για γενική αμνηστία για πιθανά εγκλήματα πολέμου στο αρχικό σχέδιο αναμορφώθηκε ώστε να λαμβάνει υπόψη “τα παράπονα όσων υπέφεραν στον πόλεμο”, σημείωσε.

Σε ξεχωριστή συνεδρίαση αργότερα χθες παρευρέθηκαν Ευρωπαίοι σύμμαχοι, συμπεριλαμβανομένων εκπροσώπων από το Ηνωμένο Βασίλειο, τη Γαλλία, τη Γερμανία, την Ιταλία και τα θεσμικά όργανα της ΕΕ. Πριν από τις συνομιλίες με τις ΗΠΑ, η Ουκρανία είχε πραγματοποιήσει ιδιωτικές συζητήσεις με Ευρωπαίους συμβούλους εθνικής ασφάλειας για να συντονίσουν θέσεις και να καθορίσουν κοινές προτεραιότητες, είπε ο Κισλίστια.

Ο ίδιος επαίνεσε επανειλημμένα την “εποικοδομητική στάση” της αμερικανικής ομάδας, ξεχωρίζοντας τους Ρούμπιο, Ντρίσκολ και Κούσνερ. “Δεν υπήρξε στιγμή που να είπαν: ‘Αυτό δεν το συζητάμε’. Εξετάσαμε όλα τα σημεία προσεκτικά”, επισήμανε.

“Εναπόκειται στους Ρώσους να δείξουν αν ενδιαφέρονται πραγματικά για την ειρήνη ή αν θα βρουν χίλιους λόγους για να μην εμπλακούν”, τόνισε ο Κισλίστια. Η Ουκρανία, από την πλευρά της, έχει δηλώσει προθυμία να συνεχίσει να εργάζεται για ένα δίκαιο τέλος του πολέμου και να ταξιδέψει “όπου χρειαστεί” για να προχωρήσει η διαδικασία.

Ακόμη, δήλωσε ότι “παρά τον θόρυβο στα ΜΜΕ και την υστερία στα κοινωνικά δίκτυα, και οι δύο πλευρές έδειξαν ότι η συνεργασία είναι ισχυρή και μπορεί να παράγει ένα βιώσιμο έγγραφο για τους ηγέτες”.

Ωστόσο, ο Κισλίστια παρέμεινε επιφυλακτικός. “Δεν καθόμασταν στα κεντρικά της Netflix γράφοντας σενάρια που θα προταθούν για Όσκαρ”, σημείωσε ακόμη και πρόσθεσε καταληκτικά: “Δεν πρέπει να καθοδηγούμαστε από ενθουσιασμό ή υπερένταση, αλλά από ευθύνη και την πολυπλοκότητα των ζητημάτων”.