Ουκρανία: Συνεχίζεται το σκληρό “παζάρι”, τα 3 κύρια εμπόδια – Το παρασκήνιο του σχεδίου Τραμπ και οι “οδηγίες” Γουίτκοφ στο Κρεμλίνο

Καθοριστικά αναμένεται να είναι τα επόμενα 24ωρα για την έκβαση ή το πιθανό τέλος του πολέμου στην Ουκρανία, καθώς το διπλωματικό πεδίο έχει πάρει «φωτιά», με μυστικές συναντήσεις στο Άμπου Ντάμπι μεταξύ Αμερικανών, Ουκρανών και Ρώσων αξιωματούχων, έχοντας στο τραπέζι το νέο προσχέδιο ειρήνης της Γενεύης.

Το ειρηνευτικό σχέδιο 28 σημείων του Ντόναλντ Τραμπ περιορίστηκε σε 19 σημεία, με ζητήματα όπως το εδαφικό, την ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ και το μέγεθος του στρατού της να παραμένουν «αγκάθια».

Μπορεί λοιπόν να σημειώνεται πρόοδος σημειώνεται μεταξύ ΗΠΑ και Ουκρανίας σχετικά με τη διατύπωση νέου προσχεδίου πρότασης για τον τερματισμό του πολέμου, αλλά οι ουσιαστικές διαφορές παραμένουν και δεν έχει συμφωνηθεί τελικό κείμενο, σύμφωνα με πηγή από την ουκρανική πλευρά με άμεση γνώση των συνομιλιών.

Όπως προκύπτει από ανώτατη ουκρανική πηγή που μίλησε στο CNN, η πραγματικότητα είναι πολύ πιο περίπλοκη – και σίγουρα πολύ πιο δύσκολη από ό,τι αφήνει να εννοηθεί η Ουάσιγκτον.

Τα τρία κρίσιμα ζητήματα που εκκρεμούν

Τα ζητήματα στα οποία παραμένουν βαθιές διαφορές είναι τουλάχιστον τρία και ίσως καθορίσουν αν θα υπάρξει τελικά συμφωνία.

1. Το εάν η Ουκρανία θα παραχωρήσει στρατηγικά εδάφη στο Ντονμπάς

Οι ΗΠΑ έχουν προτείνει τη μετατροπή των περιοχών αυτών σε ρωσική διοικούμενη αποστρατιωτικοποιημένη ζώνη. Ο Ουκρανός αξιωματούχος αναγνώρισε «κάποια πρόοδο», αλλά τόνισε ότι δεν υπάρχει καμία συμφωνημένη διατύπωση ούτε αποδοχή του σχεδίου.

2. Ο περιορισμός του ουκρανικού στρατού

Το σχέδιο των ΗΠΑ κάνει λόγο για μέγιστο μέγεθος 600.000 στρατιωτών. Το Κίεβο συζητά έναν μεγαλύτερο αριθμό, αλλά ακόμη δεν δέχεται τη λογική των περιορισμών.

3. Η εγκατάλειψη της προοπτικής ένταξης στο ΝΑΤΟ
   Η απαίτηση αυτή χαρακτηρίζεται «απαράδεκτη» από το Κίεβο, καθώς θα αποτελούσε επικίνδυνο προηγούμενο και θα έδινε στη Ρωσία έμμεσο βέτο στην ατλαντική συμμαχία.

Ο Τραμπ στέλνει τον Γουίτκοφ στη Μόσχα – Στο Κίεβο ο Ντρίσκολ

Ο Αμερικανός Πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ δήλωσε την Τρίτη ότι δεν υπάρχει τελική προθεσμία για την Ουκρανία και τη Ρωσία να καταλήξουν σε ειρηνευτική συμφωνία, υπαναχωρώντας από την προηγούμενη τοποθέτησή του που όριζε ως καταληκτική ημερομηνία την Πέμπτη. «Η δική μου προθεσμία είναι όταν τελειώσει ο πόλεμος», είπε χαρακτηριστικά.

Ο Τραμπ, μιλώντας σε δημοσιογράφους στο Air Force One καθώς πετούσε προς τη Φλόριντα για τις διακοπές της Ημέρας των Ευχαριστιών, είπε ότι οι Αμερικανοί διαπραγματευτές έκαναν πρόοδο στις συζητήσεις με τη Ρωσία και την Ουκρανία, και ότι η Μόσχα είχε συμφωνήσει σε ορισμένες παραχωρήσεις, αλλά δεν έδωσε λεπτομέρειες.

Παράλληλα, ανέφερε ότι ο απεσταλμένος του, Στιβ Γουίτκοφ, θα συναντηθεί με τον Ρώσο Πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν στη Μόσχα, την επόμενη εβδομάδα και ότι στις διαπραγματεύσεις πιθανόν να συμμετάσχει και ο γαμπρός του, Τζάρεντ Κούσνερ.

«Ο Στιβ Γουίτκοφ θα πάει εκεί, πιθανόν μαζί με τον Τζάρεντ (σ.σ. Κούσνερ). Δεν είμαι σίγουρος πως θα πάει ο Τζάρεντ, αλλά συμμετέχει στη διαδικασία, είναι έξυπνος τύπος, και θα πάνε να συναντήσουν τον πρόεδρο Πούτιν, πιστεύω, την επόμενη εβδομάδα στη Μόσχα», είπε ο ρεπουμπλικάνος σε δημοσιογράφους επί του προεδρικού αεροσκάφους.

Επίσης, ο υπουργός Στρατού των ΗΠΑ, Ντάνιελ Ντρίσκολ, αναμένεται στο Κίεβο για αντίστοιχες επαφές, με τονβ επικεφαλής προσωπικού του Προέδρου Ζελένσκι να δηλώνει ότι αναμένει την επίσκεψη του Ντρίσκολ αυτή την εβδομάδα.

Ο Τραμπ δήλωσε επίσης ότι η Ρωσία φαίνεται να έχει το πάνω χέρι στον πόλεμο και ότι θα ήταν προς το συμφέρον της Ουκρανίας να επιδιώξει συμφωνία. Εκτίμησε ότι ορισμένα ουκρανικά εδάφη «μπορεί να καταληφθούν από τη Ρωσία μέσα στους επόμενους μήνες».

Διευκρίνισε πως το αρχικό σχέδιο των 28 σημείων ήταν απλά ένας οδικός χάρτης, ότι η Ρωσία κάνει παραχωρήσεις, ότι η Ουκρανία είναι ευτυχής με την πρόοδο των διαπραγματεύσεων, και ότι η Ευρώπη θα έχει ευρύ ρόλο στις εγγυήσεις ασφαλείας.

Νωρίτερα, σε ανάρτησή του, ο Τραμπ διευκρίνισε ότι «παραμένουν μόνο λίγα σημεία διαφωνίας» στο νέο διαμορφωμένο σχέδιο. Και όπως δήλωσε, ανυπομονεί να συναντηθεί με τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι και τον Βλάντιμιρ Πούτιν, μόνο εφόσον το κείμενο της συμφωνίας οδεύει στο τελικό στάδιο.

Τόνισε επίσης ότι γίνονται διαπραγματεύσεις για την παροχή εγγυήσεων ασφαλείας στην Ουκρανία, χωρίς όμως να δώσει περισσότερες λεπτομέρειες, ενώ διευκρίνισε ότι το αρχικό σχέδιο των 28 σημείων ήταν απλά ένας οδικός χάρτης.

Ο Αμερικανός Πρόεδρος ανέφερε επίσης ότι η Ουκρανία είναι ευτυχής με την πρόοδο των διαπραγματεύσεων, και ότι η Ευρώπη θα έχει ευρύ ρόλο στις εγγυήσεις ασφαλείας.

Ζελένσκι: Είμαστε έτοιμοι να προχωρήσουμε με το ειρηνευτικό σχέδιο

Από την πλευρά του ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι δήλωσε ότι το Κίεβο είναι έτοιμο να προχωρήσει με μια ειρηνευτική συμφωνία που υποστηρίζεται από τις ΗΠΑ και ότι είναι έτοιμος να συζητήσει τα ευαίσθητα σημεία της με τον πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ σε συνομιλίες που, όπως είπε, θα πρέπει να περιλαμβάνουν Ευρωπαίους συμμάχους.

Σε ομιλία του προς τη λεγόμενη Συμμαχία των Προθύμων, αντίγραφο της οποίας είδε το πρακτορείο Reuters, ο Ζελένσκι κάλεσε τους Ευρωπαίους ηγέτες να καταλήξουν σε ένα πλαίσιο για την ανάπτυξη μιας «δύναμης διαβεβαίωσης» στην Ουκρανία και να συνεχίσουν να υποστηρίζουν το Κίεβο για όσο διάστημα η Μόσχα δεν δείχνει προθυμία να τερματίσει τον πόλεμό της.

Ρούτε: Xρειάζονται περαιτέρω διαπραγματεύσεις και επεξεργασία του σχεδίου των ΗΠΑ

Ο γενικός γραμματέας του Οργανισμού του Συμφώνου του Βόρειου Ατλαντικού Μαρκ Ρούτε μετρίασε τις προσδοκίες όσον αφορά το αμερικανικό σχέδιο με σκοπό να τερματιστεί ο πόλεμος στην Ουκρανία, κρίνοντας πως θα χρειαστούν περαιτέρω ουσιαστικές διαπραγματεύσεις.

Ο κ. Ρούτε δήλωσε κατά τη διάρκεια συνέντευξης που παραχώρησε στον όμιλο γερμανικών μέσων ενημέρωσης RND και στην ισπανική εφημερίδα El País ότι το πλαίσιο που επεξεργάστηκαν οι ΗΠΑ και η Ουκρανία περιέχει «υποσχόμενα στοιχεία» αλλά και ανεπίλυτα ζητήματα που θα χρειαστούν επιπλέον διαπραγματεύσεις.

Επίσης, ο κ. Ρούτε διαβεβαίωσε πως η Ρωσία υφίσταται μεγάλες απώλειες, κάνοντας λόγο για 20.000 στρατιωτικούς κάθε μήνα, ενώ τα εδαφικά κέρδη της είναι κατ’ αυτόν λιγοστά. Σύμφωνα με τον ΓΓ του NATO, οι ρωσικές ένοπλες δυνάμεις έχουν υποστεί 1 εκατομμύριο απώλειες –νεκρούς και σοβαρά τραυματίες– αφότου εισέβαλαν στην ουκρανική επικράτεια τον Φεβρουάριο το 2022. Ο επικεφαλής της συμμαχίας και πρώην πρωθυπουργός της Ολλανδίας ανέφερε ακόμη πως ο ρωσικός στρατός δεν έχει καταλάβει παρά το 1% της ουκρανικής επικράτειας το τρέχον έτος και προελαύνει «μερικά μέτρα» την ημέρα.

Πώς «γεννήθηκε» το σχέδιο Τραμπ – Η συνομιλία Γουίτκοφ με σύμβουλο του Πούτιν

Εν τω μεταξύ, μια τηλεφωνική επικοινωνία που έφερε την Τρίτη στη δημοσιότητα το Bloomberg αποκαλύπτει πώς ο απεσταλμένος του προέδρου των ΗΠΑ, Στιβ Γουίτκοφ πρότεινε σε ανώτερο αξιωματούχο του Κρεμλίνου να συνεργαστούν σε ένα ειρηνευτικό σχέδιο για την Ουκρανία.

Η συνομιλία έγινε στις 14 Οκτωβρίου, λίγες ημέρες μετά την επίτευξη συμφωνίας για τη Γάζα και κράτησε λίγο περισσότερο από πέντε λεπτά.

Ο Γουίτκοφ συνομίλησε με τον Γιούρι Ουσακόφ, κορυφαίο σύμβουλο του Πούτιν για θέματα εξωτερικής πολιτικής, για το πώς ο Ρώσος ηγέτης θα έπρεπε να θίξει το ζήτημα στον Τραμπ.

Μεταξύ άλλων, η καθοδήγησή περιελάμβανε προτάσεις για τον προγραμματισμό τηλεφωνικής συνομιλίας μεταξύ του Τραμπ και του Πούτιν πριν από την επίσκεψη του Βολοντίμιρ Ζελένσκι στον Λευκό Οίκο (που έγινε αργότερα την ίδια εβδομάδα) και τη χρήση της συμφωνίας για τη Γάζα ως τρόπο προσέγγισης.

«Καταρτίσαμε ένα σχέδιο Τραμπ 20 σημείων» για τη Γάζα και «σκέφτομαι ότι ίσως κάνουμε το ίδιο και με εσάς», είπε ο Γουίτκοφ στον Ουσακόφ.

Το Bloomberg περιέγραψε το τηλεφώνημα ως πιθανό «παράθυρο» στις απαρχές του 28-σημείων σχεδίου ειρήνης που κυκλοφόρησε τις τελευταίες ημέρες και έχει επικριθεί ως ευνοϊκό προς τη Ρωσία.

Υπενθυμίζεται ότι το αρχικό κείμενο περιελάμβανε απαιτήσεις όπως:

τερματισμό της προοπτικής ένταξης της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ,
παραχώρηση εδαφών που δεν έχουν καταληφθεί από τη Ρωσία,
περιορισμό του μεγέθους του ουκρανικού στρατού.
Στο τηλεφώνημα της 14ης Οκτωβρίου, ο Γουίτκοφ φέρεται να κάνει αναφορά σε παραχώρηση ολόκληρου του Ντονέτσκ και ενδεχόμενη «ανταλλαγή εδαφών».

Πλέον, Αμερικανοί και Ουκρανοί αξιωματούχοι έχουν μειώσει το κείμενο σε 19 σημεία, με τις τελευταίες εκκρεμότητες να αναμένονται να συζητηθούν απευθείας μεταξύ Τραμπ και Ζελένσκι.

Ολόκληρη η συνομιλία:

(το τηλέφωνο χτυπά)

Στιβ Γουίτκοφ: Γεια σου Γιούρι.

Γιούρι Ουσάκοφ: Ναι Στιβ, γεια, τι κάνεις;

ΣΓ: Καλά Γιούρι. Εσύ πώς είσαι;

ΓΟ: Είμαι καλά. Συγχαρητήρια φίλε μου.

ΣΓ: Ευχαριστώ.

ΓΟ: Έκανες εξαιρετική δουλειά. Απλώς εξαιρετική δουλειά. Σε ευχαριστώ πάρα πολύ. Ευχαριστώ, ευχαριστώ.

ΣΓ: Σε ευχαριστώ Γιούρι και ευχαριστώ για τη στήριξή σου. Ξέρω ότι η χώρα σου το υποστήριξε και σε ευχαριστώ.

ΓΟ: Ναι, ναι, ναι. Ναι. Γι’ αυτό αναστείλαμε την οργάνωση της πρώτης Ρωσο–Αραβικής Συνόδου.

ΣΓ: Ναι.

ΓΟ: Ναι, γιατί πιστεύουμε ότι εσύ κάνεις την πραγματική δουλειά εκεί στην περιοχή.

ΣΓ: Λοιπόν άκου. Θα σου πω κάτι. Πιστεύω πως αν καταφέρουμε να λύσουμε το θέμα Ρωσίας–Ουκρανίας, όλοι θα πηδάνε από τη χαρά τους.

ΓΟ: Ναι, ναι, ναι. Ναι, χρειάζεται να λύσεις μόνο ένα πρόβλημα. (γελάει)

ΣΓ: Τι;

ΓΟ: Τον ρωσο–ουκρανικό πόλεμο.

ΣΓ: Το ξέρω! Πώς θα το λύσουμε αυτό;

ΓΟ: Φίλε μου, θέλω απλώς τη συμβουλή σου. Νομίζεις ότι θα ήταν χρήσιμο αν οι ηγέτες μας μιλούσαν στο τηλέφωνο;

ΣΓ: Ναι, το πιστεύω.

ΓΟ: Το πιστεύεις. Και πότε νομίζεις ότι θα μπορούσε να γίνει;

ΣΓ: Νομίζω πως μόλις το προτείνετε, ο δικός μου είναι έτοιμος να το κάνει.

ΓΟ: Εντάξει, εντάξει.

ΣΓ: Γιούρι, Γιούρι, θα σου πω τι θα έκανα. Η σύστασή μου.

ΓΟ: Ναι, παρακαλώ.

ΣΓ: Θα έκανα την κλήση και θα επαναλάμβανα ότι συγχαίρετε τον πρόεδρο γι’ αυτό το επίτευγμα, ότι το υποστηρίξατε – το υποστηρίξατε – ότι σέβεστε το γεγονός ότι είναι άνθρωπος της ειρήνης και ότι πραγματικά χαρήκατε που το είδατε να συμβαίνει. Αυτό θα έλεγα. Νομίζω πως έτσι θα γίνει μια πολύ καλή συνομιλία.

Γιατί – άκου τι είπα στον Πρόεδρο. Του είπα ότι εσείς, η Ρωσική Ομοσπονδία, πάντα θέλατε μια ειρηνευτική συμφωνία. Αυτό πιστεύω. Το είπα στον πρόεδρο ότι το πιστεύω αυτό. Και πιστεύω πως το πρόβλημα είναι ότι έχουμε δύο χώρες που δυσκολεύονται να καταλήξουν σε συμβιβασμό, και όταν το καταφέρουν, θα έχουμε ειρήνη. Σκέφτομαι μάλιστα μήπως παρουσιάσουμε ένα ειρηνευτικό σχέδιο 20 σημείων, όπως κάναμε στη Γάζα. Φτιάξαμε μια πρόταση Τραμπ 20 σημείων για την ειρήνη, και σκέφτομαι ότι ίσως κάνουμε το ίδιο και με εσάς. Το θέμα μου είναι το εξής…

ΓΟ: Εντάξει, εντάξει φίλε μου. Νομίζω πως αυτό ακριβώς μπορούν να συζητήσουν οι ηγέτες μας. Στιβ, συμφωνώ μαζί σου ότι θα τον συγχαρεί, θα πει ότι ο κ. Τραμπ είναι πραγματικός άνθρωπος της ειρήνης και τα σχετικά. Αυτό θα το πει.

ΣΓ: Αλλά άκου τι νομίζω ότι θα ήταν φοβερό.

ΓΟ: Εντάξει, εντάξει.

ΣΓ: Τι θα γινόταν αν, αν… άκουσέ με…

ΓΟ: Θα το συζητήσω με τον αρχηγό μου και μετά θα σε πάρω πίσω. Εντάξει;

ΣΓ: Ναι, γιατί άκου τι λέω. Θέλω απλώς να πεις – ίσως να το πεις αυτό στον Πρόεδρο Πούτιν, επειδή ξέρεις ότι τρέφω τον βαθύτερο σεβασμό για τον πρόεδρο Πούτιν.

ΓΟ: Ναι, ναι.

ΣΓ: Ίσως να πει στον πρόεδρο Τραμπ: Ξέρεις, ο Στιβ και ο Γιούρι συζήτησαν ένα πολύ παρόμοιο σχέδιο ειρήνης 20 σημείων και αυτό μπορεί να είναι κάτι που θα μπορούσε να αλλάξει λίγο την κατάσταση, είμαστε ανοικτοί σε τέτοιου είδους πράγματα, να εξερευνήσουμε τι θα χρειαστεί για να επιτευχθεί μια συμφωνία ειρήνης. Τώρα, μεταξύ μας, ξέρω τι θα χρειαστεί για να υπάρξει ειρήνη: Το Ντονέτσκ και ίσως μια ανταλλαγή εδαφών κάπου. Αλλά λέω να μη μιλάμε έτσι, να μιλάμε πιο αισιόδοξα, γιατί νομίζω ότι θα φτάσουμε σε συμφωνία εδώ. Και πιστεύω, Γιούρι, ότι ο πρόεδρος θα μου δώσει πολύ χώρο και διακριτική ευχέρεια για να κλείσω τη συμφωνία.

ΓΟ: Καταλαβαίνω…

ΣΓ: …οπότε αν μπορέσουμε να δημιουργήσουμε αυτή την ευκαιρία, ώστε μετά τη συνομιλία να πούμε ότι μίλησα με τον Γιούρι και είχαμε μια συζήτηση που μπορεί να οδηγήσει σε σημαντικές εξελίξεις.

ΓΟ: Εντάξει, ακούγεται καλό. Καλό.

ΣΓ: Και κάτι ακόμη: Ο Ζελένσκι έρχεται στον Λευκό Οίκο την Παρασκευή.

ΓΟ: Το ξέρω. (γελάει)

ΣΓ: Θα πάω σε αυτή τη συνάντηση γιατί με θέλουν εκεί, αλλά νομίζω ότι, αν είναι δυνατόν, να γίνει η κλήση με τον δικό σας ηγέτη πριν από τη συνάντηση της Παρασκευής.

ΓΟ: Πριν, πριν -ναι;

ΣΓ: Σωστά.

ΓΟ: Εντάξει, κατάλαβα τη συμβουλή σου. Θα το συζητήσω με τον αρχηγό μου και μετά θα σε πάρω πίσω, εντάξει;

ΣΓ: Εντάξει Γιούρι, θα τα πούμε σύντομα.

ΓΟ: Ωραία, ωραία. Σε ευχαριστώ πολύ. Ευχαριστώ.

ΣΓ: Αντίο.

Ο Λευκός Οίκος υπερασπίστηκε τον ειδικό απεσταλμένο Στιβ Γουίτκοφ, μετά τη δημοσίευση συνομιλίας στην οποία ο ίδιος φέρεται να συμβουλεύει κορυφαίο Ρώσο αξιωματούχο για το πώς να χειριστεί τον Ντόναλντ Τραμπ ενόψει κρίσιμων διαβουλεύσεων για την Ουκρανία.

Ο Λευκός Οίκος δεν αμφισβήτησε τη γνησιότητα του κειμένου, ενώ ο Τραμπ έσπευσε να υποβαθμίσει τη σημασία του: «Είναι κάτι απολύτως φυσιολογικό. Έτσι λειτουργεί ένας διαπραγματευτής», είπε, προσθέτοντας ότι ο Γουίτκοφ πιθανότατα χρησιμοποιεί αντίστοιχες τακτικές και με τους Ουκρανούς.

ΓΟ: Αντίο.