Αφγανιστάν: Μετά από σχεδόν 20 χρόνια, οι Ταλιμπάν κατάφεραν να ανέλθουν για ακόμη μια φορά στην εξουσία, καταλαμβάνοντας την πρωτεύουσα της χώρας, Καμπούλ, αφού προηγήθηκε μέσα σε λιγότερο από δέκα μέρες η διαδοχική κατάκτηση όλων των σημαντικών πόλεων της χώρας.

Το Αφγανιστάν, το “Παρίσι της Ανατολής”, όπως το αποκαλούσαν παλαιότερα, είναι πλέον στα χέρια των εξτρεμιστών ισλαμιστών, σηματοδοτώντας το τέλος μιας εποχής φιλελευθεροποίησης που είχε ξεκινήσει στη χώρα τις τελευταίες δυο δεκαετίες.

Ποιοι είναι οι Ταλιμπάν και τι πρεσβεύουν

Ο όρος Ταλιμπάν σημαίνει “σπουδαστές του κινήματος της ισλαμικής γνώσης“. Είναι ένα πολιτικό – θρησκευτικό κίνημα που κυβέρνησε το Αφγανιστάν από το 1996 έως το 2001. Οι Ταλιμπάν ανήλθαν στη εξουσία μετά από έναν μακρύ εμφύλιο πόλεμο και κατείχαν το 90% του συνόλου των εδαφών της χώρας. Το θεοκρατικό καθεστώς τους κατηγορείται από την οπτική γωνία της δυτικής σκέψης ως βάναυσο σε ό,τι αφορά στα δικαιώματα των γυναικών.

Ο λόγος είναι ότι οι Ταλιμπάν εφαρμόζουν με τον πιο αυστηρό τρόπο τη “σαρία”, προσπαθώντας να δημιουργήσουν το γνήσιο ισλαμικό κράτος, επιβάλλοντας σε άνδρες και πολύ αυστηρότερα σε γυναίκες περιορισμούς στην καθημερινότητα και την ατομική εξέλιξη. Κατά την κυριαρχία τους, απαγορεύτηκε στις γυναίκες να σπουδάζουν και να εργάζονται σε οποιονδήποτε παραγωγικό τομέα, εκτός των υπηρεσιών υγείας, μόνο και μόνο για να εξετάζουν γυναίκες ασθενείς.

Οι άνδρες υποχρεώθηκαν να συμμορφωθούν ενδυματολογικά σύμφωνα με τις ισλαμικές παραδόσεις. Σε πολιτισμικό επίπεδο απαγορεύτηκε η μουσική, η τηλεόραση και το βίντεο, όπως και ό,τι μη εγκεκριμένο από τους θρησκευτικούς ηγέτες.

Ταυτόχρονα απαξιώθηκε δραστικά η μη ισλαμική κληρονομιά του Αφγανιστάν. Ενδεικτικά, οι Ταλιμπάν προκάλεσαν σοκ στην παγκόσμια κοινή γνώμη τον Μάρτιο του 2001 με την απόφασή τους να καταστρέψουν μνημεία της Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς με την αιτιολογία ότι είναι είδωλα και συνεπώς αντίθετα προς τον νόμο του Ισλάμ.

Η ανάληψη της εξουσίας το 1996 και ο εμφύλιος

Οι Ταλιμπάν κατέλαβαν την Καμπούλ το 1996 και κυριάρχησαν στη χώρα. Όπως ήταν αναμενόμενο, επέβαλαν ένα πολύ αυστηρό ισλαμικό καθεστώς. Ωστόσο οι βορειότερες επαρχίες ελέγχονταν από την Βόρεια Συμμαχία, η οποία υποστηριζόταν από τις Ηνωμένες Πολιτείες, την Ινδία, τη Ρωσία και άλλες χώρες.

Μετά τις τρομοκρατικές επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου 2001 οι ΗΠΑ, η Βρετανία και συμμαχικές δυνάμεις ανέλαβαν δράση και ανέτρεψαν το καθεστώς των Ταλιμπάν. Αργότερα όμως ανασυγκροτήθηκαν και επιτέθηκαν στις ξένες δυνάμεις, αλλά και στην κυβέρνηση του Αφγανιστάν με αποτέλεσμα να ξεσπάσει εμφύλιος πόλεμος στη χώρα ο οποίος βρίσκεται σε εξέλιξη. Μετά την συμμαχική επίθεση στο Αφγανιστάν η δημοκρατία επανήλθε στη χώρα. Ωστόσο οι Ταλιμπάν εξακολουθούσαν να ελέγχουν τμήματα της χώρας. Τον Αύγουστο του 2021, μετά την αποχώρηση των αμερικανικών δυνάμεων, βρήκαν την ευκαιρία να επιστρέψουν δριμύτεροι.

Πως η επιστροφή τους στην εξουσία αλλάζει το τοπίο στην Ανατολική Μεσόγειο

Η άνοδος των Ταλιμπάν στην εξουσία για δεύτερη φορά διαμορφώνει ένα νέο τοπίο στην Ανατολική Μεσόγειο. Η εισβολή των Ταλιμπάν στην Καμπούλ δημιουργεί ένα πολυπαραγοντικό πρόβλημα και σε επίπεδο στρατηγικής σημασίας αλλά και λόγω του φόβου που ανακύπτει για τη διαβίωση των πολιτών και κυρίως των γυναικών της χώρας, αλλά και τη δημιουργία προσφυγικών ροών προς τη Δύση, αφού μοιραία ένας αριθμός Αφγανών κατοίκων θα καταφέρει να φύγει από τη χώρα μέσω πτήσεων ή μέσω των χερσαίων συνόρων.

Η χώρα συνορεύει με το Ιράν, το Πακιστάν, την Κίνα, το Ουζμπεκιστάν το Τουρκμενιστάν και το Τατζικιστάν, όπως φαίνεται και στον χάρτη.

Ένας μεγάλος αριθμός κατοίκων θα επιχειρήσει να περάσει στο εξωτερικό κυρίως μέσω των βουνών του Ιράν με προορισμό την Τουρκία. Κάτι που θα δώσει την ευκαιρία στον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν να εργαλειοποιήσει τους πρόσφυγες που θα φτάσουν στη χώρα ως μοχλό πίεσης προς την Ευρωπαική Ένωση, ζητώντας φυσικά ανταλλάγματα. Ένα μεταναστευτικό κύμα όπως είναι φυσικό θα επηρεάσει και την Ελλάδα, αφού είναι η χώρα “κόμβος” μεταξύ Ανατολής και Δύσης.

Το πρόβλημα που ανακύπτει όμως δεν είναι μόνο οικονομικό πολιτικό αλλά και υγειονομικό.

Υπολογίζεται ότι θα είναι πάνω από 300.000 οι πρόσφυγες που θα έρθουν, οι οποίοι θα είναι και ανεμβολίαστοι, κάτι που θα δημιουργήσει “υγειονομική βόμβα” εν μέσω πανδημίας.

Ο Αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Μαργαρίτης Σχοινάς, σε συνέντευξή του στην ιταλική εφημερίδα La Stampa τόνισε ότι είναι αναγκαίο να επιτευχθεί συμφωνία των χωρών μελών της Ένωσης, με στόχο την έγκριση του νέου Ευρωπαϊκού Συμφώνου Μετανάστευσης.

“Η κρίση στο Αφγανιστάν, και όχι μόνον, δείχνει με ακόμη μεγαλύτερη σαφήνεια ότι αυτή είναι η στιγμή, ότι ήρθε η ώρα να συμφωνήσουν, οι χώρες μέλη, στην έγκριση του νέου Ευρωπαϊκού Συμφώνου Μετανάστευσης”, σημείωσε.

Οι γεωστρατηγικές συνέπειες των εξελίξεων – Βαθιά ανθρωπιστική κρίση

Όπως σημείωσε ο διεθνολόγος Δημήτρης Καιρίδης στον ΣΚΑΙ, η κυριαρχία των Ταλιμπάν σηματοδοτεί μια “δραματική, τραγική εξέλιξη, μια κλιμακούμενη ανθρωπιστική κρίση. Είναι βέβαιοι ότι θα έχουμε χιλιάδες νεκρούς, αντιπάλους του καθεστώτος. Η πτώση ήρθε πολύ γρήγορα”, δήλωσε.

Σύμφωνα με τον κύριο Καιρίδη, υπάρχουν και γεωστρατηγικές συνέπειες.“Είναι μια μεγάλη ήττα της Αμερικής και της Δύσης συνολικά. Να θυμίσουμε ότι εκεί είχαμε τον μακρύτερο πόλεμο στην αμερικανική ιστορία. Είκοσι χρόνια ακριβώς, από την 11η Σεπτεμβρίου του 2001 με τα μεγάλα τρομοκρατικά χτυπήματα στην Ουάσινγκτον και τη Νέα Υόρκη κυρίως, που οδήγησαν στην επέμβαση των Αμερικανών. Φεύγουν ταπεινωμένοι, απολύτως ταπεινωμένοι. Ήταν μια επιχείρηση του ΝΑΤΟ στην οποία συμμετείχε και η Ελλάδα, η οποία απέτυχε και ξαναγυρνάει το Αφγανιστάν εκεί που ήταν πριν από 20 χρόνια, με τους Ταλιμπάν στην εξουσία. Αποτελεί προσωπικό πλήγμα για τον Μπάιντεν, τον Αμερικανό πρόεδρο, το οποίο θα κουβαλάει για όλη του τη θητεία. Και ήδη οι αντίπαλοί του στην Ουάσινγκτον, κυρίως οι Ρεπουμπλικάνοι, επιχειρούν να το εκμεταλλευτούν. Αν και η αποχώρηση ξεκίνησε επί Τραμπ και αυτό του δίνει έναν αέρα”, σημείωσε.

“Η προέλαση των Ταλιμπάν ήταν ταχεία. Μέσα σε λίγες ημέρες και εβδομάδες κατέρρευσε αυτός ο στρατός των 300.000 του Αφγανιστάν, τον οποίον είχαν υπερεξοφλήσει οι ΗΠΑ με 100 δισ. δολάρια αξίας όπλα, τα οποία πλέον πέφτουν στα χέρια των Ταλιμπάν και, ενδεχομένως και της Αλ Κάιντα”, σημείωσε.

Το μόνο σίγουρο είναι ότι οι εξελίξεις στην άλλοτε προοδευτική χώρα της Ανατολής επηρεάζουν όχι μόνο την Ευρώπη αλλά και όλο τον κόσμο. Πέρα από τις δυσκολίες που θα κληθούμε να αντιμετωπίσουμε λόγω των προσφύγων, το κόστος είναι πολιτισμικό και βαθιά ανθρωπιστικό: μια χώρα βυθίζεται στον σκοταδισμό, τα ανθρώπινα δικαιώματα καταστρατηγούνται και χιλιάδες άνθρωποι ζουν από χθες μέσα στον φόβο.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:
Ο Ντόναλντ Τραμπ ζητά την παραίτηση του Μπάιντεν στον απόηχο των εξελίξεων στο Αφγανιστάν Νωρίς για να συζητηθεί το πώς θα ασκηθεί η εξουσία λένε οι Ταλιμπάν – Σκηνές χάους στο αεροδρόμιο της Καμπούλ (vids) Η τουρκική πρεσβεία συνεχίζει τη λειτουργία της στο Αφγανιστάν Τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα προσπαθούν να απομακρύνουν ξένους διπλωμάτες από το Αφγανιστάν

Ακολουθήστε το debater.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

ΕΚΤΥΠΩΣΤΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ