Αν και η Γερμανία επιδιώκει να αναβαθμισθεί και σε πραγματική πολιτική δύναμη, οι κινήσεις της αποδεικνύουν ότι πέραν των επιτυχημένων χειρισμών των εντός συνόρων της οικονομικών, οι περιφερειακοί πολιτικοί της σχεδιασμοί στερούνται διεθνούς οράματος. Με τη σκέψη ότι η ιστορική της πείρα θα την οδηγούσε σε ισορροπημένες και σώφρονες πολιτικές επιλογές, η οικονομική ατμομηχανή της Ευρώπης φαίνεται να είναι ταγμένη στο επίπεδο της οικονομικής επιθεώρησης της Ένωσης και του κέντρου πολιτικών πειραματισμών εργαστηριακού επιπέδου.
Με αυτό το πνεύμα στην πρώτη και χωρίς απτά αποτελέσματα “διάσκεψη του Βερολίνου” για την Λιβύη όπως και στη δεύτερη, η καγκελάριος επέλεξε τον αποκλεισμό του μεσογειακού παράγοντα “Ελλάδα” προκειμένου να μην υπάρξουν ατυχείς εξελίξεις λόγω των ελληνοτουρκικών αντιθέσεων. Ως εάν η Τουρκία –η οποία εξόφθαλμα είναι παράγων γενεσιουργός προβλημάτων και αστάθειας σε όλη την γύρω της περιοχή και την τόσο ευπαθή ανατολική Μεσόγειο– να αποτελεί όντως παράγοντα ισορροπίας ικανό να συμβάλει στην επάνοδο της Λιβύης στην εσωτερική και διεθνή κανονικότητα. Σαν να μην ήταν η Άγκυρα ένας από τους κύριους αποδεκτές των μηνυμάτων των δυτικών πρωτευουσών για την αποχώρηση των στρατευμάτων της που με τεχνάσματα αμυντικής συνεργασίας έχουν εγκατασταθεί στα λυβικά εδάφη.
Το Βερολίνο αντιλαμβάνεται προφανώς την τουρκική συμμετοχή στη διάσκεψη ως έρμα για την ισορροπία της Λιβύης έστω κι αν γνωρίζει ότι η Άγκυρα, υπό διάφορα προσχήματα θα κάνει ό,τι το δυνατόν προκειμένου να παραμείνει στα λιβυκά εδάφη. Έτσι, για άλλη μια φορά στην ιστορία βλέπουμε ένα παρωπιδισμένο Βερολίνο να σπεύδει, με ανεδαφικά επιχειρήματα, να στηρίξει τον παλαιό του εταίρο προσδοκώντας ασφαλώς να ικανοποιήσει πολλά και σημαντικά γερμανικά συμφέροντα. Μπορεί το υπουργείο του των εξωτερικών να αναρτά συχνά στην ιστοσελίδα του διδακτικές για τρίτους ανακοινώσεις περί της ανάγκης διαφύλαξης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων ανά τον κόσμο και την Τουρκία, μπορεί να κόπτεται για την σταθερότητα και την ειρήνη στην ανατολική Μεσόγειο, μπορεί να θυμάται κατά καιρούς ονομαστικά τους πολιτικούς κρατουμένους και φυλακισμένους τούρκους πολίτες, όμως η συναλλαγή του με την Άγκυρα παραμένει συναλλαγή. Μια συναλλαγή άπειρης δύναμης συγκεντρωμένη στα σημεία και όχι σε όλο το φάσμα της γεωπολιτικής θεώρησης.
Τώρα, αν η Τουρκία ενθαρρύνεται στην επιθετική και επεκτατική εξωτερική πολιτική της με το να της προσφέρεται θέση στην τράπεζα συνομιλιών της διάσκεψης του Βερολίνου, αν η Λιβύη -με τον έναν ή άλλο τρόπο- κινδυνεύει να καταλήξει σε άλλο ένα τουρκικό προπύργιο-εφαλτήριο στο μαλακό υπογάστριο της ΕΕ, αυτά συνιστούν για το Βερολίνο υπερβολές. Πράγμα λογικό από γερμανικής πλευράς που ανέκαθεν βρισκόταν στρατιωτικά, οικονομικά και πολιτικά, στο πλευρό των τουρκικών ηγεσιών και με τη συναλλαγή με αυτές να αποκομίζει απτά και μεγάλα οφέλη. Μια πολιτική με ένα από τα χαρακτηριστικά της την ενθάρρυνση ενός ιστορικού εταίρου της με τον οποίο πορεύεται επί δεκαετίες εν αγαστή συμπνοία. Τόσο σε καιρούς ειρηνικούς όσο και σε καιρούς χαλεπούς για όσους έτυχε να βρεθούν στο βίαιο περάσμά τους.
Όσοι έχουν πιστέψει πως η ΕΕ κάποια στιγμή στο μακρινό μέλλον θα αποκτήσει μορφή ομοσπονδίας καλό είναι να συνέλθουν από ουτοπικές φαντασιώσεις μελετώντας διαχρονικά τις γερμανικές κινήσεις στη διεθνή σκακιέρα. Και όταν ο κ. Μάας αποπειράται να δείξει το ευρωπαϊκό πρόσωπο της χώρας του προτείνοντας την κατάργηση του βέτο προκειμένου να μπει σε κίνηση η ΕΕ και να γίνει λειτουργική, χρήσιμες είναι κάποιες σκέψεις σε δεύτερο βαθμό σε σχέση με την στάση αλληλεγγύης του Βερολίνου έναντι των εταίρων του και τις μελλοντικές του βλέψεις. Και αντί να μοιράζει αφειδώς συμβουλές και οδηγίες σε εταίρους, ας αποπειραθεί αυτή η επιτυχημένη οικονομική μηχανή να προχωρήσει σε αναστοχασμό των λαθών της και να εξαγάγει τα συμπεράσματά της. Οι πολιτικές αγκυλώσεις της, οι επιλογές της στα χρόνια του πολέμου αλλά και στην πρόσφατη ιστορία της γιουγκοσλαβικής διάσπασης είναι διάστικτες από διαδοχικά λανθασμένες κινήσεις που ουδένα εντυπωσιάζουν και σε ουδένα εμπνέουν σεβασμό και εμπιστοσύνη. Ίσως μόνο στον κύριο Ερντογάν που κι αυτός αν δρούσε στην εποχή του Αντενάουερ και Βίλλυ Μπραντ -τον πραγματικά ευρωπαίων Γερμανών που έσωσαν το όνομα της χώρας τους- δεν θα αναζητούσε την γερμανική στήριξη.
Η κυρία Μέρκελ απέρχεται μετά από μακρά παραμονή στην ηγεσία της χώρας της. Ας ευχηθούμε σε εκείνους που θα την διαδεχθούν να έχουν ευρείς ορίζοντες και πραγματιστική προσέγγιση της διεθνούς πραγματικότητας. Και, κυρίως, της ίδιας της Ευρωπαϊκής Ένωσης που έχει ανάγκη από ισορροπημένους ισχυρούς πυλώνες κτισμένος όχι με υλικά πολέμου και πειθαναγκασμού αλλά συνεργασίας και αλληλεγγύη. Αν όχι, θα συνεχίσουν την πορεία τους στην ιστορία χωρίς να μπορέσουν να εξαλείψουν τα ίχνη εκείνα του παρελθόντος που τόσο πολύ επιδιώκουν να σβήσουν από τη μνήμη του κόσμου.
*Ο Γιώργος Κακλίκης είναι Πρέσβης επί Τιμή – ειδικός σύμβουλος του ΕΛΙΑΜΕΠ
ΓΡΑΨΤΕ ΤΟ ΣΧΟΛΙΟ ΣΑΣ"