Αντίστροφη μέτρηση για την κατ΄ιδίαν συνάντηση Τραμπ και Πούτιν στην Αλάσκα – Τα “αγκάθια” για το τέλος του πολέμου στην Ουκρανία

Στραμμένα στη σημερινή, κρίσιμη σύνοδο κορυφής ανάμεσα στον Αμερικανό πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ και τον Ρώσο ομόλογό του Βλαντίμιρ Πούτιν είναι όλα τα βλέμματα της διεθνούς κοινότητας.

Η ιστορική κατ’ ιδίαν συνάντηση των δύο ηγετών θα γίνει στην αεροπορική βάση του Έλμεντορφ στο Άνκορατζ της Αλάσκας και είναι προγραμματισμένη να αρχίσει γύρω στις 11:00 τοπική ώρα (22:00 ώρα Ελλάδος).

Το τετ α τετ του Τραμπ με τον Πούτιν θα πραγματοποιηθεί, παρουσία μόνο των διερμηνέων τους, και οι συνομιλίες θα επικεντρωθούν στη «διευθέτηση της ουκρανικής κρίσης» καθώς και σε διμερή ζητήματα, δήλωσε ο σύμβουλος του Κρεμλίνου σε θέματα εξωτερικής πολιτικής Γιούρι Ουσακόφ. Θα ακολουθήσει γεύμα εργασίας με τις αντιπροσωπείες των δύο χωρών.

Στη συνέχεια, οι πρόεδροι ΗΠΑ και Ρωσίας θα παραχωρήσουν κοινή συνέντευξη Τύπου, την πρώτη μετά το 2018 στο Ελσίνκι.

Πάντως, οι πιθανότητες για ουσιαστική πρόοδο στις συνομιλίες για το μέλλον του πολέμου στην Ουκρανία θεωρούνται λίγες, καθώς ο Ρώσος πρόεδρος και ο Ουκρανός ομόλογός του Βολοντίμιρ Ζελένσκι έχουν αντίθετες θέσεις.

Πιο συγκεκριμένα, το Κρεμλίνο εξακολουθεί να επιδιώκει την κυριαρχία στον μικρότερο γείτονά του, την ώρα που το Κίεβο αναζητά αποφασιστική ένταξη στη δυτική σφαίρα επιρροής.

Έτσι, παρά την υψηλή συμβολική αξία της συνάντησης, οι σοβαρές διαφωνίες σε εδαφικό, στρατιωτικό και πολιτικό επίπεδο αφήνουν ελάχιστα περιθώρια για άμεση ειρηνευτική πρόοδο.

Από την πλευρά του, ο 79χρονος Ρεπουμπλικάνος πρόεδρος Τραμπ προεξόφλησε την Τετάρτη πως οι πιθανές εκβάσεις είναι δύο:

* Αν η συνάντηση πάει καλά, θα ακολουθήσει, «σχεδόν αμέσως», τριμερής σύνοδος του ιδίου, του Πούτιν και τον Ουκρανού ομολόγου τους Βολοντίμιρ Ζελένσκι, για να τερματιστεί ο πόλεμος που ξέσπασε τον Φεβρουάριο του 2022, με την εισβολή του ρωσικού στρατού.

* Όμως, αν η πρώτη συνάντηση που θα έχει από το 2019 πρόσωπο με πρόσωπο με τον επικεφαλής του Κρεμλίνου πάει άσχημα, ο μεγιστάνας διαμηνύει πως δεν θα υπάρξει «δεύτερη».

Τα “αγκάθια” για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία

Σε δημοσίευμά του ο Guardian παρουσίασε τα πέντε “καυτά” ζητήματα που αν δεν επιλυθούν, δεν θα υπάρξει καμία ειρηνευτική συμφωνία.

Εδαφικές αξιώσεις

Η Ρωσία κατέχει περίπου το ένα πέμπτο της Ουκρανίας έπειτα από περισσότερα από τρία χρόνια πολέμου, αλλά συνεχίζει να απαιτεί εδάφη. Ν

Τις προηγούμενες ημέρες, ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι δήλωσε ότι η Ρωσία ζητούσε το υπόλοιπο της περιφέρειας Ντονέτσκ, 9.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα εδάφους, ως αντάλλαγμα για εκεχειρία.

Ο ίδιος τόνισε ότι η Ουκρανία δεν μπορεί να συμφωνήσει, ιδιαίτερα για τόσο λίγα ανταλλάγματα. Επίσης, η ουκρανική κοινή γνώμη δύσκολα θα αποδεχόταν την παραχώρηση περισσότερης γης στον εισβολέα.

Από την άλλη, το Κίεβο είναι διατεθειμένο να δεχθεί εκεχειρία στις τρέχουσες γραμμές του μετώπου, η οποία θα ακολουθηθεί από συζητήσεις για το μελλοντικό καθεστώς των κατεχόμενων περιοχών.

Σημειώνεται ότι η Ρωσία έχει επιδιώξει την επίσημη αναγνώριση τουλάχιστον μέρους των εδαφών που έχει καταλάβει, με πιο χαρακτηριστική την Κριμαία, αλλά το πολύ που είναι πιθανό να δεχθεί η Ουκρανία είναι μια de facto κατοχή.

Εγγυήσεις ασφαλείας

Η Ρωσία ζητά μια ουδέτερη, στρατιωτικά αδύναμη Ουκρανία, με περιορισμένο στρατό και αλλαγή ηγεσίας, ωστόσο το Κίεβο αναζητά διμερείς ή πολυμερείς εγγυήσεις ασφαλείας από δυτικές χώρες, καθώς η ένταξη στο ΝΑΤΟ έχει απορριφθεί από τις ΗΠΑ.

Η Βρετανία και η Γαλλία έχουν δεσμευθεί να ηγηθούν μιας «δύναμης καθησυχασμού» σε περίπτωση σταθερής εκεχειρίας, ενώ ο Τραμπ φέρεται να εξετάζει συμμετοχή των ΗΠΑ, χωρίς να έχει διευκρινίσει τις προθέσεις του.

Κυρώσεις και οικονομικές σχέσεις

Η άρση των δυτικών κυρώσεων αποτελεί βασικό αίτημα της Μόσχας, αλλά οι ΗΠΑ μπορούν να δράσουν μόνο μονομερώς, ενώ το Λονδίνο και οι Βρυξέλλες εμφανίζονται πιο επιφυλακτικοί.

Σύμφωνα με τον σύμβουλο του Πούτιν, Γιούρι Ουσάκοφ, η συνάντηση θα περιλάβει και θέματα οικονομικής συνεργασίας, αλλά χωρίς πρόοδο στα υπόλοιπα ζητήματα, χαλάρωση των κυρώσεων θεωρείται απίθανη.

Εγκλήματα πολέμου και αποζημιώσεις

Τα εγκλήματα πολέμου και οι αξιώσεις για αποζημιώσεις δεν μπορούν να παρακαμφθούν στο πλαίσιο μιας ειρηνευτικής συμφωνίας.

Υπενθυμίζεται ότι το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο (ΔΠΔ) έχει εκδώσει ένταλμα σύλληψης κατά του Πούτιν για την αναγκαστική μεταφορά περίπου 20.000 παιδιών από την Ουκρανία στη Ρωσία.

Ο Ουκρανός πρόεδρος έχει ζητήσει να επιστραφούν τα παιδιά στο πρώτο στάδιο οποιωνδήποτε ειρηνευτικών συνομιλιών, ωστόσο η απαίτηση του ΔΠΔ δεν πρόκειται να εξαφανιστεί.

Η Ουκρανία «παραμένει υποχρεωμένη να ερευνά εγκλήματα πολέμου και εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας εις βάρος των πολιτών της», δήλωσε ο δικηγόρος ανθρωπίνων δικαιωμάτων Γουέιν Τζόρντας.

Εν τω μεταξύ, η Παγκόσμια Τράπεζα εκτιμά ότι το συνολικό κόστος ανοικοδόμησης και αποκατάστασης στην Ουκρανία – όπου έχει διεξαχθεί το μεγαλύτερο μέρος του πολέμου – ανέρχεται σε 506 δισ. ευρώ. Μετά από απόφαση της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, το Συμβούλιο της Ευρώπης δημιούργησε μητρώο αιτήσεων αποζημιώσεων για την καταγραφή δικαιούχων αιτήσεων.

Ωστόσο, η Ρωσία μέχρι στιγμής αρνείται να συμβάλει στη χρηματοδότηση της ανοικοδόμησης, αφήνοντας την Ουκρανία να αναζητήσει εναλλακτικούς τρόπους χρηματοδότησης για την περίοδο μετά τον πόλεμο.

Όπως μεταδίδει η βρετανική εφημερίδα Guardian, μία επιλογή είναι η κατάσχεση ρωσικών περιουσιακών στοιχείων που βρίσκονται στο εξωτερικό, αξίας περίπου 280 δισ. δολαρίων (207 δισ. λιρών), αλλά η επίτευξη διεθνούς συναίνεσης για μια τέτοια κίνηση παραμένει δύσκολη.

Άλλα ζητήματα

Ένα ακόμα κρίσιμο ζήτημα είναι η απελευθέρωση αιχμαλώτων πολέμου, με τη Ρωσία να κρατά πάνω από 8.000 Ουκρανούς.

Επίσης, η τύχη του πυρηνικού σταθμού της Ζαπορίζια, που βρίσκεται υπό ρωσικό έλεγχο, προκαλεί ανησυχία, καθώς η Μόσχα εξετάζει την επαναλειτουργία του και τη σύνδεσή του στο δικό της ενεργειακό δίκτυο.