Τι σηματοδοτούν τα δύο νέα Θαλάσσια Πάρκα – Τα μηνύματα Μητσοτάκη στην Τουρκία και τα επόμενα βήματα

Τα δύο νέα Εθνικά Θαλάσσια Πάρκα στις Νότιες Κυκλάδες στο Αιγαίο και στο Ιόνιο, ανακοίνωσε τη Δευτέρα 21/7 ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, διαμηνύοντας πως έτσι υλοποιεί την δέσμευση του και χαρακτηρίζοντας την Ελλάδα ηγέτιδα δύναμη στη Μεσόγειο.

Η ενόχληση του τουρκικού υπουργείου εξωτερικών ήταν άμεση και έντονη, με την Άγκυρα να αμφισβητεί την κυριαρχία των νησιών και να προαναγγέλλει πως θα ανακοινώσει τα δικά της θαλάσσια πάρκα τις επόμενες μέρες.

Σκληρή ήταν η απάντηση της Αθήνας που έκανε λόγο για ανεδαφικές αναφορές, τονίζοντας πως η ελληνική κυριαρχία ορίζεται σαφώς από τις διεθνείς συμβάσεις.

Άμεση ήταν και η αντίδραση του κυβερνητικού εκπροσώπου που επανέλαβε πως η Αθήνα δεν δέχεται την ανυπόστατη θεωρία της Άγκυρας για γκρίζες ζώνες ενώ δεν έλειψαν και τα εσωτερικά καρφιά κάνοντας λόγο για «τζάμπα πατριώτες».

Τι σηματοδοτούν τα νέα Θαλάσσια Πάρκα – Τα μηνύματα Μητσοτάκη

Με την υλοποίηση της δέσμευσης που είχε αναλάβει στη Διάσκεψη του ΟΗΕ για τους Ωκεανούς, ο Κυριάκος Μητσοτάκης υλοποιεί έναν διπλό στόχο.

Από τη μία, θωρακίζεται ο θαλάσσιος πλούτος της Ελλάδας και παράλληλα συνεχίζεται η πολιτική με θεσμικά βήματα και νόμιμες ενέργειες, μέσα στο ευρωπαϊκό και διεθνές πλαίσιο, έναντι των αξιώσεων της Τουρκίας και τις Λιβύης στην ελληνική θάλασσα.

Τα Θαλάσσια Πάρκα θα αποτελέσουν απέραντα καταφύγια ζωής κάτω από τα κύματα. Θα συμβάλλουν επίσης στη διατήρηση των οικοσυστημάτων, στην αποκατάσταση της ισορροπίας και στη θέσπιση ενός τολμηρού νέου προτύπου για τη θαλάσσια προστασία. Και ίσως το πιο σημαντικό, μέσα σε αυτές τις θαλάσσιες ζώνες θα απαγορευτεί η εξαιρετικά καταστροφική πρακτική της μηχανότρατας.

«Τα πάρκα αυτά θα είναι από τις μεγαλύτερες θαλάσσιες προστατευόμενες περιοχές σε ολόκληρη τη Μεσόγειο», σημείωσε στο μήνυμα αυτό ο πρωθυπουργός, προσθέτοντας πως «θα μας επιτρέψουν να επιτύχουμε τον στόχο της προστασίας του 30% των χωρικών υδάτων μας έως το 2030, πολύ νωρίτερα από το προβλεπόμενο. Θα αποτελέσουν απέραντα καταφύγια ζωής κάτω από τα κύματα. Θα συμβάλουν επίσης στη διατήρηση των οικοσυστημάτων, στην αποκατάσταση της ισορροπίας και στη θέσπιση ενός τολμηρού νέου προτύπου για τη θαλάσσια προστασία».

Σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, η κίνηση αυτή στέλνει μήνυμα τόσο στους Ευρωπαίους εταίρους και τους συμμάχους σε όλο τον κόσμο, ότι η χώρα μας κοιτάζει στο μέλλον και θα καταφέρει να πετύχει τον στόχο της προστασίας του 30% των χωρικών υδάτων μας έως το 2030, πολύ νωρίτερα από το προβλεπόμενο.

«Πρωτοπορούμε σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Μια υποχρέωση να γίνει το 30% το 2030 και από εμάς θα ολοκληρωθεί στο 35% το 2026. Αυτές είναι οι περιοχές που έχουν το ιδιαίτερο ενδιαφέρον και την μεγάλη ευαισθησία και γι’ αυτό προτεραιοποιούνται» επισήμανε στην ΕΡΤ ο υπουργός Περιβάλλοντος Σταύρος Παπασταύρου.

Τα επόμενα βήματα

Σημειώνεται πως η συνολική έκταση των δυο πάρκων έκταση που ανακοινώθηκε είναι κατά 25% παραπάνω από τις αρχικές εξαγγελίες.

Ήδη τέθηκαν σε διαβούλευση οι περιβαλλοντικές μελέτες έως και τις 22 Σεπτεμβρίου και θα ακολουθήσει η κατάθεση στο ΣτΕ έως το τέλος Οκτωβρίου.

Όπως υπογραμμίζουν στελέχη του Μαξίμου, το Εθνικό Θαλάσσιο Πάρκο Αιγαίου 1 – Νότιες Κυκλάδες είναι η πρώτη φάση ενός μεγάλου εγχειρήματος που αφορά περιοχές ολόκληρου του Αιγαίου.

Η “παγίδα” της Τουρκίας στην Ελλάδα

Όσον αφορά στην έντονη αντίδραση της Τουρκίας, από την κυβέρνηση τη χαρακτηρίζουν αναμενόμενη.

Το γεγονός ότι η Άγκυρα επιμένει να χαρακτηρίζει το Αιγαίο ως «κλειστή» ή «ημίκλειστη» θάλασσα, αποτελεί κεντρικό στοιχείο μιας τακτικής, που στοχεύει στη δημιουργία περιορισμών στην άσκηση ελληνικών δικαιωμάτων.

Η επιλογή αυτή εντάσσεται σε μια ευρύτερη πολιτική εργαλειοποίησης του Διεθνούς Δικαίου, με στόχο τη μετατόπιση του νομικού πλαισίου από τον κανόνα στην εξαίρεση. Επίσης, επιχειρεί να σύρει την Ελλάδα στην συνεκμετάλλευση του Αιγαίου.

Η Τουρκία επικαλείται το άρθρο 123 της Σύμβασης του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS), το οποίο αναφέρεται σε ημίκλειστες θάλασσες, ωστόσο η γειτονική χώρα παραμένει εκτός UNCLOS, επιλέγοντας να αντλεί επιχειρήματα από ένα διεθνές νομικό πλαίσιο στο οποίο δεν μετέχει.

Έτσι, η προσέγγιση αυτή βασίζεται σε γεωγραφικά χαρακτηριστικά της περιοχής, με την Ελλάδα ωστόσο να απορρίπτει τη θέση ότι το Αιγαίο πληροί τα χαρακτηριστικά ημίκλειστης θάλασσας.

Η Ελλάδα αναγνωρίζει ως μόνη διεθνώς παραδεκτή διαφορά με την Τουρκία την οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ, ζήτημα που προτείνει να επιλυθεί με βάση το Διεθνές Δίκαιο. Οι υπόλοιπες τουρκικές αιτιάσεις θεωρούνται από την Αθήνα ως νομικά αβάσιμες.