Ο Μάνος Πυροβολάκης έχει συνδεθεί στο μυαλό όλων με την κρητική λύρα. Τον συνάντησα στις πρόβες για την μαγική βραδιά που θα μας χαρίσει στις 17 Φεβρουαρίου στο Caja De Musica και μιλήσαμε για όλα. Τον συνοδεύουν επί σκηνής ο Αποστόλης Βαλαρούτσος στην ηλεκτρική και ακουστική κιθάρα και στο τραγούδι, ο Κώστας Γιανίρης στο μπάσο και στα φωνητικά, ο Γιάννης Μολυμπάκης στο λαούτο, ο Βαγγέλης Μαμαλάκης στο λαούτο και την ακουστική κιθάρα και ο Θάνος Μιχαηλίδης στα drums. Αναφέρθηκε στα τραγούδια που έχει γράψει, στην γνωριμία του με τον Νίκο Πορτοκάλογλου, στην αναγνωσιμότητα που ήρθε ξαφνικά αλλά και στο πως βλέπει τον θεσμό της Eurovision.
➟ Σε συναντάω σε μια πολύ δημιουργική περίοδο αφού στις 17 Φεβρουαρίου θα σε απολαύσουμε στο Caja De Musica. Τι περιμένουμε να ακούσουμε εκεί;
Πρώτα απ’ όλα τα τραγούδια μου. Τραγούδια που κυρίως έχω γράψει με τον συνεργάτη μου τον Γιάννη Στίγκα, αλλά και τραγούδια Ελλήνων τραγουδοποιών και συνθετών. Επίσης, σίγουρα θα παίξω και κάποια από την παράδοση, της Κρήτης και όχι μόνο. Έχω τη μεγάλη χαρά να έχω προσκεκλημένο το σπουδαίο συνθέτη και μουσικό, Παναγιώτη Καλαντζόπουλο. Συναντηθήκαμε πρώτη φορά στην εκπομπή «Μουσικό κουτί» και από τότε είχα στο νου μου να ξανασμίξουμε με κάποιο τρόπο.
➟ Κάθε φορά που ετοιμάζεις μια μαγική βραδιά για τον κόσμο το άγχος είναι το ίδιο;
Κανένα άγχος, πάντα λαχτάρα να παίξουμε, όπως ακριβώς λέει το ρήμα!
➟ Πως ξεκίνησες την ενασχόληση με την μουσική; Ποιο ήταν το κίνητρό σου για να αποφασίσεις να γίνεις τραγουδιστής;
Άρχισα να παίζω μουσική γιατί απλά μου άρεσε. Μου άρεσε μάλιστα να ακούω αλλά και να φαντάζομαι τον εαυτό μου να παίζει λύρα πολύ πριν ασχοληθώ ενεργά με τη μουσική. Ξεκίνησα να τραγουδάω τα ριζίτικα που άκουγα στο χωριό μου στα Χανιά, τα Καμάρια Σέλινου. Όμως ο βασικός λόγος που άρχισα να τραγουδάω ήταν ότι ήθελα να τραγουδήσω τα δικά μου τραγούδια.
➟ Όταν ανακοίνωσες στους γονείς σου ότι εγκαταλείπεις τις σπουδές στο Μετσόβιο για να ασχοληθείς με το τραγούδι πως αντέδρασαν;
Όπως οι περισσότεροι γονείς έπαθαν σοκ! Κυρίως γιατί δεν ήθελα να βιοπορίζομαι με τον τρόπο που είχαν τον κλασσικό λυράρη στο μυαλό τους, δηλαδή παίζοντας σε γάμους, πανηγύρια και διάφορες άλλες κοινωνικές εκδηλώσεις (… που έτσι και αλλιώς έπαιζα τότε) , αλλά ήθελα να ζήσω από τα δικά μου τραγούδια και τις εμφανίσεις μου σε αντίστοιχους χώρους και από τις συναυλίες. Κάτι που τότε δεν υπήρχε τέτοια προοπτική για έναν λυράρη. Παρά την αμφιβολία πίστευαν σε εμένα ότι θα τα κατάφερνα και θα έβρισκα τελικά το δρόμο μου.
➟ Υπήρξε στιγμή στην μέχρι τώρα πορεία σου που είπες πως το έχεις μετανιώσει;
Αυτή η δουλειά έχει δύσκολες και εύκολες στιγμές, όπως όλες εξάλλου. Είμαι πολύ πεισματάρης για να τα παρατήσω πάντως …
➟ Θυμάσαι την πρώτη φορά που τραγούδησες μπροστά σε κόσμο; Πώς ένιωσες;
Είχαμε πάει οικογενειακώς σε μία ταβέρνα με κρητική μουσική, κάπου εκεί κοντά στο σπίτι μας στους Αγίους Αναργύρους. Ο πατέρας μου λέει στους οργανοπαίκτες ότι ο γιος μου τραγουδάει, να πει ένα τραγούδι? Μετά από λίγο με φωνάζουνε και σηκώνομαι μαζί με τον πατέρα μου, κάθομαι στο πάλκο και τραγουδάω ένα τραγούδι του Γιάννη Μαρκόπουλου, το «Τούμπου τούμπου ζα». Χαμός έγινε, πολύ γέλιο!
➟ Επειδή πέρα από τραγουδιστής γράφεις και τραγούδια. Γράφεις όταν είσαι στεναχωρημένος ή όταν έχει συμβεί κάτι θετικό στην ζωή σου;
Όταν νοιώθω έντονα γράφω . Ξέρω πότε είναι η στιγμή που έχω έμπνευση και αφήνω να βγει η αρχική μου ιδέα. Αν μου αρέσει αργότερα τη συνεχίζω και την αναπτύσσω. Η ιδέα μπορεί να είναι μουσική ή στιχουργική, ακόμα και κάποιο ενορχηστρωτικό τρικ μπορεί να είναι η αρχή για ένα τραγούδι.
➟ Τα τραγούδια που γράφεις αφορούν προσωπικά βιώματα; Πες μου ένα τραγούδι και ένα βίωμα που το συνοδεύει.
Όχι απαραίτητα. Το τραγούδι μπορεί να ξεκινήσει ως ένα προσωπικό βίωμα αλλά να καταλήξει εντελώς διαφορετικά. Να σου πω εδώ για «Το κύμα», ένα από τα τελευταία μου τραγούδια. Θα έλεγα ότι ενώ έχει προσωπικό χαρακτήρα έχει και συλλογικό. Το έγραψα την περίοδο της πανδημίας, που ήταν τόσο αγχώδης περίοδος για όλους μας …
«Μπροστά στο πιο ψηλό
στο πιο τρομακτικό
στο κύμα το θεόρατο
που σαν θεριό βρυχάται
είναι ένας ναυτικός
μικρός μα τολμηρός
που αυτός πηγαίνει επάνω του
γιατί δε το φοβάται..»
➟ Έχει τύχει να δώσεις τραγούδι σου σε κάποιον καλλιτέχνη και να το απορρίψει και μετά να σου πει ότι το μετάνιωσε; Αν ναι σε ποιον και τι ακριβώς έγινε;
Δεν έχει συμβεί ακριβώς έτσι, αλλά είχα ένα τραγούδι που το πιστεύαμε πάρα πολύ με τους συνεργάτες μου και η εταιρεία που συνεργαζόμουνα δεν της άρεσε και δεν το θεωρούσε επιτυχία. Τελικά άλλαξα εταιρεία, εκδόθηκε και έγινε hit !
➟ Πες μου ένα πράγμα που θα άλλαζες στην καριέρα σου αν γυρνούσες τον χρόνο πίσω.
Κοιτώντας πίσω θα προσπαθούσα να έπαιζα συχνότερα και σε πιο πολλούς χώρους, ίσως και μικρότερους. Κατά κάποιο τρόπο θα έριχνα περισσότερο βάρος στο να παίζουμε με την μπάντα πιο συχνά.
➟ Το 2004 μπαίνεις την ζωή σου ο Νίκος Πορτοκάλογλου. Πώς έγινε αυτή η γνωριμία;
Ο Νίκος ήταν στο στούντιο ηχογραφώντας το Μπραζιλέρο. Σκεφτόταν μήπως χρησιμοποιούσε τη λύρα στο άλμπουμ. Εγώ είχα κάνει τότε ήδη το «Χαμόγελο σου» και είχε ακουστεί αρκετά, ενώ έπαιζα και τραγουδούσα τον ίδιο καιρό με τον Νίκο Ζιώγαλα και την Αναστασία Μουτσάτσου. Οπότε με κάλεσε να δοκιμάσουμε στο στούντιο. Φεύγοντας είχα τη χαρά να έχω παίξει στο μισό άλμπουμ …
➟ Την αναγνωσιμότητα που απέκτησες μέσα από την τεράστια επιτυχία του τραγουδιού «Στης εκκλησιάς την πόρτα» την αντιμετώπισες χαλαρά ή σε ξάφνιασε;
Παρόλο που χαίρεσαι με την επιτυχία σε σοκάρει και όλη αυτή η αναγνωρισιμότητα. Με ξάφνιασε, γιατί έχασα την ρουτίνα μου. Δηλαδή να σηκώνομαι το πρωί να μελετάω, να πειραματίζομαι με τις ιδέες μου, να ακούω μουσική κλπ. Ξαφνικά είχα ένα τηλέφωνο που χτύπαγε συνέχεια για οτιδήποτε σχετικό και άσχετο …
➟ Ο δρόμος για την επιτυχία δεν είναι ποτέ εύκολος. Πες μου την στιγμή που είπες τέρμα ως εδώ.
Σε αυτό το σημείο δεν έφθασα ποτέ. Είχα πείσμα και δεν το έβαλα ποτέ κάτω. Ακόμα και τώρα η μουσική με τροφοδοτεί. Πάντα αισθάνομαι έντονη συγκίνηση όταν γράφω ένα τραγούδι, όταν τραγουδάω ή όταν παίζω λύρα.
➟ Πιστεύεις ότι τα μουσικά talent show βοηθάνε τους νέους καλλιτέχνες να μπουν στον χώρο της μουσικής;
Πιστεύω ότι είναι τηλεοπτικά shows και διέπονται από τους σκληρούς νόμους του ανταγωνισμού και της τηλεθέασης και όχι ότι, είναι ένα μέσο για να κάνει καριέρα κάποιος. Για να μην είμαι πάντως και τόσο αρνητικός δίνεται μια μικρή ευκαιρία στα παιδιά, όταν όμως αμέσως θα βγει το επόμενο show δεν προλαβαίνουν τα παιδιά να χτίσουν κάτι γιατί το ενδιαφέρον πάει πια στους επόμενους καλλιτέχνες κ.ο.κ.
➟ Τι πιστεύεις ότι φταίει και πλέον τα τραγούδια δεν μένουν διαχρονικά αλλά κρατάνε ένα δυο χρόνια και μετά ξεχνιούνται;
Νομίζω αυτό ίσχυε πάντα. Δηλαδή πάντα υπήρχαν πιο εποχιακές επιτυχίες, αλλά και τραγούδια που έμεναν στο βάθος του χρόνου. Πάντως, ένα καλό τραγούδι δεν παλιώνει. Και επιτυχία να μη γίνει, όποτε και να τ’ ακούσεις θα καταλάβεις ότι είναι ένα ωραίο τραγούδι.
➟ Ο κόσμος πιστεύει ότι ένας καλλιτέχνης βγάζει πολλά λεφτά. Έχει τύχει να κάνεις κάτι άλλο πέρα από το τραγούδι καθαρά για βιοποριστικούς λόγους;
Πέρα από το τραγούδι ναι, πέρα από τη μουσική όμως όχι. Εδώ και πολλά χρόνια ασχολούμαι με την διδασκαλία της Κρητικής λύρας σε Ωδεία και συλλόγους Κρητών της Αθήνας. Αν κάποιος έχει θέσει στόχο στη ζωή του, αποκλειστικά, να αποκτήσει πολλά χρήματα είμαι σίγουρος πως υπάρχουν πιο επικερδή επαγγέλματα.
➟ Ο κόσμος βάζει ταμπέλες στους καλλιτέχνες. Τους χωρίζει σε «εμπορικούς», «ποιοτικούς» και «παραδοσιακούς». Εσένα σου βάλανε ποτέ ταμπέλα; Αυτός ο διαχωρισμός σου φαίνεται σωστός;
Αυτό σηκώνει μεγάλη συζήτηση. Ο διαχωρισμός έχει μία λογική, ίσως οι λέξεις δεν είναι ακριβείς μιας και κάτι «εμπορικό» κάλλιστα μπορεί να είναι και ταυτόχρονα «ποιοτικό» ή δεν ξέρω τι άλλο. Προσωπικά μιλώντας κατά το παρελθόν έχω παίξει τραγούδια μου και μάλιστα με επιτυχία και αποδοχή από το αντίστοιχο κοινό – ως guest – σε «εμπορικούς» καλλιτέχνες, όσο και σε συναυλία καλλιτεχνών με τελείως διαφορετικό κοινό. Νομίζω ότι με θεωρούν «ποιοτικό» με κάποια «εμπορικά» τραγούδια που παίζει ένα «παραδοσιακό» όργανο … μπέρδεμα και ίσως όχι και άδικα. Κλείνοντας θέλω να σου πω ότι γράφοντας τα τραγούδια μου δεν έβαλα ποτέ κάποιο περιορισμό αν πρέπει να ανήκουν εδώ ή κάπου αλλού, κοιτάω αρχικά να αρέσουν σε εμένα τον ίδιο τα τραγούδια.
➟ Πως σχολιάζεις καλλιτέχνες που αναλαμβάνουν θέσεις παρουσιαστών, κριτών ή και παικτών σε διάφορα τηλεοπτικά Project. Σου έχει γίνει εσένα ποτέ κάποια πρόταση;
Μου είχε γίνει πρόταση κάποια στιγμή, δεν με ενδιέφερε τότε. Αλλά και γενικά δεν είναι κάτι που θα μ’ ενδιέφερε. Τι είμαι εγώ να κρίνω τι επιλέγει να κάνει ο κάθε συνάδελφος?
➟ Έχεις συνεργαστεί με πολλούς καλλιτέχνες που για τον κόσμο μπορεί να είναι πιο εμπορικοί όπως η Έλενα Παπαρίζου ή ο Αντώνης Ρέμος. Ποια συνεργασία σου ξεχωρίζεις και γιατί;
Η κάθε συνεργασία είναι ξεχωριστή. Με την Έλενα έχουμε παίξει μαζί σχεδόν ένα χρόνο σε συναυλίες αλλά και στην «Ιερά οδό». Περάσαμε πολύ καιρό μαζί και έχουμε πολλά που ζήσαμε. Είναι ένα γενναιόδωρο κορίτσι με πάθος και αγάπη σε αυτό που κάνει, ενώ σεβάστηκε πλήρως τις ιδιαιτερότητες της μουσικής μου. Με τον Αντώνη τώρα η συνεργασία μας ήταν πιο πολύ δισκογραφική, ενώ παίξαμε μαζί σε κάποια μεμονωμένα live. Μας ενώνει μία πολύ παλιά φιλία, από το 2000, και φυσικά μία μεγάλη επιτυχία, το «Μπορεί να βγω»! Επίσης, τραγούδησε εκπληκτικά ένα ακόμη τραγούδι μου το «Εγώ γεννήθηκα ξανά». Και τα δύο αυτά τραγούδια είναι αποτέλεσμα της συνεργασίας μου με τους Γιάννη Στίγκα και Νίκο Μωραΐτη.
➟ Παλαιότερα έχεις εμφανιστεί σε μεγάλες πίστες όπως το Αθηνών Αρένα. Είσαι από τους καλλιτέχνες που κοιτάνε την μαρκίζα και διεκδικούν την θέση τους; Έχει τύχει να χαλάσεις συνεργασία για την μαρκίζα;
Γενικά δεν είμαι και κάποιες φορές ίσως και να αδικήθηκα απ’ αυτό. Έχω αποθαρρύνει και έχω ρισκάρει συνεργασίες όμως αν αισθανθώ ότι δεν υπάρχει καλή συμπεριφορά ή καλό κλίμα.
➟ Θεσμός Eurovision. Πώς σου φαίνεται; Θα ήθελες να εκπροσωπήσεις την Ελλάδα κάποια στιγμή;
Η Eurovision έχει απ’ όλα! Τραγούδια και καλά, κακά και μέτρια, πρόκληση, κιτς, γκόσιπ αλλά και κατά καιρούς μεγάλους καλλιτέχνες ! Όποιος μπορεί να ισορροπήσει μέσα σ’ αυτό έχει μια ελπίδα… Είχα προσπαθήσει παλαιότερα, το 2010, δεν θα το ξανάκανα.
➟ Ένας καλλιτέχνης πρέπει να τοποθετείται πολιτικά;
Φυσικά και πρέπει και είναι και πιο δυνατό να το κάνει αυτό μέσα από τραγούδια του. Οι καλλιτέχνες δεν ζούμε έξω από τον κόσμο, μας αφορά ότι γίνεται και είμαστε και εμείς κομμάτι της κοινωνίας.
➟ Πως βλέπεις τα τελευταία γεγονότα με τους ηθοποιούς και την αναγνώριση του πτυχίου τους;
Έχουνε απόλυτο δίκιο και είμαι 100% στο πλευρό τους. Είναι αδιανόητο να εξισώνεται το πτυχίο τους με αυτό του αποφοίτου Λυκείου. Θα είναι εξοργιστικό πάντως, λόγω εκλογών, να ακούμε σε λίγο από τους ίδιους πολιτικούς, για την Ελλάδα που είναι η κοιτίδα του πολιτισμού και άλλα τέτοια … Πρέπει να νοιαστούν ουσιαστικά για τους ηθοποιούς και να βρεθεί λύση .
➟ Σου έχουν προτείνει ποτέ να κατέβεις στην πολιτική σκηνή;
Ναι, ως δημοτικός σύμβουλος. Θεωρώ ότι όποιος ζητάει την ψήφο του κόσμου πρέπει να έχει και το χρόνο και την όρεξη, αν εκλεγεί, να βοηθήσει και να ασχοληθεί ουσιαστικά με τα προβλήματα του τόπου. Και εκείνη την στιγμή ήταν πολύ δύσκολο το πρόγραμμα μου και λογικά αρνήθηκα.
➟ Πάντως κρατάς την προσωπική σου ζωή μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας. Τελικά, είναι εύκολο να γίνει κάτι τέτοιο; Γιατί βλέπουμε πολλούς να λένε ότι όταν κάποιος είναι δημόσιο πρόσωπο δύσκολα να την κρύψει.
Δεν ξέρω … να σου πω την αλήθεια δεν αισθάνομαι δημόσιο πρόσωπο. Ίσως γιατί πάντα ήθελα να ξέρουν τα τραγούδια μου πιο πολύ, παρά εμένα τον ίδιο. Την προσωπική μου ζωή δεν την κρύβω, την προφυλάσσω όμως.
➟ Ο έρωτας είναι δύναμη για σένα; Τι ρόλο παίζει στην ζωή σου;
Είναι μεγάλο κίνητρο, αλλά δεν είναι το μόνο. Όταν είσαι φουλ ερωτευμένος είναι και λίγο δυσβάσταχτο και βασανιστικό. Εξίσου κίνητρο πάντως είναι η αγάπη και η συντροφικότητα.
➟ Ποιο τραγούδι έχεις γράψει για τον έρωτα και που το έχεις αφιερώσει;
Το πιο ερωτικό τραγούδι μου είναι το «Το χαμόγελο σου». Το που το αφιέρωσα τώρα δεν έχει καμμιά σημασία μιας και το τραγούδι επιβίωσε πιο πολύ από τον έρωτα. Τουλάχιστον μας έμεινε το τραγούδι!
➟ Τι να περιμένουμε μελλοντικά από εσένα;
Τελειώνω ένα άλμπουμ που από πάντα ήθελα να κάνω με κρητικά παραδοσιακά τραγούδια ενορχηστρωμένα με «ηλεκτρική» διάθεση. Το δούλευα χρόνια στο μυαλό μου και με χαρά θα μπορώ να το παρουσιάσω στις καλοκαιρινές μου συναυλίες. Όσοι με γνωρίζουν ξέρουν το πάθος μου για την κρητική μουσική. Κάποιες συνθέσεις του πολύ μεγάλου Κώστα Μουντάκη είναι ένα μέρος της δουλειάς αυτής.
Επίσης υπάρχει ένα project με ένα πιάνο και ένα τσέλο που ονομάζεται ριζearch ( από το ρίζα και το search ) και προσπαθούμε, είτε να προσεγγίσουμε αυτό το μεγάλο μουσικό κεφάλαιο που λέγεται μουσική του 20ου αιώνα, είτε να παίξουμε παραδοσιακές μουσικές με μια διαφορετική ματιά . Ενδεικτικά αναφέρω μια σουίτα με τρία μέρη για λύρα, τσέλο και πιάνο που έχω γράψει αλλά και λόγιες μουσικές σαν αυτές του Σκαλκώτα και του Κωνσταντινίδη. Τέλος υπάρχει και μία πρόταση για μια πολύ δυνατή δισκογραφική συνεργασία σε ένα δικό μου τραγούδι για το καλοκαίρι. Πολλή δουλειά, πολλή χαρά!
Σ΄ευχαριστώ πολύ για την κουβέντα!
Εντείνεται το μυστήριο για Sin Boy – Τον “πέθανε” και η μητέρα του
ΓΡΑΨΤΕ ΤΟ ΣΧΟΛΙΟ ΣΑΣ"