WSJ: Τα δύσκολα ξεκινούν για τον Τραμπ – Μπορεί να φέρει στο ίδιο τραπέζι Πούτιν και Ζελένσκι;

Ο Ντόναλντ Τραμπ χαρακτηρίζει την πιθανότητα να καθίσουν στο ίδιο τραπέζι ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν και ο Ουκρανός ηγέτης Βολοντίμιρ Ζελένσκι ως τη σημαντικότερη ευκαιρία για άμεσο διάλογο από το 2019.

Παρά ταύτα, τα εμπόδια παραμένουν σοβαρά, καθώς το Κίεβο ζητάει ισχυρές εγγυήσεις, ενώ η Μόσχα φέρει το βάρος ενός παρελθόντος αθετημένων δεσμεύσεων.

Σύμφωνα με όσα αναφέρει σε ανάλυση της Wall Street Journal, ο Αμερικανός πρόεδρος προσπαθεί να αναδείξει την πιθανή συνάντηση Πούτιν – Ζελένσκι ως σημείο καμπής για τον πόλεμο στην Ουκρανία. Σημειώνεται ότι έχει τεράστια διπλωματική βαρύτητα εάν βρεθούν οι δύο ηγέτες σε κοινό τραπέζι. Όμως το σοβαρότερο πρόβλημα είναι κατά πόσο είναι ειλικρινής η διάθεση για ουσιαστικές διαπραγματεύσεις.

Για αυτή την συνάντηση το Κίεβο ζητάει σαφείς εγγυήσεις ασφαλείας, είτε μέσω της ΕΕ είτε των ΗΠΑ. Αντιθέτως, η Μόσχα θεωρεί «απαράδεκτη» την συμμετοχή δυτικών δυνάμεων σε ειρηνευτική δύναμη. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να περιπλέκονται τα πράγματα, παρά τα μηνύματα για μία συνάντηση.

Παράλληλη η Ρωσία επανειλημμένα έχει παραβιάσει δεσμεύσεις που είχε αναλάβει, όπως η δέσμευση να μην προχωρήσει σε νέα εισβολή μετά το 2014. Αυτή η αθετημένη υπόσχεση τροφοδοτεί τη δυσπιστία, ακόμη κι αν υπογραφεί νέα συμφωνία. «Χρειαζόμαστε απαντήσεις για το αν ο Πούτιν διαπραγματεύεται με καλή πίστη ή απλώς κερδίζει χρόνο» τόνισε χαρακτηριστικά ο Αμερικανός πρώην αξιωματούχος Τσαρλς Κούπσαν.

Δεν έχουν συναντηθεί εδώ και έξι χρόνια οι δύο ηγέτες, το οποίο καθιστά την ιδέα του να συναντηθούν δύσκολη. Την ίδια ώρα συνεχίζονται οι πολεμικές επιχειρήσεις, οι εκατέρωθεν απώλειες συσσωρεύονται και οι θέσεις παραμένουν αμετακίνητες. Η Ρωσία αξιώνει παραχώρηση του Ντονμπάς, κάτι που το Σύνταγμα της Ουκρανίας απαγορεύει, ενώ το Κίεβο επιμένει σε άμεση κατάπαυση του πυρός, που η Μόσχα απορρίπτει.

Σημειώνεται ότι ακόμη και εάν συναντηθούν οι δύο ηγέτες, δεν σημαίνει απαραίτητα ότι θα υπάρξει κάποια πρόοδος. Όπως παραδέχθηκε και ο Τραμπ, το τέλος του πολέμου αποδεικνύεται πιο περίπλοκο απ’ όσο φανταζόταν, παρά τις προεκλογικές διακηρύξεις του ότι θα μπορούσε να ολοκληρώσει συμφωνία μέσα σε μία ημέρα.

Προβληματισμοί για την αξιοπιστία της Μόσχας

Το βασικό ζήτημα που σκιάζει κάθε διαπραγμάτευση είναι η αξιοπιστία της Μόσχας. Η Ρωσία έχει στο παρελθόν αποδεχθεί διεθνείς συμφωνίες και στη συνέχεια τις έχει παραβιάσει, είτε με νέες στρατιωτικές κινήσεις είτε με πολιτικές παρεμβάσεις στα ουκρανικά εδάφη.

Δυσπιστία προκαλεί σε Βρυξέλλες και Ουάσινγκτον το ιστορικό αθέτησης συμφωνιών. Προβληματισμό προκαλεί εάν ο Πούτιν προτίθεται πραγματικά να αναγνωρίσει την απώλεια της Ουκρανίας ή αν χρησιμοποιεί τον διάλογο ως εργαλείο τακτικής καθυστέρησης, για να συνεχίσει τον πόλεμο υπό καλύτερους όρους.

Όπως δείχνουν οι πρόσφατες επιθέσεις της Ρωσίας σε ουκρανικές πόλεις, δεν φαίνεται να προτίθεται να «παγώσει» τις επιχειρήσεις. Αυτή η αντίφαση ενισχύει τον φόβο ότι κάθε συμφωνία μπορεί να αποδειχθεί εύθραυστη και προσωρινή.

Το σχέδιο του Τραμπ

Δύο αντιφατικές λογικές προσπαθεί να ισορροπήσει ο Αμερικανός πρόεδρος: την ανάγκη για μια άμεση εκεχειρία και την πολιτική πραγματικότητα μιας Ρωσίας που δεν αποδέχεται όρους, προτού εξασφαλίσει στρατηγικά οφέλη. Στόχο να προσφέρει ο ίδιος το πλαίσιο της τελικής συμφωνίας έχει το σχέδιο του για τριμερή σύνοδο, αφού πρώτα συναντηθούν οι δύο ηγέτες κατ’ ιδίαν.

Δοκιμασία αξιοπιστίας είναι η πιθανή συνάντηση Πούτιν – Ζελένσκι υπό την αιγίδα του Τραμπ, κατά πόσο η Ρωσία μπορεί να τηρήσει τις δεσμεύσεις της και αν η Ουκρανία θα μπορέσει να εξασφαλίσει τις εγγυήσεις που ζητά.