Ποια ανταλλάγματα ζητά ο Τραμπ από τον Ερντογάν για τα F-35 – Τον πιέζει μέσω Ρωσίας

Σε ζωντανή μετάδοση έγινε την Πέμπτη 25/9 το παζάρι ανάμεσα στον Αμερικανό πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ και τον Τούρκο ομόλογό του στον Λευκό Οίκο.

Όπως μεταδίδει το Bloomberg, οι δύο ηγέτες, που συναντήθηκαν στον Λευκό Οίκο, επιχείρησαν να επιλύσουν μια σειρά από μακροχρόνια ζητήματα που έχουν προκαλέσει ένταση και να επαναπροσδιορίσουν τις σχέσεις των δύο χωρών.

Ύστερα από έξι χρόνια, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν πέρασε το κατώφλι του Λευκού Οίκου, έλαβε πολλά εγκώμια, έφυγε με συμφωνίες στις βαλίτσες του, αλλά χωρίς συγκεκριμένη δέσμευση για την άρση των αμερικανικών κυρώσεων κατά της Τουρκίας ή την πώληση προηγμένων μαχητικών αεροσκαφών F-35. Βέβαια, ο Τραμπ εξέφρασε αισιοδοξία και για τα δύο θέματα, όπως σημειώνει το βρετανικό BBC.

Κατά τη διάρκεια μιας σύντομης συνέντευξης Τύπου μαζί με τον Ταγίπ Ερντογάν στο Οβάλ Γραφείο, ο Αμερικανός πρόεδρος δήλωσε ότι θα ήθελε η Τουρκία να σταματήσει να αγοράζει πετρέλαιο από τη Ρωσία.

Ο Ερντογάν έχει επιρροή στον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν, είπε ο Τραμπ, αλλά πρόσθεσε: «Το καλύτερο που μπορεί να κάνει είναι να μην αγοράζει πετρέλαιο και φυσικό αέριο από τη Ρωσία».

Τα σχόλια του Τραμπ αποτελούν το πιο πρόσφατο παράδειγμα της πίεσης που ασκεί στους εταίρους των ΗΠΑ να μειώσουν τις αγορές ρωσικής ενέργειας, για να περιορίσει τη χρηματοδότηση των πολεμικών προσπαθειών του Κρεμλίνου στην Ουκρανία.

Αξίζει να σημειωθεί ότι η Τουρκία είναι ο τέταρτος μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος της Ρωσίας, σύμφωνα με το ινστιτούτο Bruegel στην Ευρώπη.

Ο πρόεδρος των ΗΠΑ πρόσθεσε ότι πιστεύει ότι ο Ερντογάν χαίρει του σεβασμού τόσο του Ουκρανού προέδρου, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, όσο και του Ρώσου προέδρου, Βλαντιμίρ Πούτιν, πράγμα που σημαίνει ότι θα μπορούσε να «ασκήσει μεγάλη επιρροή» στον πόλεμο «αν το ήθελε».

Ο Τραμπ δήλωσε ότι θα συζητήσει την επιθυμία του Ερντογάν να επανενταχθεί στο πρόγραμμα μαχητικών F-35, αλλά δεν δεσμεύτηκε να επιτρέψει την επανένταξη της Άγκυρας.

Ο Αμερικανός δήλωσε ωστόσο ότι, αν είχε μια καλή συνάντηση με τον Τούρκο ομόλογό του, οι κυρώσεις εναντίον αξιωματούχων της χώρας θα μπορούσαν να αρθεί «σχεδόν αμέσως». Πρόσθεσε, δε, ότι θα μπορούσε να επιτευχθεί μια συμφωνία μέχρι το τέλος της ημέρας.

Όταν μετά τη συνάντηση ρωτήθηκε αν είχε ανοίξει τον δρόμο για μια συμφωνία σχετικά με τα F-35, ο Τραμπ απάντησε αόριστα: «Θα μπορέσω εύκολα αν το θελήσω. Μπορεί να το κάνουμε, μπορεί να το κάνουμε».

Συνέχισε λέγοντας ότι «εξαρτάται. Θα κάνει κάτι για εμάς», χωρίς να δώσει περισσότερες λεπτομέρειες για τη συζήτηση.

Υπενθυμίζεται ότι κατά τη διάρκεια της πρώτης θητείας του Τραμπ, οι ΗΠΑ απέκλεισαν την Τουρκία από το πρόγραμμα F-35, μετά την αγορά συστημάτων πυραύλων εδάφους-αέρος S-400 από τη Ρωσία.
Η Άγκυρα αρνήθηκε να εγκαταλείψει τα S-400, όπως απαιτεί η Ουάσιγκτον, αλλά ελπίζει ότι ένας συμβιβασμός σχετικά με την ανάπτυξή τους θα μπορούσε να ανοίξει ξανά την πόρτα για την αγορά των F-35. Ο πρόεδρος των ΗΠΑ δήλωσε την Πέμπτη ότι θα συζητήσει με τον Ερντογάν την αγορά του συστήματος πυραυλικής άμυνας Patriot, μιας αμερικανικής εναλλακτικής λύσης για τα S-400.

Ποιες συμφωνίες υπογράφηκαν στη συνάντηση Τραμπ – Ερντογάν

Οι συμφωνίες που υπέγραψαν ΗΠΑ και Τουρκία, όπως έχουν γίνει μέχρι στιγμής γνωστές από τουρκικές πηγές:

Η Τουρκία υπέγραψε με τις ΗΠΑ 20ετή συμφωνία ύψους 43 δισεκατομμυρίων δολαρίων για την ετήσια εισαγωγή 4 δισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων υγροποιημένου φυσικού αερίου από τις ΗΠΑ έως το 2045.
Η Τουρκία υπέγραψε συμφωνία με την Boeing αξίας δισεκατομμυρίων δολαρίων για την αγορά περισσότερων από 200 επιβατικών αεροσκαφών.
Υπογράφηκε Μνημόνιο Στρατηγικής Συνεργασίας στον τομέα της Πολιτικής Πυρηνικής Ενέργειας.
Το πρωί της Παρασκευής 26/9, η τουρκική αεροπορική εταιρεία Turkish Airlines ανακοίνωσε ότι αποφάσισε να αγοράσει 75 αεροσκάφη από την Boeing, τα 50 από αυτά σε παραγγελία και τα 25 σε καθεστώς εναλλακτικής επιλογής (option) για τους τύπους B787-9 και B-787-10.

Σε μία ανακοίνωση προς το Χρηματιστήριο της Κωνσταντινούπολης, η τουρκική αεροπορική εταιρεία ανέφερε ότι έχει ολοκληρώσει τις διαπραγματεύσεις με την Boeing για τη συνολική αγορά 150 αεροσκαφών. Από αυτά, τα 100 σε παραγγελία και τα υπόλοιπα 50 σε καθεστώς εναλλακτικής επιλογής για τους τύπους 737-8/10 MAX.

Σύμφωνα με την Turkish Airlines, οι παραγγελίες για τα αεροσκάφη 737-8/10 MAX θα γίνουν ανάλογα με την επιτυχή κατάληξη των συζητήσεων που διεξάγονται με την εταιρεία παραγωγής κινητήρων CFM International.

Τι λένε οι αναλυτές για το τετ α τετ των δύο ηγετών

Σχολιάζοντας τη συνάντηση Τραμπ-Ερντογάν, ο αναλυτής Ριτς Ουτζέν του Atlantic Council είδε ένα επιτυχημένο τετ α τετ για τρεις λόγους.

Όπως εξηγεί, ο πρώτος λόγος αφορά τη συνάντηση αυτή καθαυτή καθώς έβαλε τέλος σε μια εξαετή αποστασιοποίηση των δύο χωρών: «Αυτό σηματοδοτεί μια θετική, αν και μερική, αλλαγή στον τόνο των διμερών σχέσεων. Αυτό θα πρέπει να οδηγήσει σε στενότερη συνεργασία σε θέματα άμυνας, ενέργειας, εμπορίου και περιφερειακών ζητημάτων για το υπόλοιπο της θητείας της τρέχουσας αμερικανικής κυβέρνησης».

Ο ίδιος υποστηρίζει, επίσης, ότι η εικόνα της συνέντευξης ήταν «εξαιρετικά θετική» χωρίς αμήχανε καταστάσεις, ενώ οι δύο ηγέτες αναφέρθηκαν σε ζητήματα κοινού ενδιαφέροντος, όπως η Συρία, η Ουκρανία, η Γάζα και τα F-35.

Μιλώντας στο Οβάλ Γραφείο για τη φιλία του με τον Τούρκο πρόεδρο, ο Αμερικανός ανέφερε ότι επικοινωνούσαν ακόμη και όταν πρόεδρος των ΗΠΑ ήταν ο Τζο Μπάιντεν λόγω «στημένων εκλογών», συμπληρώνοντας ότι και ο Ερντογάν «ξέρει καλύτερα από τον καθέναν τι σημαίνει στημένες εκλογές».

Το τρίτο, που κατέγραψε ο αναλυτής, είναι ότι μετά την κλειστή συνεδρίαση, υπάρχουν ενδείξεις ότι επιτεύχθηκε σημαντική πρόοδος σε διάφορους τομείς.