Ουκρανία: Οι επώδυνοι όροι στο ειρηνευτικό σχέδιο Τραμπ και η πρόταση “δόλωμα” με εγγύηση “τύπου ΝΑΤΟ”

Εντείνεται η πίεση στον Ουκρανό πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι να αποδεχτεί το σχέδιο 28 σημείων του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία.

Οι ΗΠΑ παρουσίασαν το σχέδιο πρότασης, το οποίο κυρίως προβλέπει ότι το Κίεβο θα παραχωρήσει στη Ρωσία τις επαρχίες Ντονέτσκ και Λουχάνσκ και ότι η Μόσχα θα επανενταχθεί στη G8.

Σύμφωνα με την εκπρόσωπο του Λευκού Οίκου Κάρολαϊν Λέβιτ, ο Αμερικανός απεσταλμένος Στιβ Γουίτκοφ και ο υπουργός Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο εργάστηκαν «διακριτικά» για την κατάρτιση του σχεδίου επί σχεδόν έναν μήνα.

Ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι δήλωσε ότι σκοπεύει να το συζητήσει με τον Αμερικανό ομόλογό του «τις επόμενες ημέρες».

Σημειώνεται ότι οι ΗΠΑ πιέζουν τον Ζελένσκι να υπογράψει το σχέδιο των 28 σημείων πριν από την Ημέρα των Ευχαριστιών στις ΗΠΑ (27η Νοεμβρίου).

Στη συνέχεια, το σχέδιο εκεχειρίας αναμένεται να παρουσιαστεί στη Μόσχα και η διαδικασία να ολοκληρωθεί στις αρχές Δεκεμβρίου, μεταδίδουν οι Financial Times.

Βέβαια, το χρονοδιάγραμμα χαρακτηρίζεται ως υπερβολικά αισιόδοξο από ουκρανικά μέσα ενημέρωσης, καθώς το σχέδιο περιέχει σημεία που αποτελούν “κόκκινες γραμμές” για τo Κίεβο.

Η πρόταση για τις εγγυήσεις ασφαλείας

Λίγες ώρες μετά τη διαρροή των λεπτομερειών του ειρηνευτικού σχεδίου Τραμπ, η ιστοσελίδα Axios κάνει λόγο και για δεύτερο προσχέδιο συμφωνίας, που αφορά το κομμάτι των εγγυήσεων ασφαλείας.

Ενώ στο προσχέδιο που έχει κυκλοφορήσει, οι εγγυήσεις ασφαλείας δεν περιγράφονται αναλυτικά, το Axios δημοσίευσε ένα νέο έγγραφο που οι ΗΠΑ φέρεται να παρουσίασαν στην Ουκρανία και αφορά αποκλειστικά τις εγγυήσεις που είναι διατεθειμένη να προσφέρει η Ουάσιγκτον.

Σύμφωνα με το δημοσίευμα, το προσχέδιο αυτό περιλαμβάνει εγγυήσεις ασφαλείας με μοντέλο το Άρθρο 5 του ΝΑΤΟ, που θα δεσμεύει τις ΗΠΑ και τους Ευρωπαίους συμμάχους να αντιμετωπίζουν μια επίθεση κατά της Ουκρανίας ως επίθεση κατά ολόκληρης της «διατλαντικής κοινότητας».

Το σχέδιο των 28 σημείων που παρουσίασε ο υπουργός Στρατού των ΗΠΑ, Νταν Ντρίσκολ, στον Ζελένσκι χθες, Πέμπτη, το οποίο επίσης περιήλθε στην κατοχή του Axios, αναφέρει απλώς ότι «η Ουκρανία θα λάβει αξιόπιστες εγγυήσεις ασφαλείας». Αλλά παράλληλα με αυτό, οι ΗΠΑ παρουσίασαν στους Ουκρανούς άλλο σχέδιο συμφωνίας.

Το κείμενο, όπως αναφέρει το Axios, αναφέρει ότι οποιαδήποτε μελλοντική «σημαντική, εκ προθέσεως και παρατεταμένη ένοπλη επίθεση» της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας «θα θεωρείται επίθεση που απειλεί την ειρήνη και ασφάλεια της διατλαντικής κοινότητας», και ότι οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους θα αντιδράσουν αναλόγως, συμπεριλαμβανομένης της χρήσης στρατιωτικής ισχύος.

Αξίζει να σημειωθεί πως το έγγραφο έχει ήδη διαμορφωθεί ως πολυμερής συμφωνία, με τις υπογραφές της Ουκρανίας, των ΗΠΑ, της ΕΕ, του ΝΑΤΟ και της Ρωσίας.

Ανώτερος αξιωματούχος του Λευκού Οίκου ανέφερε ότι η Μόσχα έχει ενημερωθεί για το προσχέδιο, αλλά δεν είναι σαφές αν θα χρειαστεί τελικά και η υπογραφή του Βλαντιμίρ Πούτιν. Η εγγύηση ασφάλειας θα έχει αρχική διάρκεια δέκα ετών και θα μπορεί να ανανεωθεί με αμοιβαία συναίνεση.

Άλλη πηγή με άμεση γνώση του θέματος και αξιωματούχος του Λευκού Οίκου επιβεβαίωσαν τη γνησιότητα του εγγράφου, επισημαίνοντας ότι η πρόταση θα πρέπει να συζητηθεί με τους Ευρωπαίους εταίρους και ενδέχεται ακόμη να αλλάξει.

Οι ίδιες πηγές επισήμαναν ότι η κυβέρνηση Τραμπ θεωρεί την προτεινόμενη εγγύηση ασφάλειας «μεγάλη νίκη» για τον Ζελένσκι και για τη μακροπρόθεσμη ασφάλεια της Ουκρανίας.

Όπως σχολιάζει η αμερικανική ιστοσελίδα, με την πρόταση αυτή, ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι ενδεχομένως να υποχρεωθεί να παραχωρήσει ακόμη περισσότερο ουκρανικό έδαφος από αυτό που ελέγχει σήμερα η Ρωσία. Όμως, θα του έδινε επίσης ισχυρότερη εγγύηση κατά της περαιτέρω ρωσικής επιθετικότητας από ό,τι φαινόταν πιθανότερο προηγουμένως

Το σχέδιο αυτό φέρεται να το συζήτησε ο απεσταλμένος του Τραμπ, Στιβ Γουίτκοφ, που έχει αναλάβει την κατάρτιση του σχεδίου των 28 σημείων, με τον σύμβουλο εθνικής ασφάλειας του Ζελένσκι, Ρουστέρ Ουμέροφ, το περασμένο Σαββατοκύριακο.

Σύμφωνα με τον Αμερικανό αξιωματούχο, το έγγραφο παραδόθηκε γραπτώς στον Ουκρανό πρόεδρο την Πέμπτη.

Όπως σημειώνει, πάντως, το Axios το σχέδιο αυτό ενδέχεται να προκαλέσει αντιδράσεις στον κύκλο των υποστηρικτών της γραμμής «Πρώτα η Αμερική», καθώς θα δεσμεύσει τον αμερικανικό στρατό να υπερασπιστεί την Ουκρανία σε περίπτωση νέας σύγκρουσης.

Το προσχέδιο της συμφωνίας

Το παρόν Πλαίσιο καθορίζει τις προϋποθέσεις για ανακωχή μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσικής Ομοσπονδίας και παρέχει μια εγγύηση ασφάλειας που βασίζεται στις αρχές του Αρθρου 5 της Βορειοατλαντικής Συνθήκης, προσαρμοσμένη στις συνθήκες αυτής της σύγκρουσης και στα συμφέροντα των Ηνωμένων Πολιτειών και των Ευρωπαίων εταίρων τους.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες επιβεβαιώνουν ότι μια σημαντική, σκόπιμη και διαρκής ένοπλη επίθεση από τη Ρωσική Ομοσπονδία διαμέσου της συμφωνημένης γραμμής ανακωχής στο ουκρανικό έδαφος θα θεωρείται ως επίθεση που απειλεί την ειρήνη και την ασφάλεια της διατλαντικής κοινότητας.

Σε μια τέτοια περίπτωση, ο πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών, ασκώντας τη συνταγματική εξουσία και μετά από άμεσες διαβουλεύσεις με την Ουκρανία, το ΝΑΤΟ και τους Ευρωπαίους εταίρους, θα καθορίσει τα μέτρα που είναι απαραίτητα για την αποκατάσταση της ασφάλειας. Αυτά τα μέτρα μπορούν να περιλαμβάνουν ένοπλες δυνάμεις, βοήθεια πληροφοριών και υλικοτεχνικής υποστήριξης, οικονομικές και διπλωματικές ενέργειες και άλλα βήματα που κρίνονται κατάλληλα. Κοινός μηχανισμός αξιολόγησης με το ΝΑΤΟ και την Ουκρανία θα αξιολογήσει οποιαδήποτε ισχυριζόμενη παραβίαση.

Τα μέλη του ΝΑΤΟ, συμπεριλαμβανομένων της Γαλλίας, της Βρετανίας, της Γερμανίας, της Πολωνίας και της Φινλανδίας, επιβεβαιώνουν ότι η ασφάλεια της Ουκρανίας είναι αναπόσπαστο κομμάτι της ευρωπαϊκής σταθερότητας και δεσμεύονται να ενεργούν σε συνεννόηση με τις Ηνωμένες Πολιτείες για την αντιμετώπιση οποιασδήποτε παραβίασης που εμπίπτει στις προϋποθέσεις, διασφαλίζοντας μια ενιαία και αξιόπιστη αποτρεπτική στάση.

Το παρόν Πλαίσιο τίθεται σε ισχύ από την υπογραφή του και παραμένει σε ισχύ για δέκα χρόνια, ανανεώσιμη με αμοιβαία συμφωνία. Μια Κοινή Επιτροπή Παρακολούθησης, με επικεφαλής Ευρωπαίους εταίρους με συμμετοχή των ΗΠΑ, θα επιβλέπει τη συμμόρφωση.

Υπογραφή:

Ουκρανία
Ρωσική Ομοσπονδία
Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής
Ευρωπαϊκή Ενωση
ΝΑΤΟ

Το σχέδιο 28 σημείων του Τραμπ για την Ουκρανία

Ακολουθούν τα 28 σημεία του σχεδίου, όπως τα παρουσιάζει το AFP.

1. Επιβεβαιώνεται η κυριαρχία της Ουκρανίας.
2. Θα συναφθεί συνολική συμφωνία μη επίθεσης μεταξύ της Ρωσίας, της Ουκρανίας και της Ευρώπης. Όλες οι ασάφειες που παρέμειναν ανεπίλυτες τα τελευταία 30 χρόνια θα θεωρηθεί ότι διευθετήθηκαν.
3. Η Ρωσία δεν θα εισβάλει σε γειτονικές χώρες και το ΝΑΤΟ δεν θα επεκταθεί περαιτέρω.
4. Θα διεξαχθεί διάλογος μεταξύ της Ρωσίας και του ΝΑΤΟ, υπό τη μεσολάβηση των ΗΠΑ, προκειμένου να λυθούν όλα τα ζητήματα που συνδέονται με την ασφάλεια και να δημιουργηθούν συνθήκες αποκλιμάκωσης.
5. Η Ουκρανία θα λάβει αξιόπιστες εγγυήσεις ασφαλείας.
6. Οι ουκρανικές ένοπλες δυνάμεις θα περιοριστούν στις 600.000 μέλη.
7. Η Ουκρανία αποδέχεται να περιλάβει στο Σύνταγμά της τον όρο ότι δεν θα ενταχθεί στο ΝΑΤΟ και το ΝΑΤΟ αποδέχεται να περιλάβει στο καταστατικό του πρόβλεψη που θα διευκρινίζει ότι η Ουκρανία δεν θα ενταχθεί στη Συμμαχία στο μέλλον.
8. Το ΝΑΤΟ δέχεται να μην σταθμεύσει στρατεύματα στην Ουκρανία.
9. Ευρωπαϊκά μαχητικά αεροσκάφη θα σταθμεύουν στην Πολωνία.
10. Οι ΗΠΑ θα λάβουν αποζημίωση για τις εγγυήσεις ασφαλείας. Αν η Ουκρανία εισβάλει στη Ρωσία, θα χάσει αυτές τις εγγυήσεις. Αν η Ρωσία εισβάλει στην Ουκρανία, εκτός από μια συντονισμένη και αποφασιστική στρατιωτική απάντηση, θα επανέλθουν όλες οι κυρώσεις εις βάρος της Μόσχας και θα ακυρωθεί η αναγνώριση της κυριαρχίας της επί των νέων εδαφών, ενώ θα ανακληθούν και όλα τα άλλα οφέλη που αποκόμισε από αυτή τη συμφωνία.

Αν η Ουκρανία εκτοξεύσει πύραυλο εναντίον της Μόσχας ή της Αγίας Πετρούπολης χωρίς βάσιμο λόγο, οι εγγυήσεις ασφαλείας θα θεωρηθούν άκυρες.

11. Η Ουκρανία είναι επιλέξιμη για ένταξη στην ΕΕ και θα επωφεληθεί από προτιμησιακή βραχυπρόθεσμη πρόσβαση στην ευρωπαϊκή αγορά όσο αυτό το ζήτημα βρίσκεται υπό εξέταση.
12. Ένα ισχυρό παγκόσμιο πακέτο μέτρων για την ανοικοδόμηση της Ουκρανίας, συμπεριλαμβανομένης της δημιουργίας ενός Ταμείου Ανάπτυξης για την Ουκρανία, της ανασυγκρότησης των ουκρανικών υποδομών φυσικού αερίου, της αποκατάστασης των περιοχών που επλήγησαν από τον πόλεμο, της ανάπτυξης νέων υποδομών και της επανέναρξης της εξόρυξης ορυκτών και φυσικών πόρων, όλα συνοδευόμενα από ένα ειδικό πρόγραμμα χρηματοδότησης από την Παγκόσμια Τράπεζα.
13. Η Ρωσία θα επανενταχθεί στην παγκόσμια οικονομία, με προγραμματισμένες συζητήσεις για την άρση των κυρώσεων, την επανένταξή της στην G8 και τη σύναψη μακροπρόθεσμης συμφωνίας οικονομικής συνεργασίας με τις ΗΠΑ.
14. 100 δισεκατομμύρια δολάρια παγωμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων θα επενδυθούν σε σχέδια υπό τις ΗΠΑ για την ανοικοδόμηση και τις επενδύσεις στην Ουκρανία, με τις ΗΠΑ να λαμβάνουν το 50% από τα κέρδη της πρωτοβουλίας.

Η Ευρώπη θα προσθέσει 100 δισεκατομμύρια δολάρια προκειμένου να αυξηθεί το διαθέσιμο ποσό επενδύσεων για την ανοικοδόμηση της Ουκρανίας. Τα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία, που είναι παγωμένα στην Ευρώπη, θα αποδεσμευθούν και τα υπόλοιπα παγωμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία θα επενδυθούν σε ένα ξεχωριστό αμερικανορωσικό όχημα επενδύσεων.

15. Θα δημιουργηθεί μια κοινή αμερικανορωσική ομάδα εργασίας αρμόδια για θέματα ασφαλείας προκειμένου να προωθήσει και να εγγυηθεί τον σεβασμό όλων των διατάξεων αυτής της συμφωνίας.
16. Η Ρωσία θα κατοχυρώσει νομικά την πολιτική της μη επίθεσης έναντι της Ευρώπης και της Ουκρανίας.
17. Οι ΗΠΑ και η Ρωσία θα συμφωνήσουν να παρατείνουν την ισχύ των συμφωνιών περί μη διάδοσης και ελέγχου των πυρηνικών όπλων, περιλαμβανομένης της START I.
18. Η Ουκρανία αποδέχεται να μην αποκτήσει πυρηνικό όπλων, με βάση τη Συμφωνία μη διάδοσης των πυρηνικών όπλων.
19. Ο πυρηνικός σταθμός της Ζαπορίζια θα λειτουργεί υπό την εποπτεία του Διεθνούς Οργανισμούς Ατομικής Ενέργειας (ΔΟΑΕ- ΙΑΕΑ) και η ηλεκτρική ενέργεια που θα παράγει θα μοιράζεται εξίσου μεταξύ της Ρωσίας και της Ουκρανίας.
20. Οι δύο χώρες δεσμεύονται να εφαρμόσουν εκπαιδευτικά προγράμματα στα σχολεία και την κοινωνία με στόχο να προωθήσουν την κοινή κατανόηση και ανεκτικότητα.
21. Η Κριμαία, το Λουχάνσκ και το Ντονέτσκ θα αναγνωριστούν – και από τις ΗΠΑ– ως ντε φάκτο ρωσικές επαρχίες. Στη Χερσώνα και τη Ζαπορίζια θα παγώσει η γραμμή επαφής, κάτι που σημαίνει ντε φάκτο αναγνώριση αυτής της γραμμής. Η Ρωσία θα παραιτηθεί από τα άλλα εδάφη που ελέγχει τώρα εκτός των πέντε αυτών επαρχιών. Οι ουκρανικές δυνάμεις θα αποσυρθούν από την περιοχή του Ντοντέτσκ που ελέγχουν τώρα, όπου στη συνέχεια θα δημιουργηθεί αποστρατιωτικοποιημένη ζώνη.
22. Η Ρωσία δεν θα εμποδίσει την Ουκρανία να χρησιμοποιεί τον Δνείπερο για εμπορικούς σκοπούς και θα συναφθούν συμφωνίες για την ελεύθερη μεταφορά σιτηρών μέσω της Μαύρης Θάλασσας.
23. Θα συσταθεί ανθρωπιστική επιτροπή για να διευθετήσει τα ζητήματα της ανταλλαγής κρατουμένων, της επιστροφής σορών, ομήρων και αμάχων που κρατούνται, ενώ θα εφαρμοστεί πρόγραμμα επανένωσης οικογενειών.
24. Η Ουκρανία θα οργανώσει εκλογές σε διάστημα 100 ημερών.
25. Όλες οι εμπλεκόμενες πλευρές στη σύγκρουση θα λάβουν πλήρη αμνηστία για τις ενέργειές τους στη διάρκεια του πολέμου και θα δεσμευθούν να μην προβάλουν καμία αξίωση ούτε να υποβάλουν καμία προσφυγή στο μέλλον.
26. Η συμφωνία αυτή είναι νομικά δεσμευτική. Την εφαρμογή της θα ελέγχει και θα εγγυάται το Συμβούλιο Ειρήνης, υπό τον πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ. Σε περίπτωση παραβίασης της συμφωνίας θα επιβάλλονται κυρώσεις.
27. Μόλις όλα τα μέρη αποδεχθούν το παρόν μνημόνιο, θα τεθεί σε ισχύ εκεχειρία αμέσως μετά την αποχώρηση των δύο πλευρών προς τις συμφωνημένες περιοχές ώστε να ξεκινήσει η εφαρμογή της συμφωνίας.