ΗΠΑ: Στο χείλος του shutdown η ομοσπονδιακή κυβέρνηση – Τι είναι και πότε συνέβη τελευταία φορά

Αντιμέτωπη με το shutdown θα βρεθεί η λειτουργία της ομοσπονδιακής κυβέρνησης στις ΗΠΑ, εάν το το Κογκρέσο δεν καταλήξει σε συμφωνία για την έγκριση νέας χρηματοδότησης έως την Τετάρτη, 1η Οκτωβρίου 2025.

Στις 00:01 (ώρα Ουάσινγκτον) της Τετάρτης λήγει η διορία προκειμένου να καταλήξουν σε συμφωνία για τον νέο προϋπολογισμό των δαπανών το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα του προέδρου Ντόναλντ Τραμπ και οι Δημοκρατικοί.

Στην περίπτωση που τα δύο κόμματα δεν μπορούν να συμφωνήσουν στην ψήφιση ενός νομοσχεδίου για τη χρηματοδότηση των κρατικών υπηρεσιών, τότε πάμε σε shutdown, δηλαδή σε διακοπή λειτουργίας της ομοσπονδιακής κυβέρνησης.

Παρόλο που το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα ελέγχει και τα δύο σώματα του Κογκρέσου, στη Γερουσία απαιτούνται 60 ψήφοι για την έγκριση του προϋπολογισμού.

Έτσι, οι Δημοκρατικοί αξιοποιούν αυτό το περιθώριο για να πιέσουν σε ζητήματα υγείας, ζητώντας επέκταση φορολογικών ελαφρύνσεων στην ασφάλιση, ακύρωση περικοπών στο Medicaid και διατήρηση της χρηματοδότησης του CDC και των Εθνικών Ινστιτούτων Υγείας.

Από την πλευρά της, η κυβέρνηση του Ντόναλντ Τραμπ δεν κάνει πίσω, εκτιμώντας ότι οι πολίτες θα κατηγορήσουν τους Δημοκρατικούς για τυχόν κλείσιμο, όπως συνέβη σε ορισμένα προηγούμενα shutdowns.

«Νομίζω ότι οδεύουμε προς κλείσιμο επειδή οι Δημοκρατικοί δεν πρόκειται να κάνουν το σωστό», δήλωσε ο Αντιπρόεδρος Τζέι Ντι Βανς στους δημοσιογράφους μετά τη συνάντηση στον Λευκό Οίκο. «Δεν βάζεις όπλο στον κρόταφο του αμερικανικού λαού και λες: “Αν δεν κάνεις ακριβώς αυτό που θέλουν οι Δημοκρατικοί της Γερουσίας και της Βουλής, θα κλείσουμε την κυβέρνησή σου”.»

Τι είναι το shutdown και ποιες υπηρεσίες επηρεάζονται

Η διακοπή λειτουργίας της ομοσπονδιακής κυβέρνησης, το λεγόμενο shutdown, συμβαίνει όταν το Κογκρέσο δεν εγκρίνει τη χρηματοδότηση για ορισμένες ή όλες τις υπηρεσίες, οι οποίες δεν μπορούν να δαπανήσουν χρήματα που δεν έχουν εγκριθεί από τους νομοθέτες.

Από το 1980 έχουν σημειωθεί 14 διακοπές λειτουργίας, με την πιο πρόσφατη να είναι το 2018, διακοπή που διήρκεσε 34 ημέρες.

Οι περισσότερες ομοσπονδιακές κυβερνητικές υπηρεσίες χρηματοδοτούνται ετησίως από μια σειρά νομοσχεδίων για την έγκριση πιστώσεων, τα οποία πρέπει να ψηφιστούν από το Κογκρέσο και να υπογραφούν από τον πρόεδρο πριν από την έναρξη του νέου οικονομικού έτους, την 1η Οκτωβρίου.

Αυτά, συχνά ομαδοποιούνται σε ένα μεγάλο νομοθετικό κείμενο, προκειμένου να επιταχυνθεί η διαδικασία όταν το Κογκρέσο αναγκαστικά πρέπει να ψηφίσει πολλά από αυτά την τελευταία στιγμή.

Εάν η προθεσμία χρηματοδότησης παρέλθει, χωρίς το Κογκρέσο να εγκρίνει περισσότερες δαπάνες, η κυβέρνηση πρέπει να κλείσει πλήρως ή μερικώς, ανάλογα με το ποιες υπηρεσίες έχουν ήδη χρηματοδοτηθεί.

Ορισμένες υπηρεσίες έλαβαν χρηματοδότηση από το «ένα μεγάλο, όμορφο νομοσχέδιο» που ψήφισαν οι Ρεπουμπλικανοί νωρίτερα φέτος, πράγμα που σημαίνει ότι ορισμένα προγράμματα και λειτουργίες σε κάποια υπουργεία θα συνεχίσουν να χρηματοδοτούνται σε περίπτωση διακοπής λειτουργίας, κυρίως το Υπουργείο Άμυνας και το Υπουργείο Εσωτερικής Ασφάλειας.

Το Σύνταγμα ορίζει ότι το Υπουργείο Οικονομικών δεν μπορεί να δαπανήσει χρήματα χωρίς να υπάρχει νόμος που να το επιτρέπει.

Σύμφωνα με ένα νόμο γνωστό ως Antideficiency Act, οι υπηρεσίες υποχρεούνται να διακόψουν τις δραστηριότητές τους -με ορισμένες εξαιρέσεις- σε περίπτωση που δεν υπάρχει χρηματοδότηση που να έχει εγκριθεί από το Κογκρέσο.

Ο νόμος απαγορεύει επίσης στην κυβέρνηση να αναλάβει οικονομικές υποχρεώσεις χωρίς την έγκριση του Κογκρέσου.

Σε περίπτωση κλεισίματος, η ομοσπονδιακή κυβέρνηση πρέπει να σταματήσει όλες τις μη απαραίτητες λειτουργίες, με εξαίρεση τα προγράμματα που χρηματοδοτούνται με άλλα μέσα, όπως τέλη ή άλλη νομοθεσία.

Κάθε υπηρεσία καθορίζει ποια εργασία είναι απαραίτητη και ποια όχι, ενώ τα μέλη του Κογκρέσου λαμβάνουν την ίδια απόφαση και για το προσωπικό τους.

Οι εξαιρέσεις ορίζονται από τον νόμο Antideficiency Act και επιτρέπουν στην κυβέρνηση να χρηματοδοτεί δραστηριότητες για την προστασία της ζωής και της περιουσίας και να διατηρεί στη θέση τους, τους αξιωματούχους που εμπλέκονται στη συνταγματική διαδικασία, όπως ο πρόεδρος, το προσωπικό του και τα μέλη του Κογκρέσου.

Όλοι οι εν ενεργεία στρατιωτικοί, πολλοί ομοσπονδιακοί αξιωματικοί επιβολής του νόμου και υπάλληλοι σε νοσοκομεία που χρηματοδοτούνται από την ομοσπονδιακή κυβέρνηση θεωρούνται απαραίτητοι, μαζί με τους ελεγκτές εναέριας κυκλοφορίας και τους αξιωματικούς της Υπηρεσίας Ασφάλειας Μεταφορών.

Εν τω μεταξύ, το Γραφείο Προϋπολογισμού και Διαχείρισης ζήτησε την περασμένη εβδομάδα από τις ομοσπονδιακές υπηρεσίες να εξετάσουν το ενδεχόμενο μόνιμων μαζικών απολύσεων για προγράμματα ή έργα που έχουν χρηματοδότηση η οποία λήγει την 1η Οκτωβρίου ή που δεν έχουν εναλλακτικές πηγές χρηματοδότησης.

Ανεξάρτητα από το αν οι υπάλληλοι είναι απαραίτητοι ή όχι, εάν η αμοιβή τους εξαρτάται από ετήσιες πιστώσεις, δεν θα πληρωθούν κατά τη διάρκεια της διακοπής λειτουργίας.

Οι απαραίτητοι υπάλληλοι συνεχίζουν να εργάζονται κατά τη διάρκεια της διακοπής λειτουργίας, αλλά δεν πληρώνονται έως ότου αποκατασταθεί η χρηματοδότηση του οργανισμού τους. Από την άλλη, οι υπάλληλοι σε μη απαραίτητες θέσεις συνήθως τίθενται σε διαθεσιμότητα έως ότου η κυβέρνηση χρηματοδοτηθεί ξανά.

Αξίζει να σημειωθεί ότι τα προγράμματα παροχών όπως η Κοινωνική Ασφάλιση, το Medicare και το Medicaid συνεχίζουν να λειτουργούν κατά τη διάρκεια ενός shutdown, επειδή οι πληρωμές των παροχών χρηματοδοτούνται μέσω μόνιμων πιστώσεων που δεν απαιτούν ανανέωση.

Πότε ήταν η τελευταία διακοπή λειτουργίας της κυβέρνησης

Η τελευταία διακοπή λειτουργίας της ομοσπονδιακής κυβέρνησης ήταν από τον Δεκέμβριο του 2018 έως τον Ιανουάριο του 2019, όταν έληξε η χρηματοδότηση του Κογκρέσου για εννέα υπουργεία με περίπου 800.000 υπαλλήλους.

Η μερική διακοπή λειτουργίας κόστισε στην οικονομία 11 δισεκατομμύρια δολάρια, σύμφωνα με έκθεση του Γραφείου Προϋπολογισμού του Κογκρέσου (CBO) και προκλήθηκε από την αντιπαράθεση σχετικά με το αίτημα του Τραμπ να χρηματοδοτήσει με 5,7 δισεκατομμύρια δολάρια για την κατασκευή τείχους κατά μήκος των συνόρων με το Μεξικό.

Ο πρόεδρος Τραμπ υποχώρησε μετά από εβδομάδες, υπογράφοντας ένα νομοσχέδιο για την επαναλειτουργία της κυβέρνησης για τρεις εβδομάδες, ενώ το Κογκρέσο διαπραγματευόταν μια συμφωνία για τις δαπάνες.

Τρεις εβδομάδες αργότερα, υπέγραψε ένα συμβιβαστικό νομοσχέδιο για τις δαπάνες, προκειμένου να αποφευχθεί ένα άλλο κλείσιμο της κυβέρνησης και αποδέχτηκε ένα νομοσχέδιο που δεν ικανοποιούσε το αίτημά του για 5,7 δισ. δολάρια για το τείχος στα σύνορα που είχε υποσχεθεί.