Χειμερινό ηλιοστάσιο: Σήμερα η μεγαλύτερη νύχτα του χρόνου

Τη μεγαλύτερη νύχτα του χρόνου βιώνουν οι κάτοικοι του βόρειου ημισφαιρίου, καθώς η 21η Δεκεμβρίου έχει ταυτιστεί με το χειμερινό ηλιοστάσιο, με την μέρα από εδώ και πέρα να μεγαλώνει.

Η χώρα μας αντικρίζει τον ήλιο στις 7.37 το πρωί της Κυριακής και τον «αποχαιρετά» μετά από 9 ώρες και 31 λεπτά, στις 17.08. Αντίστροφα, το νότιο ημισφαίριο ζει την έναρξη του καλοκαιριού, με τη διάρκεια της ημέρας να βρίσκεται στο αποκορύφωμά της.

Το χειμερινό ηλιοστάσιο «πέφτει» συχνότερα στις 21, αλλά και τις 22 Δεκεμβρίου. Σπανιότερα, εμφανίζεται στις 20, ενώ την τελευταία φορά που το χειμερινό ηλιοστάσιο «έπεσε» στις 23 Δεκεμβρίου ήταν το 1903, κάτι που δεν θα ξανασυμβεί πριν από το 2303.

Winter Solstice at Stonehenge
Josh Dury
2025 December 20
Wiltshire, England pic.twitter.com/d5G3DKYq6Q— Patsy Hancock (@momma4america1) December 21, 2025

Οι ημερολογιακές διακυμάνσεις οφείλονται στο Γρηγοριανό Ημερολόγιο, το οποίο χρησιμοποιείται σήμερα στον δυτικό κόσμο, ενώ όσοι δεν συμπαθούν ιδιαίτερα το σκοτάδι, μπορούν να σκέφτονται ότι από τη Δευτέρα 22.12.2025 ο ήλιος θα βρίσκεται περισσότερα λεπτά κοντά μας.

Τι είναι το ηλιοστάσιο

Το ηλιοστάσιο, πήρε το όνομά του από τον ήλιο και τη «στάση», επειδή κοντά στα ηλιοστάσια (λίγες ημέρες πριν ή μετά) ο Ήλιος μοιάζει να επιβραδύνει τη φαινομενική κίνησή του προς τα βόρεια ή προς τα νότια, μέχρι που την ημέρα του ηλιοστασίου αυτή η κίνηση μηδενίζεται και αντιστρέφεται.

Σε πολλά μέρη του κόσμου, μεγάλες γιορτές λάμβαναν χώρα κατά την εποχή του χειμερινού ηλιοστασίου, το οποίο θεωρούταν η γιορτή της γέννησης του Ήλιου.

Προϊστορικά μνημεία, όπως το Στόουνχετζ στη Βρετανία, πιστεύεται ότι σχετίζονταν με την καταγραφή των κινήσεων του Ήλιου στον ουρανό. Για τους Ρωμαίους, μεγάλη σημασία είχε η γιορτή του «αήττητου Ηλίου» στις 25 Δεκεμβρίου, όταν ο Ήλιος άρχιζε και πάλι να ανεβαίνει στον ουρανό ως θριαμβευτής, για να ξαναφέρει τη ζέστη και τη ζωή στην παγωμένη φύση.

Με τα ηλιοστάσια, ένα εντυπωσιακό φαινόμενο πραγματοποιείται στο Στόουνχετζ, που αποτελεί Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO, χτίστηκε γύρω στο 2500 π.Χ. και οι 93 ορατές πέτρες του σήμερα ήταν τοποθετημένες έτσι ώστε να ευθυγραμμίζονται με τις κινήσεις του ήλιου.

Κατά τη διάρκεια των δύο ηλιοστασίων, των δύο ετήσιων στιγμών (καλοκαίρι και χειμώνας) που ο ήλιος βρίσκεται στη μεγαλύτερη απόστασή του από τον ισημερινό, στο Στόουνχεντζ παράγεται το μοναδικό φαινόμενο ευθυγράμισσης με το φως του Ήλιου.