Τα αναπάντητα ερωτήματα μετά τη συνάντηση Τραμπ-Ζελένσκι, η αισιοδοξία για ειρήνη και τα “αγκάθια” που παραμένουν

Ιστορικό χαρακτήρα είχαν οι συνομιλίες μεταξύ του Ντόναλντ Τραμπ και του Βολοντίμιρ Ζελένσκι στο Μαρ-α-Λάγκο της Φλόριντα, καθώς ήταν η πρώτη φορά που οι δύο πρόεδροι πέρασαν τόσο χρόνο στον ίδιο χώρο, διαπραγματευόμενοι απευθείας.

Οι συνομιλίες του Αμερικανού προέδρου με τον Ουκρανό ομόλογό του, διήρκησαν περίπου 2,5 ώρες και διεξήχθησαν σε θετικό κλίμα, χωρίς όμως να υπάρξει λύση στα σταθερά “αγκάθια” για ειρήνη στην Ουκρανία.

Οι δύο ηγέτες έκαναν λόγο για «μεγάλη» και «ουσιαστική» πρόοδο προς μια συμφωνία που θα μπορούσε να ανοίξει τον δρόμο για τον τερματισμό του πολέμου, ωστόσο ο Τραμπ παραδέχθηκε ότι το ζήτημα της εδαφικής διευθέτησης παραμένει «άλυτο», περιγράφοντάς το ως ένα από τα «ένα ή δύο πολύ ακανθώδη ζητήματα» που εξακολουθούν να μπλοκάρουν την τελική κατάληξη.

Πριν από τη συνάντηση στο Μαρ-α-Λάγκο, ο Τραμπ είχε τηλεφωνική επικοινωνία διάρκειας περίπου δύο ωρών με τον Ρώσο ομόλογό του Βλαντίμιρ Πούτιν, με τον Αμερικανό πρόεδρο να μην δίνει πολλές λεπτομέρειες για το τι είπαν, υποστηρίζοντας όμως ότι πιστεύει πως ο Ρώσος ηγέτης «θέλει να δει την Ουκρανία να πετυχαίνει».

Παρά τα θετικά μηνύματα που εξέπεμψαν και οι δύο πλευρές, βέβαια, για ακόμη μία φορά δεν παρουσιάστηκαν συγκεκριμένα στοιχεία που να δείχνουν ουσιαστική πρόοδο.

Τα βασικά ερωτήματα που παραμένουν αναπάντητα είναι τα εξής:

-Θα υποχρεωθεί η Ουκρανία να παραχωρήσει εδάφη με αντάλλαγμα μια υπόσχεση ειρήνης;

-Ποιο θα είναι το περιεχόμενο των εγγυήσεων ασφαλείας; Θα είναι επαρκείς για να αποτρέψουν μια νέα ρωσική επίθεση;

-Ποια στάση είναι διατεθειμένος να τηρήσει ο Ντόναλντ Τραμπ, στην περίπτωση που ο Βλαντίμιρ Πούτιν απορρίψει οποιαδήποτε συμφωνία με τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι;

Με λίγα λόγια, παρά τα αισιόδοξα μηνύματα που εξέπεμψαν οι δύο πρόεδροι, τα δεδομένα δείχνουν ότι δεν υπάρχουν ακόμη ενδείξεις πως μια βιώσιμη και διαρκής ειρήνη στην Ουκρανία είναι κοντά.

Μάλιστα, όπως γράφει το CNN, o Αμερικανός πρόεδρος απέφυγε να θέσει συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα για τη λήξη του πολέμου, άφησε όμως να εννοηθεί ότι η παρούσα στιγμή είναι η πιο κατάλληλη για μια τελική προσπάθεια.

Το «90%» του ειρηνευτικού σχεδίου και το «95%» των εγγυήσεων

Στις δηλώσεις τους μετά τη συνάντηση, ο Ζελένσκι σημείωσε ότι έχει επιτευχθεί συμφωνία στο 90% ενός 20σέλιδου πλαισίου ειρήνης που συζητείται ανάμεσα στις αντιπροσωπείες.

Από την πλευρά του, ο Ντόναλντ Τραμπ ανέφερε ότι οι εγγυήσεις ασφαλείας προς την Ουκρανία βρίσκονται «κοντά στο 95%», χωρίς ωστόσο να δεσμευτεί ρητά για το είδος της υποστήριξης που θα συνοδεύει τις εγγυήσεις αυτές, όπως για παράδειγμα λογιστική/υλικοτεχνική συνδρομή ή ανάπτυξη στρατευμάτων για την αποτροπή μελλοντικών επιθέσεων.

Λίγο αργότερα, ο Ουκρανός πρόεδρος σε ανάρτησή του στο Telegram υποστήριξε ότι η συζήτηση ήταν «ουσιαστική σε όλα τα ζητήματα» και ότι το Κίεβο «εκτιμά ιδιαίτερα την πρόοδο» που σημείωσαν οι ουκρανικές και αμερικανικές ομάδες τις τελευταίες εβδομάδες, προαναγγέλλοντας ότι οι τεχνικές ομάδες των δύο χωρών θα συνεχίσουν εντατικά τη δουλειά.

Φυσικά, το μεγαλύτερο “αγκάθι” παραμένουν τα εδάφη στην ανατολική Ουκρανία και ειδικά το Ντονμπάς.

Σύμφωνα με όσα δήλωσε ο Τραμπ, η πρόταση να μετατραπεί η περιοχή σε αποστρατιωτικοποιημένη ζώνη δεν έχει ακόμη συμφωνηθεί και χαρακτήρισε το θέμα «πολύ δύσκολο», υπογραμμίζοντας πάντως ότι «θα λυθεί».

Μετά τη συνάντηση, ο ίδιος επέμεινε δημόσια ότι «κάποια από αυτή τη γη έχει καταληφθεί», ενώ πρόσθεσε πως «κάποια ίσως είναι προς διεκδίκηση».

Σημειώνεται πως η Ρωσία επιδιώκει η Ουκρανία να αποσυρθεί και από το μικρό τμήμα του Ντονμπάς που εξακολουθεί να ελέγχει, ωστόσο από το Κίεβο έχει τεθεί ως ιδέα η περιοχή να μπορούσε να λειτουργήσει ως ελεύθερη οικονομική ζώνη, με ουκρανικές δυνάμεις να έχουν ρόλο επιτήρησης/αστυνόμευσης.

Νέος γύρος τεχνικών συνομιλιών και συζητήσεις για τριμερή φόρμουλα

Ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι ανακοίνωσε ότι την επόμενη εβδομάδα θα πραγματοποιηθεί νέος γύρος συνομιλιών μεταξύ αμερικανικών και ουκρανικών ομάδων, με στόχο να «κλειδώσουν» τα ανοιχτά ζητήματα και να χαραχθεί διαδρομή προς μια συνολική συμφωνία.

Επίσης, άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο οι επαφές να μεταφερθούν στον Λευκό Οίκο τον Ιανουάριο, ενδεχομένως με συμμετοχή και Ευρωπαίων ηγετών, εφόσον οι αντιπροσωπείες πλησιάσουν στο τελικό κείμενο.

Από τη μεριά του, ο πρόεδρος των ΗΠΑ ανέφερε ότι θα μπορούσε να υπάρξει, «την κατάλληλη στιγμή», ακόμη και τριμερής διαδικασία ΗΠΑ–Ρωσίας–Ουκρανίας, ως πλαίσιο που θα διευκόλυνε τις τελικές αποφάσεις. Την ίδια ώρα, έστειλε και προειδοποιητικό μήνυμα: αν οι συνομιλίες «κολλήσουν» ή εξελιχθούν «πολύ άσχημα», τότε ο πόλεμος μπορεί να συνεχιστεί, χωρίς εγγύηση ότι η διπλωματία θα αποδώσει άμεσα.

Εν τω μεταξύ, ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν ανακοίνωσε την πρόθεσή του να οργανώσει σύνοδο των κρατών που υποστηρίζουν το Κίεβο στις αρχές Ιανουαρίου στο Παρίσι, προκειμένου να συζητηθούν οι εγγυήσεις ασφαλείας που ζητεί η Ουκρανία στο πλαίσιο πιθανής συμφωνίας ειρήνης με τη Ρωσία.

«Οι χώρες της συμμαχίας των προθύμων θα συγκεντρωθούμε στο Παρίσι στις αρχές του Ιανουαρίου για να οριστικοποιήσουμε τη συγκεκριμένη συμβολή της καθεμιάς», ανέφερε ο κ. Μακρόν στα γαλλικά και στα αγγλικά μέσω X, μετά τη συνομιλία που είχαν ο ίδιος και άλλοι ευρωπαίοι ηγέτες με τους ομολόγους του της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι και των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ.

«Σημειώνουμε πρόοδο στις εγγυήσεις ασφαλείας που θα έχουν κεντρικό ρόλο για την οικοδόμηση δίκαιης και διαρκούς ειρήνης», συνέχισε ο αρχηγός του γαλλικού κράτους, που είχε προσωπική, κατ’ ιδίαν συνομιλία με τον κ. Ζελένσκι.

Την ίδια ώρα, με μήνυμά της στο Χ, η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, ανέφερε για τις συνομιλίες μεταξύ Τραμπ – Ζελένσκι ότι «είχαμε μια καλή τηλεφωνική συνομιλία διάρκειας μίας ώρας με τον Πρόεδρο Τραμπ, τον Πρόεδρο Ζελένσκι και αρκετούς Ευρωπαίους ηγέτες για να συζητήσουμε τη σημερινή τους συνάντηση σχετικά με τις ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις. Υπήρξε καλή πρόοδος, την οποία χαιρετίσαμε.Η Ευρώπη είναι έτοιμη να συνεχίσει να εργάζεται με την Ουκρανία και τους εταίρους μας στις ΗΠΑ για να εδραιώσει αυτή την πρόοδο. Κομβικής σημασίας σε αυτή την προσπάθεια είναι η ύπαρξη ακλόνητων εγγυήσεων ασφάλειας από την πρώτη κιόλας ημέρα».