Ο γρίφος της ειρήνης: Αβεβαιότητα για τη συνάντηση Πούτιν με Ζελένσκι – Θολό το τοπίο για εδαφικό και εγγυήσεις ασφαλείας

Τεταμένη παραμένει η κατάσταση ανάμεσα στη Μόσχα και το Κίεβο, με τις διαπραγματεύσεις για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία να κρέμονται από μία κλωστή.

Η επόμενη ημέρα των συναντήσεων του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ με τον Ουκρανό ομόλογό του Βολοντίμιρ Ζελένσκι και τους Ευρωπαίους ηγέτες στον Λευκό Οίκο φέρνει στο προσκήνιο τα δύσκολα ζητήματα που πρέπει να επιλυθούν.

Στο επίκεντρο, βρίσκονται τα εδάφη και οι εγγυήσεις ασφαλείας, τις οποίες εκτός από την Ουκρανία ζητά και η Ρωσία, με τον Εμανουέλ Μακρόν και τον Φρίντριχ Μερτς να επιμένουν ότι η εκεχειρία είναι αυτή που πρέπει να βρίσκεται στην αρχή κάθε διαδικασίας.

Έτσι, οι πρόσφατες επαφές μέσω του Λευκού Οίκου ενδέχεται να ανοίξουν τον δρόμο για μια ειρηνική λύση, αλλά οι προκλήσεις είναι πολλές και περίπλοκες.

Η διεθνής κοινότητα παρακολουθεί στενά, καθώς ένας ενδεχόμενος διπλωματικός όλεθρος θα μπορούσε να έχει σοβαρές επιπτώσεις για την περιοχή και πέρα από αυτήν.

Παρόλο, όμως, που επικρατεί διπλωματικός πυρετός, παραμένουν θολές οι λεπτομέρειες τόσο για τη συνάντηση του Ρώσου προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν με τον Ουκρανό ομόλογό του, όσο και για τις εγγυήσεις ασφαλείας και το εδαφικό.

Σύμφωνα με όσα αναφέρει σε ανάλυση της Wall Street Journal, ο Αμερικανός πρόεδρος προσπαθεί να αναδείξει την πιθανή συνάντηση Πούτιν – Ζελένσκι ως σημείο καμπής για τον πόλεμο στην Ουκρανία. Σημειώνεται ότι έχει τεράστια διπλωματική βαρύτητα εάν βρεθούν οι δύο ηγέτες σε κοινό τραπέζι. Όμως το σοβαρότερο πρόβλημα είναι κατά πόσο είναι ειλικρινής η διάθεση για ουσιαστικές διαπραγματεύσεις.

Για αυτή την συνάντηση το Κίεβο ζητάει σαφείς εγγυήσεις ασφαλείας, είτε μέσω της ΕΕ είτε των ΗΠΑ. Αντιθέτως, η Μόσχα θεωρεί “απαράδεκτη” την συμμετοχή δυτικών δυνάμεων σε ειρηνευτική δύναμη. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να περιπλέκονται τα πράγματα, παρά τα μηνύματα για μία συνάντηση.

Τα θολά σημεία και τα αναπάντητα ερωτήματα

Ο Ντόναλντ Τραμπ δηλώνει πρόθυμος να βοηθήσει τη λεγόμενη Συμμαχία των Προθύμων, αφήνοντας να εννοηθεί ότι αυτό μπορεί να περιλαμβάνει αεροπορική υποστήριξη, αλλά απορρίπτοντας κατηγορηματικά την αποστολή αμερικανικών στρατευμάτων στην Ουκρανία.

Πιο συγκεκριμένα, ο πρόεδρος των ΗΠΑ έχει αναφέρει ότι ο Ρώσος πρόεδρος θα ήταν σύμφωνος με την ανάπτυξη ευρωπαϊκών στρατευμάτων στην Ουκρανία, στο πλαίσιο των προτεινόμενων εγγυήσεων ασφαλείας, υπό τον όρο ότι η Ουκρανία δεν θα ενταχθεί στο ΝΑΤΟ και ότι οι χερσαίες δυνάμεις δεν θα είναι οργανωμένες από τη δυτική στρατιωτική συμμαχία.

Από την πλευρά της, πάντως, η Μόσχα έχει απορρίψει κατηγορηματικά αυτή την ιδέα σε πολλές περιπτώσεις, συμπεριλαμβανομένης και μιας δήλωσης του ρωσικού Υπουργείου Εξωτερικών τη Δευτέρα, που χαρακτήρισε οποιαδήποτε τέτοια ευρωπαϊκή ανάπτυξη από χώρες-μέλη του ΝΑΤΟ “προφανώς ανεφάρμοστη”.

Και η εκπρόσωπος του ρωσικού Υπουργείου Εξωτερικών, Μαρία Ζαχάροβα, προέβη σε μια έμμεση διάψευση της πρότασης του Τραμπ: “Επαναλαμβάνουμε τη διαχρονική μας θέση, απορρίπτοντας κατηγορηματικά οποιοδήποτε σενάριο που να περιλαμβάνει την ανάπτυξη στρατιωτικών δυνάμεων του ΝΑΤΟ στην Ουκρανία, καθώς κάτι τέτοιο εγκυμονεί τον κίνδυνο ανεξέλεγκτης κλιμάκωσης με απρόβλεπτες συνέπειες”.

Ακόμα ένα κρίσιμο ζήτημα που θα καθορίσει την έκβαση του πολέμου στην Ουκρανία είναι οι εδαφικές διευθετήσεις. Ο Αμερικανός πρόεδρος Τραμπ φαίνεται να πιστεύει ότι η Ουκρανία θα πρέπει να παραχωρήσει μέρος αυτού που το Κίεβο θεωρεί κυρίαρχο ουκρανικό έδαφος.

Σε συνέντευξή του στο Fox News την Τρίτη, ο Τραμπ είπε ότι το μεγαλύτερο μέρος της ανατολικής περιοχής του Ντονμπάς βρίσκεται ήδη στα χέρια των Ρώσων. Η Ουκρανία, πρόσθεσε, «θα πάρει πολύ έδαφος» με την ειρηνευτική συμφωνία, χωρίς όμως να επεκταθεί περαιτέρω.

Ο Ζελένσκι γνωρίζει ότι οδυνηρές εδαφικές παραχωρήσεις είναι σχεδόν βέβαιες, ωστόσο ο Ουκρανός αξιωματούχος Γιούρι Σακ επιμένει ότι το ζήτημα δεν είναι νομική αναγνώριση.

Έτσι, οι εγγυήσεις ασφαλείας και το εδαφικό, αν και πολύ δύσκολα, μένει να ξεκαθαριστούν για να τερματιστεί η σύγκρουση.

Το κλίμα αποτύπωσε και η χθεσινή ενημέρωση Τύπου από τον Λευκό Οίκο, με την Καρολάιν Λέβιτ να αρνείται ξανά να δώσει περισσότερες λεπτομέρειες για τις εγγυήσεις ασφαλείας.

Την ίδια ώρα, ο Λευκός Οίκος απέδωσε την έλλειψη σαφήνειας στη «λεπτή» φύση των λεπτομερειών και των διαπραγματεύσεων που διεξάγονται στο παρασκήνιο.

Όσον αφορά στις εγγυήσεις ασφαλείας οι ΗΠΑ, η Ουκρανία και κράτη της Ευρώπης συγκρότησαν μια κοινή επιτροπή, η οποία θα αναλάβει τη διαμόρφωση πρότασης σχετικά με την παροχή εγγυήσεων ασφαλείας προς το Κίεβο, με το ενδεχόμενο να περιλαμβάνεται και αμερικανική αεροπορική κάλυψη, σύμφωνα με τον ιστότοπο Axios που επικαλείται δύο καλά ενημερωμένες πηγές.

Την προεδρία της επιτροπής ανέλαβε ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Μάρκο Ρούμπιο, ενώ σε αυτήν συμμετέχουν επίσης σύμβουλοι εθνικής ασφάλειας από την Ουκρανία και ευρωπαϊκές χώρες.

Πού θα γίνει η συνάντηση Πούτιν – Ζελένσκι

Σε άλλο σημείο, η εκπρόσωπος τύπου του Λευκού Οίκου Καρολάιν Λέβιτ δήλωσε ότι ο Ντόναλντ Τραμπ «αναμένει» μια διμερής συνάντηση μεταξύ του Ρώσου Προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν και του Ουκρανού Προέδρου Βολοντίμιρ Ζελένσκι. Ωστόσο, δεν παρείχε συγκεκριμένες πληροφορίες για το πότε, πού ή πώς μπορεί να πραγματοποιηθεί αυτή η συνάντηση.

Επιβεβαίωσε ότι τόσο ο Πούτιν όσο και ο Ζελένσκι έχουν εκφράσει την προθυμία τους να συμμετάσχουν σε άμεσες συνομιλίες, με τη βοήθεια Αμερικανών αξιωματούχων για την οργάνωση της συνάντησης.

Ωστόσο, δεν έχει καθοριστεί ακόμα η τοποθεσία για τη συνάντηση των δύο ηγετών, ενώ η Λέβιτ απέφυγε να σχολιάσει αν η Μόσχα ή η Βουδαπέστη έχουν προταθεί ως πιθανοί τόποι.

Όπως ανακοίνωσε τη νύχτα της Δευτέρας προς Τρίτη ο σύμβουλος του Ρώσου προέδρου Γιούρι Ουσάκοφ, ο Πούτιν εμφανίστηκε ανοιχτός στην «αναβάθμιση» των αντιπροσωπειών Ρωσίας και Ουκρανίας που εμπλέκονται στις ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις, αφήνοντας να εννοηθεί ότι μια συνάντηση κορυφής είναι νοητή, αλλά όχι δεδομένη.

Επίσης, ο Ρώσος ΥΠΕΞ Σεργκέι Λαβρόφ υπογράμμισε ότι μια συνάντηση στο ανώτατο επίπεδο «θα πρέπει να έχει προετοιμαστεί με τη μεγαλύτερη επιμέλεια» και τόνισε ότι «οι αλλαγές στο εδαφικό αποτελούν συχνά ουσιώδες στοιχείο στην επίλυση συγκρούσεων».

Πάντως, ο Άντερς Φογκ Ράσμουσεν, πρώην Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ, εξέφρασε αμφιβολίες σχετικά με το ενδεχόμενο συνάντησης μεταξύ του Ρώσου προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν και του Ουκρανού προέδρου Βολοντίμιρ Ζελένσκι, παρά τις προτάσεις του Ντόναλντ Τραμπ. Μιλώντας στο Ukrainecast podcast, ο Ράσμουσεν δήλωσε ότι ο Πούτιν απλώς «παίζει για χρόνο» και δεν έχει πραγματική πρόθεση να τερματίσει τον πόλεμο.

«Ο πρόεδρος Πούτιν δεν ενδιαφέρεται για την ειρήνη», είπε ο Ράσμουσεν. «Γι’ αυτό και πείσε τον πρόεδρο Τραμπ να μην κάνει την εκεχειρία το πρώτο βήμα στη διαδικασία ειρήνης, αλλά να προχωρήσει απευθείας σε ειρηνικές διαπραγματεύσεις».

Την ίδια ώρα, όπως αναφέρει το Politico, επικαλούμενο έναν αξιωματούχο της διοίκησης Τραμπ και ένα πρόσωπο που πρόσκειται στην κυβέρνηση, ο Λευκός Οίκος σκέφτεται την πρωτεύουσα της Ουγγαρίας Βουδαπέστη ως ένα μέρος για να φιλοξενήσει μια πιθανή τριμερή σύνοδο μεταξύ Τραμπ, Πούτιν και Ζελένσκι.

Η Μυστική Υπηρεσία των ΗΠΑ προετοιμάζεται για τη Σύνοδο στη χώρα της Κεντρικής Ευρώπης, με την πρωτεύουσά της Ουγγαρίας να αναδεικνύεται ως η πρώτη επιλογή για τον Λευκό Οίκο, αναφέρει το Politico.