CNN: Ανησυχία στην Ευρώπη για την συμφωνία Πούτιν – Τραμπ: Φόβοι για διαίρεση της Δύσης και μηδενική επιρροή στις αποφάσεις για την Ουκρανία

Αγωνία επικρατεί στην ευρωπαϊκή πλευρά ενόψει του ραντεβού Τραμπ – Πουτιν που θα κρίνει την τύχη της Ουκρανίας και θα δώσει το έναυσμα για την έναρξη διαδικασιών εκεχειρίας διαρκείας.

Σε ανάλυσή του το CNN παραθέτει τα δεδομένα για την επικείμενη συνάντηση του Αμερικανού προέδρου με τον Ρώσο ομόλογό του, και εξηγεί τους λόγους που έχει προκληθεί ανησυχία στους Ευρωπαίους ηγέτες.

Οι φόβοι των Ευρωπαίων οφείλονται στο πόσο λίγα είναι γνωστά για το τι έχει προτείνει το Κρεμλίνο προκειμένου να σταματήσουν οι μάχες στην Ουκρανία. Ο Πούτιν δεν έχει δώσει λεπτομέρειες. Ο απεσταλμένος των ΗΠΑ Στιβ Γουίτκοφ δεν είπε τίποτα μετά τη συνάντησή του με τον Ρώσο ηγέτη την περασμένη Τετάρτη.

Πριν από την ξαφνικά ανακοινωθείσα σύνοδο κορυφής στην Αλάσκα την Παρασκευή, ανάμεσα στον Πούτιν και τον Ντόναλντ Τραμπ, ένας Ευρωπαίος διπλωμάτης δήλωσε στο CNN: «Διατρέχουμε τον κίνδυνο να γίνουμε μια υποσημείωση στην ιστορία».

Δεν υπάρχει καμία ένδειξη ότι ο Πούτιν έχει μετακινηθεί ούτε εκατοστό από τις μαξιμαλιστικές του απαιτήσεις – είτε εδαφικά είτε όσον αφορά το να παραμείνει η Ουκρανία ένας σάκος του μποξ για τη Ρωσία χωρίς καμία εγγύηση ασφάλειας και με όρια στο μέγεθος και τις δυνατότητες του στρατού της.

Ο ίδιος ο Τραμπ, μετά την αποχώρηση του Γουίτκοφ από τη Μόσχα, δήλωσε: «Είναι πολύ περίπλοκο. Θα πάρουμε κάτι πίσω, θα αλλάξουμε κάτι. Θα υπάρξει κάποια ανταλλαγή εδαφών, προς όφελος και των δύο».

Η αποκωδικοποίηση των προθέσεων των ΗΠΑ

«Στο Παρίσι, στο Βερολίνο ή στο Λονδίνο δεν υπάρχει η αίσθηση ότι η κατάληψη ξένου εδάφους απασχολεί αυτήν την αμερικανική κυβέρνηση, και οι (Ευρωπαίοι) το βρίσκουν αυτό βαθιά ανησυχητικό», είπε ο διπλωμάτης.

Το Ηνωμένο Βασίλειο, η Γαλλία, η Γερμανία, η Ιταλία και η ΕΕ αισθάνθηκαν υποχρεωμένες να δηλώσουν από κοινού το Σάββατο: «Παραμένουμε προσηλωμένοι στην αρχή ότι τα διεθνή σύνορα δεν πρέπει να αλλάζουν με τη βία». Τη δήλωση υπέγραψαν επίσης η Πολωνία και η Φινλανδία.

Πέρασαν μεγάλο μέρος της ημέρας προσπαθώντας να εξηγήσουν τη θέση τους στον αντιπρόεδρο των ΗΠΑ, JD Vance, που ετοιμαζόταν να ξεκινήσει διακοπές στο Ηνωμένο Βασίλειο, και να αποσαφηνίσουν τι θα τεθεί στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων.

«Η κυβέρνηση Τραμπ έχει περιγράψει τις αναφερόμενες απαιτήσεις του Ρώσου προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν για κατάπαυση του πυρός στην Ουκρανία με τέσσερις διαφορετικούς τρόπους από τις 6 Αυγούστου», σύμφωνα με το Ινστιτούτο Μελέτης του Πολέμου (ISW), ένα think tank με έδρα την Ουάσινγκτον.

Υπάρχει ένα κοινό στοιχείο σε όλες τις εκδοχές: ότι ο Πούτιν θα απαιτήσει από τις ουκρανικές δυνάμεις να αποσυρθούν από όλα τα μέρη της περιοχής του Ντόνετσκ που εξακολουθούν να κατέχουν. Αυτό θα περιλαμβάνει σημαντικές πόλεις: το Σλαβιάνσκ, το Κραματόρσκ και την Κοστιαντίνοβκα.

«Η αποδοχή μιας τέτοιας απαίτησης θα ανάγκαζε την Ουκρανία να εγκαταλείψει τη «ζώνη-φρούριο» της, την κύρια οχυρωμένη αμυντική γραμμή στην περιφέρεια Ντόνετσκ από το 2014», σημείωσε ο ISW, εκθέτοντας την Ουκρανία σε περαιτέρω επιθετικότητα στο μέλλον.

Οι απαιτήσεις της Ρωσίας

Άγνωστο παραμένει αν ο Πούτιν θα επιμείνει και στην απαίτηση να παραχωρηθεί στη Ρωσία ο έλεγχος δύο ακόμη ουκρανικών περιφερειών – της Χερσώνας και της Ζαπορίζια – των οποίων οι πρωτεύουσες εξακολουθούν να βρίσκονται σε ουκρανικά χέρια. Ή αν θα δεχθεί ένα «πάγωμα» της κατάστασης στις τρέχουσες γραμμές του μετώπου στις περιοχές αυτές, μέρος των οποίων διασχίζει ανοιχτή ύπαιθρο και θα είναι δύσκολο να επιτηρηθεί.

Δεν είναι επίσης σαφές εάν ο Πούτιν θα απαιτήσει από την Ουκρανία να αναγνωρίσει την κυριαρχία της Μόσχας στην Κριμαία – και αν ναι, τι θα μπορούσε να προσφέρει σε αντάλλαγμα. Ο Ζελένσκι έχει ήδη επισημάνει ότι το ουκρανικό σύνταγμα απαγορεύει την παραχώρηση οποιουδήποτε μέρους του εδάφους της.

Υπάρχει επίσης ένα ερώτημα σχετικά με την ακολουθία των γεγονότων, με τους Ευρωπαίους να θεωρούν την κατάπαυση του πυρός ως προϋπόθεση για οποιαδήποτε συζήτηση για εδαφικό ζήτημα. «Η τρέχουσα γραμμή επαφής θα πρέπει να είναι το σημείο εκκίνησης των διαπραγματεύσεων», δήλωσαν οι Ευρωπαίοι ηγέτες το Σάββατο.

Ένα άλλο άγνωστο: αν το Κρεμλίνο θα συμφωνήσει σε κάποιο είδος ευρωπαϊκής «δύναμης διαβεβαίωσης» που θα εγγυάται την κατάπαυση του πυρός. 

Οι Ευρωπαίοι ηγέτες ανέφεραν σε δήλωσή τους το Σάββατο ότι πρέπει να υπάρχουν «ισχυρές και αξιόπιστες εγγυήσεις ασφαλείας που θα επιτρέπουν στην Ουκρανία να υπερασπίζεται αποτελεσματικά την κυριαρχία και την εδαφική της ακεραιότητα».

Ωστόσο, η εμπειρία δείχνει ότι οι Ευρωπαίοι μπορεί να «σφυρίζουν στο σκοτάδι», παρά τις προσπάθειές τους να καλοπιάσουν και να κατευνάσουν τον Τραμπ.

«Από την ορκωμοσία του τον Ιανουάριο, οι Ευρωπαίοι έχουν αγοράσει απεριόριστα εισιτήρια για το τρενάκι τρόμου Τραμπ. Έχουν ανέβει, έχουν δεθεί και φωνάζουν τακτικά από τρόμο, αλλά δεν καταφέρνουν να κατέβουν», σχολίασε η Ριμ Μομτάζ του Carnegie Endowment for International Peace, δεξαμενής σκέψης με έδρα την Ουάσιγκτον.

Πληρώνουν το τίμημα για το ότι δεν έχουν αναπτύξει μια στρατηγική ταυτότητα ανεξάρτητη από την αμερικανική κηδεμονία, όπως παροτρύνει εδώ και οκτώ χρόνια ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν.

Όσο κι αν θέλουν να στηρίξουν και να προστατεύσουν την Ουκρανία, οι Ευρωπαίοι έχουν περιοριστεί στο να εκλιπαρούν – και να μαντεύουν τι μπορεί να αποφασιστεί ερήμην τους.

Η ύπατη εκπρόσωπος της ΕΕ για την εξωτερική πολιτική, Κάγια Κάλας, δήλωσε την Κυριακή ότι «οποιαδήποτε συμφωνία μεταξύ ΗΠΑ και Ρωσίας πρέπει να περιλαμβάνει την Ουκρανία και την ΕΕ, καθώς πρόκειται για ζήτημα ασφάλειας της Ουκρανίας και ολόκληρης της Ευρώπης».

Για τον Ράιαν, πρώην Αυστραλό στρατηγό που πλέον παρακολουθεί τη σύγκρουση, η θέση της Ευρώπης είναι πολύ πιο επικίνδυνη απ’ όσο θα έπρεπε, επειδή – όπως λέει – οι ίδιες οι ΗΠΑ δεν έχουν στρατηγική για την Ουκρανία.

«Υπάρχει μόνο θυμός, παρορμήσεις, αναρτήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, πολλαπλές αλλαγές πορείας και μια υποβόσκουσα επιθυμία του Τραμπ να κερδίσει το Νόμπελ Ειρήνης».

Διπλωματικό μπρα ντε φερ για την Ουκρανία

Αντίστροφα μετρά ο χρόνος για το κρίσιμο τετ α τετ Τραμπ και Πούτιν την ερχόμενη Παρασκευή 15/8 στην Αλάσκα.

Η συνάντηση των δύο ισχυρών ηγετών με θέμα τον πόλεμο στην Ουκρανία έχει προκαλέσει παγκόσμιο διπλωματικό πυρετό, με τους Ευρωπαίους ηγέτες με κοινή τους ανακοίνωση να ζητούν να ασκηθεί πίεση στη Ρωσία, σημειώνοντας ότι ο δρόμος για την ειρήνη δεν μπορεί να χαραχτεί χωρίς την Ουκρανία.

Στην αμερικανική προεδρία φέρεται να «συζητείται» το ενδεχόμενο να προσκληθεί και ο Ζελένσκι.

Ο Ντόναλντ Τραμπ έχει ήδη κάνει λόγο για μια ειρηνευτική συμφωνία που βασίζεται σε μια «ανταλλαγή εδαφών», η οποία ανησυχεί το Κίεβο, με διεθνή ΜΜΕ και αναλυτές να κάνουν λόγο για μια σύνοδο κορυφής στα μέτρα του Βλαντιμίρ Πούτιν.

Σύμφωνα με την Αλεξάνδρα Προκοπένκο, ερευνήτρια στο Κέντρο Carnegie Russia Eurasia, «ο Πούτιν δεν έχει κανένα κίνητρο να τερματίσει τον πόλεμο αυτή τη στιγμή. Αυτό που έχει σημασία για αυτόν είναι να διατηρήσει την προσοχή του Τραμπ».

Η επικείμενη συνάντηση κορυφής είναι για τον Σαμ Γκριν, καθηγητή Ρωσικής πολιτικής στο King’s College του Λονδίνο, το αποτέλεσμα του ότι τόσο ο Πούτιν όσο και ο Τραμπ βρέθηκαν «στριμωγμένοι στη γωνία».

Όπως εξηγεί στους FT, ο Ρώσος πρόεδρος δεν υπήρχε περίπτωση να ανακοινώσει συμφωνία για εκεχειρία βάσει του χρονοδιαγράμματος του Τραμπ για να μην εκπέμψει μήνυμα ότι ενέδωσε στις πιέσεις του, ενώ ο Αμερικανός ομόλογός του ανησυχούσε για την πιθανότητα επιβολής κυρώσεων που θα μπορούσαν τελικά να αποδειχθούν αναποτελεσματικές και «να φανεί έτσι διπλά αδύναμος».

«Το γεγονός ότι ο Πούτιν πηγαίνει στις ΗΠΑ όχι ως κρατούμενος, κι ότι από από πηγή απογοήτευσης έχει μετατραπεί σε κάποιον ευπρόσδεκτο και ότι η συνάντηση πραγματοποιείται απουσία των Ουκρανών και των Ευρωπαίων – όλα αυτά συνιστούν γι’ αυτόν διπλωματική νίκη», συμπληρώνει.

Σύμφωνα με την Ουκρανή αξιωματούχο Alyona Getmanchuk, ο Πούτιν στοχεύει σε τρία πράγματα: να βγει από τη διπλωματική απομόνωση, να αποφύγει νέες κυρώσεις και να εκμεταλλευθεί την αποφασιστικότητα του Τραμπ να τερματίσει τον πόλεμο, ώστε να επιτύχει διπλωματικά όσα δεν πέτυχε στρατιωτικά.

Υπενθυμίζεται ότι οι πάγιες θέσεις του Ρώσου προέδρου περιλαμβάνουν: αποκήρυξη ένταξης της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ, μη πυρηνικό καθεστώς, «αποστρατικοποίηση» και «αποναζιστικοποίηση», αποχώρηση ουκρανικών δυνάμεων από Ντόνετσκ, Λουχάνσκ, Χερσώνα και Ζαπορίζια, καθώς και παροχή πρόσβασης στην Κριμαία μέσω Χερσώνας-Ζαπορίζια.

Από την πλευρά του, ο Ουκρανός αναλυτής Βολοντίμιρ Φεσένκο χαρακτηρίζει την απαίτηση αποχώρησης από Ντόνετσκ και Λουχάνσκ «διαπραγματευτική παγίδα» με στόχο να κατηγορηθεί το Κίεβο για απροθυμία τερματισμού του πολέμου.

Οι Ευρωπαίοι επιδιώκουν επαφές με Τραμπ πριν τη συνάντηση με Πούτιν

Ευρωπαϊκές χώρες επιδιώκουν συνομιλίες με τον Αμερικανό πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ πριν από την προγραμματισμένη συνάντησή του με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν στην Αλάσκα, σύμφωνα με το Bloomberg, που επικαλείται πηγές.

Ανώνυμες πηγές αναφέρουν ότι οι Ευρωπαίοι ηγέτες θέλουν να μιλήσουν μαζί του πριν από την Παρασκευή, ημερομηνία κατά την οποία αναμένεται η συνάντηση.

Το Σαββατοκύριακο υπήρξε έντονη κινητικότητα στο διπλωματικό πεδίο μεταξύ Αμερικανών, Ουκρανών και Ευρωπαίων αξιωματούχων, το οποίο περιλάμβανε συνάντηση στο Ηνωμένο Βασίλειο το Σάββατο με τον Αμερικανό αντιπρόεδρο Τζέι Ντι Βανς και τον Βρετανό υπουργό Εξωτερικών Ντέιβιντ Λάμι.

Οι πρέσβεις της ΕΕ ενημερώθηκαν την Κυριακή και οι υπουργοί Εξωτερικών της ΕΕ συνεδριάζουν σήμερα μέσω τηλεδιάσκεψης.