Μπολιασμένο με την πολιτική και κοινωνική διεισδυτικότητα του σινεμά του Άλαν Πάκουλα και του Σίτνει Λιούμετ και συνάμα με μια μια ματιά απολύτως σύγχρονη και επίκαιρη, το “Stillwater” του Τομ ΜακΚάρθι, χωρίς να κραυγάζει και να καταφεύγει σε ευκολίες που η πλοκή του θα εγκυμονούσε σε ένα αντίστοιχο χολιγουντιανό φιλμ, κατορθώνει να σταθεί ως μια από τις πιο μεστές, βαθύτατα πολιτικοποιημένες, αλλά και επί της ουσίας φιλοσοφικές και σκεπτόμενες αμερικάνικες ταινίες της χρονιάς.
Ο Ματ Ντέιμον μεταμορφώνεται σε… “ψηφοφόρο Τραμπ”
Ο Ματ Ντέιμον στο απόγειο της ερμηνευτικής του ωριμότητας μεταμορφώνεται στον “μέσο” Αμερικάνο της σκληρής ενδοχώρας των ΗΠΑ. Εργάτης, υπέρμαχος της οπλοκατοχής, μονόχνωτος, υποταγμένος σε μια ζωή την οποία “τίμησε” με την πίστη στα “αμερικανικά ιδεώδη”, χωρίς να πάρει πίσω κανένα αντάλλαγμα, προσεύχεται πριν από κάθε του γεύμα για την κόρη του που είναι φυλακισμένη στις φυλακές της Μασσαλίας, καταδικασμένη για τον φόνο της ερωτικής της συντρόφου.
Ήδη το σχήμα της πλοκής μοιάζει ειρωνικό. Ο συντηρητικός εργάτης Αμερικάνος, “πρότυπο” ψηφοφόρου του Ντόναλντ Τραμπ, πιστός στο american dream και υπέρμαχος της οπλοκατοχής ταξιδεύει στην κοσμοπολίτικη, ηλιοκαμένη και πολυπολιτισμική Μασσαλία για να αποδείξει ότι η λεσβία, φερόμενη δολοφόνος μιας άλλης Αράβισας λεσβίας, κόρη του είναι αθώα.
Από την αργή ενηλικίωση στη σύγκρουση
Για τον Μπιλ του Ματ Ντέιμον η προσγείωση σε αυτή την καυτή, άγρια και απρόβλεπτη γωνία της Ευρώπης θα αποτελέσει και το εφαλτήριο για μια απροσδόκητη και καθυστερημένη ενηλικίωση. Εγκαταλείποντας το προβλέψιμο και μίζερο τοπίο της αμερικάνικης επαρχίας Stillwater στην Οκλαχόμα, ο Μπιλ θα έρθει πρόσωπο με πρόσωπο με έναν “άλλο κόσμο”, στον οποίο οι σχέσεις εμπιστοσύνης, η αναζήτηση του δίκαιου και του ηθικού και οι άνθρωποι που θα τον συντροφέψουν σε αυτή την αναζήτηση προκύπτουν μέσα από την τυχαιότητα, τη δύναμη του απροσδόκητου, την φλόγα του συναισθήματος και την ανάγκη κάλυψης ζωτικών κενών στον ψυχισμό του.
Ο μονότονος, απρόσωπος και προβλέψιμος Αμερικάνος ανακαλύπτει σταδιακά στη μάχη αυτή για την απόδειξη της αθωότητας της κόρης του, ότι η ίδια η ζωή δεν μπορεί να είναι μονοδιάστατη και προβλέψιμη όπως ενδεχομένως ο ίδιος νόμιζε ή ήθελε να νομίζει. Ο Μπιλ ξεδιπλώνει στη Μασσαλία τις ετερόκλητες πτυχές ενός άντρα που παλεύει με τις ενοχές του, τους δαίμονες του παρελθόντος και που όσο απλοϊκά κι αν βλέπει -φαινομενικά- τον κόσμο (οι προσευχές, η θρησκεία, η πεζή προσέγγιση πάνω στα πράγματα), τελικά θα συγκρουστεί με τους ηθικούς του κώδικες, τους απλοϊκούς “κανόνες” του συντηρητικού του “lifestyle” και τις ιδεολογικές συμβάσεις περί δίκαιου και άδικου, ηθικού και ανήθικου, σωστού και λάθους.
Η ζωή θα παραμείνει σκληρή, αλλά θα συνεχιστεί
Ο ΜακΚάρθι αναπτύσσει εξαιρετικά αυτή την μεταβολή του ήρωα του χτίζοντας την ταινία του πάνω σε 3 άξονες με πρώτο άξονα την σχέση του Μπιλ με την κόρη του. Τις εκπλήξεις και τις ανατροπές αυτής της σχέσης. Την μεθοδική αποκάλυψη των άγνωστων πτυχών της μέχρι την τελική λύτρωση ( ; ) και κάθαρση ( ; ) που η μοίρα επιφυλάσσει σε πατέρα και κόρη. Δεύτερο άξονα, την πανέξυπνη σεναριακά ανατροπή μέσω της οποίας ο ΜακΚάρθι δίνει στον συντηρητικό και “άμουσο” Μπιλ μοναδικές συμμάχους μια χειραφετημένη και σεξουαλικά απελευθερωμένη ηθοποιό του εναλλακτικού θεάτρου και την ανήλικη κόρη της. Και τρίτον την προσπάθεια του Μπιλ να διαλευκάνει την υπόθεση που οδήγησε την κόρη του στη φυλακή.
Όταν αυτοί οι 3 άξονες θα αναμειχθούν και ο ένας θα υπεισέλθει στον άλλον, το αποτέλεσμα του “Stillwater” θα αποκτήσει μια έμμεση, σιωπηλή, βραδύκαυστη, αλλά άγρια και μεθυστική ομορφιά. “Η ζωή είναι σκληρή” συζητά πατέρας και κόρη σε ένα επισκεπτήριο του Μπιλ στις φυλακές. Και ακόμη κι όταν η μοίρα μοιάζει απροσδόκητα να δικαιώνει και να λυτρώνει τους “δεσμώτες” ήρωες μας, η αποκάλυψη της αλήθειας ανά πάσα στιγμή μπορεί να συντρίψει κάθε θεμελιώδη βεβαιότητα για τους πρωταγωνιστές της τραγωδίας και για το κοινό. Ή ίσως τελικά να μην την γκρεμίσει. Ίσως το μέγεθος αυτής της αλήθειας υποσυνείδητα να επισκίαζε από την αρχή το μελαγχολικό βλέμμα του Ματ Ντέιμον. Ίσως η αλήθεια να παραμείνει απλώς η επώδυνη υπενθύμιση ότι η ζωή θα παραμείνει σκληρή. Θα παραμείνει σκληρή, αλλά θα συνεχιστεί.
ΚΕΙΜΕΝΟ: ΘΟΔΩΡΗΣ ΛΕΝΝΑΣ
ΓΡΑΨΤΕ ΤΟ ΣΧΟΛΙΟ ΣΑΣ"