Φθηνή στέγη: Το πλαίσιο της Στρατηγικής Κοινωνικής Στέγασης, υπό την επωνυμία “Σπίτι μου” -σε συνέχεια των εξαγγελιών του πρωθυπουργού από το βήμα της Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης- παρουσίασαν οι συναρμόδιοι υπουργοί.
Ο υπουργός Επικρατείας Άκης Σκέρτσος παρουσίασε τους έξι στόχους της στεγαστικής πολιτικής. Ο πρώτος είναι η μείωση του υψηλού κόστους στέγασης, ο δεύτερος είναι η αύξηση της ιδιοκατοίκησης των νέων, ο τρίτος, η στήριξη σε νέους και νέα ζευγάρια για στεγαστική αποκατάσταση. Τέταρτος στόχος είναι ο εκσυγχρονισμός και η αναβάθμιση των παλαιών ακινήτων, πέμπτος, η άμβλυνση στρεβλώσεων στην αγορά που προκύπτει από δευτερογενείς παράγοντες όπως οι βραχυχρόνιες μισθώσεις. Τέλος, έκτος στόχος είναι η αντιμετώπιση εν τέλει του δημογραφικού προβλήματος.
Φθηνή στέγη: 6+1 άξονες πολιτικής
Στο συνολικό αυτό πρόβλημα, η κυβέρνηση απαντά με 6+1 άξονες πολιτικής που θα συμβάλουν, όπως τόνισε ο υπουργός Επικρατείας, στο “να διαθέσουμε περισσότερα ακίνητα σε προσιτές, καλύτερες τιμές τόσο για μίσθωση όσο και για αγορά“.
“Ο πρώτος άξονας είναι τα χαμηλότοκα στεγαστικά δάνεια για αγορά πρώτης κατοικίας από νέους, είτε είναι ελεύθεροι είτε παντρεμένοι είτε σε σύμφωνο συμβίωσης, από 25 έως 39 ετών. Ο δεύτερος άξονας αφορά στην μαζική ανακαίνιση κενών ιδιωτικών κατοικιών. Τρίτος άξονας είναι μια νέα πρωτοβουλία αξιοποίησης της περιουσίας του Δημοσίου με το θεσμό της κοινωνικής αντιπαροχής. Είναι μια πολιτική που εφαρμόζεται σε πολλές άλλες χώρες και είναι ο σύγχρονος τρόπος με τον οποίο κάθε χώρα απαντά στο ζήτημα της φθηνότερης στέγης σε εθνικό επίπεδο. Τέταρτος άξονας, η πολιτική της επιδότησης για ενεργειακή αναβάθμιση και ανακαίνιση κατοικιών από νέους που κατέχουν τέτοιες κατοικίες. Πέμπτος άξονας, η επιδότηση για ανακαίνιση κενών κατοικιών για μακροχρόνια μίσθωση και έκτος, η δημιουργία φοιτητικών εστιών. Τελευταίος άξονας, η αύξηση του φοιτητικού επιδόματος που ειδικά στη σημερινή συγκυρία των υψηλών πληθωριστικών πιέσεων κρίνεται αναγκαίο βοήθημα“, ανέφερε ο Ά. Σκέρτσος.
Μετά την εξειδίκευση από τους άλλους υπουργούς, ο υπουργός Επικρατείας αναφέρθηκε σε ένα ακόμη κυβερνητικό μέτρο, τις αλλαγές που θα γίνουν στην golden visa, το κατώφλι της οποίας ανεβαίνει στα 500.000 ευρώ (από 250 χιλ.) -και αυτό γιατί “διαπιστώσαμε ότι οι αγορές αυτές ταιριάζουν με το προφίλ ακινήτων που θα μπορούσαν να αγοράσουν οι νέες οικογένειες, άρα στερούν ακίνητα από τη νέα ελληνική οικογένεια. Αυτό θα τεθεί σε ισχύ από τη νέα χρονιά και σε καμία περίπτωση δεν θα υπάρξει νομικό κενό σε σχέση με αιτήσεις που έχουν γίνει ή έχουν δρομολογηθεί ως το τέλος του έτους”.
Εν είδει συμπεράσματος, “μιλάμε για ένα πολυεπίπεδο σχέδιο -η συνολική δημόσια επένδυση αγγίζει το 1,8 δισ. ευρώ- πρόκειται για πόρους εθνικούς, κοινοτικούς, ιδιωτικούς που μοχλεύονται από την αγορά. Αφορά ένα μεγάλο πληθυσμό 137.000 συμπολιτών μας -αν συμπεριλάβουμε και τα παιδιά των νέων οικογενειών αυτός ο πληθυσμός αυξάνεται ακόμη περισσότερο. Αφορά τα παιδιά της ελληνικής μεσαίας τάξης 18 – 39 ετών, ανθρώπους που είτε είναι ελεύθεροι είτε νέα ζευγάρια, που έχουν παντρευτεί ή σκοπεύουν να παντρευτούν είτε να συνάψουν σύμφωνο συμβίωσης. Ο σκοπός είναι να επιταχύνουμε την έξοδο των νέων ανθρώπων από τη γονεϊκή εστία και ταυτόχρονα να στηρίξουμε τα νέα ζευγάρια στα πρώτα τους βήματα ώστε να αισθανθούν ότι το κράτος είναι δίπλα τους“, επανάλαβε επίσης.
Από την πλευρά του, ο υπουργός Εργασίας Κωστής Χατζηδάκης ανακοίνωσε την εφαρμογή έξι νέων δράσεων του υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων για τη διευκόλυνση απόκτησης στέγης, που περιλαμβάνουν στεγαστικά δάνεια με ευνοϊκούς όρους, καθώς και αξιοποίηση ιδιωτικών κατοικιών και ακινήτων ιδιοκτησίας της ΔΥΠΑ.
Αναλυτικά, όπως ανακοίνωσε ο υπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, τα μέτρα είναι τα εξής:
- Άτοκα ή χαμηλότοκα στεγαστικά δάνεια
Το μέτρο αφορά στη χορήγηση στεγαστικών δανείων, που θα καλύπτουν έως και το 90% της εμπορικής αξίας του ακινήτου, με ανώτατο όριο τις 150.000 ευρώ, για αγορά πρώτης κατοικίας. Το πρόγραμμα θα αφορά την αγορά διαμερισμάτων έως 120 τ.μ. και έτος κατασκευής έως και το 2007.
Οι ωφελούμενοι των ευνοϊκών στεγαστικών δανείων θα είναι 10.000 νέοι ή νέα ζευγάρια 25 έως 39 ετών (με σύμφωνο συμβίωσης ή θρησκευτικό/ πολιτικό γάμο), με ετήσιο καθαρό εισόδημα από 10.000 ευρώ έως το όριο που προβλέπεται για την καταβολή του επιδόματος θέρμανσης.
Ο προϋπολογισμός της δράσης είναι 500 εκατ. ευρώ (375 εκατ. ευρώ από το αποθεματικό της ΔΥΠΑ και 125 εκατ. ευρώ από τις τράπεζες). Στην περίπτωση εξάντλησης των πόρων προβλέπεται ο διπλασιασμός του ποσού των χορηγούμενων δανείων.
Η δόση που θα πληρώνει ο δανειολήπτης για σπίτι αξίας 100.000 ευρώ είναι 275 ευρώ.
Όπως σημείωσε ο κ. Χατζηδάκης, προκειμένου η δράση να βοηθήσει τις τρίτεκνες και πολύτεκνες οικογένειες και να συνεισφέρει στην αντιμετώπιση του δημογραφικού προβλήματος της χώρας, υπάρχει ειδικός όρος κατά τον οποίο:
α) όταν ο αιτών είναι νέο ζευγάρι (25-39) ετών με τρία και πλέον παιδιά κατά την ημερομηνία υποβολής της ή
β) όταν ο αιτών είναι νέος ή νέο ζευγάρι, το οποίο, κατά τη διάρκεια αποπληρωμής του δανείου (π.χ. 30 έτη), αποκτήσει τρία παιδιά, τότε το επιτόκιο 1% θα καλύπτεται από πόρους της ΔΥΠΑ και τα στεγαστικά δάνεια θα χορηγούνται άτοκα.
Η υλοποίηση του προγράμματος προβλέπεται να ξεκινήσει από το α’ τρίμηνο του 2023.
Στην ενημέρωση δόθηκε και ένας συγκριτικός πίνακας ανάμεσα στα κανονικά στεγαστικά δάνεια που δίνονται σήμερα και στα νέα χαμηλότοκα που σχεδιάζεται να δοθούν σε νέους.
Από τη σύγκριση προκύπτει πως οι δανειολήπτες θα πληρώσουν 34% μικρότερη δόση.
1.680 ευρώ λιγότερους τόκους το χρόνο για ένα ακίνητο αξίας 100.000 ευρώ,
2.640 ευρώ για ένα ακίνητο αξίας 150.000 ευρώ
- Πρόγραμμα “ΚΑΛΥΨΗ”
Μίσθωση – σε πρώτη φάση – άνω των 1.000 κενών ιδιωτικών κατοικιών του προγράμματος ΕΣΤΙΑ για παροχή κατοικιών με χαμηλό ενοίκιο σε νέους και νέα ζευγάρια.
Η εν λόγω δράση αφορά την αξιοποίηση των ακινήτων του προγράμματος ΕΣΤΙΑ, τα οποία θα είναι διαθέσιμα μετά τις 31/12/2022. Όπως αναφέρθηκε, τα εν λόγω ακίνητα, τα οποία ήταν παραχωρημένα από ιδιώτες και ενοικιάζονταν σε μετανάστες, δεν χρειάζονται ιδιαίτερες εργασίες επισκευής/ανακαίνισης, καθότι παραδίδονται τους επόμενους μήνες σε καλή κατάσταση, βάσει του προγράμματος ΕΣΤΙΑ.
Το υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων θα προσφέρει για ακόμα τρία έτη στους ιδιοκτήτες των ακινήτων αυτών το ίδιο ποσό ενοικίου που λάμβαναν από το πρόγραμμα ΕΣΤΙΑ από το αποθεματικό της ΔΥΠΑ. Ωφελούμενοι είναι 2.500 νέοι 25-39 ετών, δικαιούχοι του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος, ενώ προτεραιότητα θα δοθεί στους πολύτεκνους, τους τρίτεκνους και τις μονογονεϊκές οικογένειες.
Στόχος είναι σε επόμενη φάση το πρόγραμμα να επεκταθεί, βάσει και της προσφοράς κατοικιών, που θα υπάρχει από τους ιδιοκτήτες. Σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα, που έχει τεθεί, έως τον Δεκέμβριο, θα δημοσιευθεί η πρόσκληση προς τους ιδιοκτήτες των ακινήτων του προγράμματος ΕΣΤΙΑ για καταβολή των μισθωμάτων που λάμβαναν, για επιπλέον τρία έτη, έως τον Φεβρουάριο θα δημοσιευθεί η πρόσκληση συμμετοχής προς τους ωφελούμενους και, από τον Μάρτιο, μετά την ολοκλήρωση των εργασιών επισκευής των διαμερισμάτων, όπου χρειάζεται, θα ξεκινήσει η στέγαση των δικαιούχων.
- Ευρωπαϊκά κονδύλια, ύψους 200 εκατ. ευρώ, για αξιοποίηση υφιστάμενων κενών ιδιωτικών κατοικιών
Η δράση αφορά τη χρηματοδότηση μαζικής ανακαίνισης και ενεργειακής αναβάθμισης 4.000 ακινήτων που έχουν μείνει κενά για μεγάλο χρονικό διάστημα, σε συνεργασία με τους ιδιοκτήτες τους, για την άμεση διάθεσή τους ως προσιτές κατοικίες σε νέους και νέα ζευγάρια. Το μέτρο θα ωφελήσει τόσο τους νέους που θα στεγαστούν σε αυτές, όσο και τους ιδιοκτήτες των ακινήτων οι οποίοι θα εξασφαλίσουν εγγυημένο εισόδημα και αναβάθμιση των ακινήτων τους. Από τη δράση αναμένεται να ωφεληθούν 10.000 νέοι και νέα ζευγάρια, ηλικίας 25-39 ετών.
Επιδίωξη είναι να εξασφαλιστεί χρηματοδότηση από το νέο ΕΣΠΑ, για το οποίο έχουν ήδη ξεκινήσει συζητήσεις με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, αλλά και από το Ταμείο Ανάκαμψης, στο πλαίσιο της επικείμενης αναθεώρησης των πόρων που αντιστοιχούν στο υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων.
Ως το τέλος του έτους, θα δημοσιευθεί η πρόσκληση προς ενδιαφερόμενους ιδιοκτήτες για παραχώρηση των ακινήτων τους και θα ακολουθήσουν το 2023 η επιλογή και η ανακαίνιση κατοικιών, καθώς και η επιλογή των δικαιούχων.
- Πιλοτική δράση κοινωνικής κατοικίας για ευάλωτες ομάδες
Το έργο έχει ήδη ενταχθεί στο Ταμείο Ανάκαμψης, με προϋπολογισμό 1,5 εκατ. ευρώ και βρίσκεται στο στάδιο υπογραφής προγραμματικών συμβάσεων με τους δήμους. Αφορά στην ανακαίνιση 70 διαμερισμάτων στον δήμο Αθηναίων και 30 στον δήμο Θεσσαλονίκης, στα οποία θα στεγαστούν τουλάχιστον 200 νέοι και νέα ζευγάρια έως 39 ετών, με κριτήρια που θα καθοριστούν έως το τέλος του έτους. Η δράση καλύπτει, μεταξύ άλλων, το κόστος της ανακαίνισης των σπιτιών και της αποκατάστασης τυχόν φθορών που θα προκύψουν κατά τη διάρκεια της διαμονής των ωφελουμένων. Η αξιολόγηση και η επιλογή των κατοικιών θα ολοκληρωθεί το 2023, η ανακαίνιση των σπιτιών και η επιλογή των ωφελουμένων προγραμματίζεται το 2024.
- Κοινωνική αντιπαροχή (1): Αξιοποίηση ακινήτων της ΔΥΠΑ
Θεσμοθετείται η κοινωνική αντιπαροχή για την αξιοποίηση της ακίνητης περιουσίας του τέως ΟΕΚ. Θα παραχωρηθούν, κατόπιν διαγωνισμού, ακίνητα της ΔΥΠΑ, (που είναι διάδοχος του ΟΕΚ) και συνολικά του Δημοσίου, εντός και εκτός αστικών κέντρων, σε τεχνικές εταιρείες, οι οποίες αναλαμβάνουν να κατασκευάσουν με δικά τους έξοδα και με βάση τεχνικές προδιαγραφές της ΔΥΠΑ σύγχρονα κτίρια κατοικίας. Τα μισά από τα διαμερίσματα που θα κατασκευαστούν θα διατίθενται για λογαριασμό του Δημοσίου, με χαμηλά ενοίκια σε νέους έως 39 ετών, βάσει οικονομικών κριτηρίων, με ειδική ποσόστωση για τρίτεκνους και πολύτεκνους. Τα υπόλοιπα μισά ακίνητα θα αξιοποιούνται εμπορικά.
Η δράση στοχεύει την ανέγερση 2.500 κατοικιών, στις οποίες θα στεγαστούν 5.000 ωφελούμενοι. Η επιλογή των οικοπέδων θα ξεκινήσει εφέτος, ενώ ο διαγωνισμός για την επιλογή των αναδόχων προγραμματίζεται για τα μέσα του 2023. Θα ακολουθήσει η ανέγερση των κατοικιών, η πρόσκληση και η επιλογή των ωφελουμένων.
Πρόκειται για το υπόδειγμα φθηνής στέγης που χρησιμοποιούν επιτυχημένα και άλλες ευρωπαϊκές χώρες, όπως η Αυστρία, η Ολλανδία και η Ισπανία.
- Κοινωνική αντιπαροχή (2): Αξιοποίηση ακινήτων του υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων
Τέλος, ο κ. Χατζηδάκης υπογράμμισε ότι το υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων συμβάλλει στη συνολική προσπάθεια αντιμετώπισης του στεγαστικού προβλήματος με αξιοποίηση ακινήτων που ανήκαν στη Γενική Γραμματεία Κοινωνικής Αλληλεγγύης και Καταπολέμησης της Φτώχειας και σήμερα είναι ανενεργά.
Ειδικότερα, η δράση αφορά στην ανακαίνιση 40 ακινήτων και τη διάθεσή τους ως κοινωνικές κατοικίες σε νεαρά ζευγάρια και νέους έως 39 ετών, εφαρμόζοντας ως μοντέλο διάθεσης είτε το ενοίκιο, (που θα είναι χαμηλό έως μηδενικό), είτε το μοντέλο rent to own. Εκτιμάται ότι οι ωφελούμενοι θα είναι 80 νέοι. Ο προϋπολογισμός είναι 1.750.000 ευρώ και καλύπτεται από πόρους της ΔΥΠΑ.
Το χρονοδιάγραμμα προβλέπει την έναρξη διάθεσης των κατοικιών στο 4ο τρίμηνο του 2023, αφού ολοκληρωθεί η αναβάθμιση των ακινήτων και η επιλογή των ωφελουμένων.
Η δράση έχει δυνατότητα επέκτασης σε επιπλέον διαθέσιμα ακίνητα, κατόπιν σχετικής χαρτογράφησης και προσδιορισμού της κατάστασης του κάθε ακινήτου.
“Βόμβα στα θεμέλια της κοινωνίας το δημογραφικό”
Ένας από τους βασικούς στόχους της ασκούμενης πολιτικής είναι, σύμφωνα με τον υπουργό Επικρατείας, “η χώρα μας να γίνει πιο δίκαιη και να αμβλυνθούν κοινωνικές ανισότητες που προϋπήρχαν ή δημιουργήθηκαν κατά τη διάρκεια της πολυετούς οικονομικής κρίσης της περασμένης δεκαετίας“.
Και, περιγράφοντας την ουσία του προβλήματος, ο Άκης Σκέρτσος είπε ότι “τα τελευταία χρόνια μετά την καθίζηση στην αγορά ακινήτων λόγω της πολυετούς κρίσης, υπάρχει αύξηση τιμών τόσο στα ενοίκια όσο και στην αγορά πρώτης κατοικίας. Αυτό αντιμετωπίζεται με την αύξηση στα εισοδήματα, έχουμε αυξήσει σημαντικά τον κατώτατο μισθό, έχουμε μειώσει φόρους, ασφαλιστικές εισφορές, ωστόσο παραμένει πολύ δύσκολο το ζήτημα της απόκτησης πρώτης κατοικίας. Αυτό που για τους γονείς μας ήταν εύκολο ή αυτονόητο, το ότι με το μισθό σου θα μπορείς να νοικιάσεις, να αγοράσεις ή να χτίσεις σπίτι, σήμερα για τους νέους δεν είναι αυτονόητο, είναι κάτι που για κάποιους φαντάζει ουτοπικό. Συνεπώς εδώ πρέπει να δώσουμε απαντήσεις“.
Επιπροσθέτως, υπογράμμισε τη “φθίνουσα πορεία ιδιοκατοίκησης, είναι στο 74%, όταν η Ευρώπη έχει 70%. Ταυτόχρονα έχουμε ένα άλλο πρόβλημα να αντιμετωπίσουμε: το μεγάλο στοκ των παλαιών και αχρησιμοποίητων ακινήτων. Από τα στοιχεία της ΑΑΔΕ προκύπτει ότι υπάρχουν 770.000 κλειστές κατοικίες σε ένα σύνολο 6,5 εκατ. κατοικιών. Ειδικότερα, 200.000 από αυτές βρίσκονται στην Αθήνα και την Θεσσαλονίκη. Πρόκειται για παλαιές κατοικίες που δεν πληρούν τις προδιαγραφές ώστε να ζήσει άνετα ένας νέος, μια νέα οικογένεια“.
Κατά συνέπεια, συμπλήρωσε, “απαιτούνται παρεμβάσεις που θα δημιουργήσουν τις προϋποθέσεις για να επανακατοικηθούν αυτά τα σπίτια. Αν αυξήσουμε το μερίδιο των παλαιών κατοικιών που θα πληρούν σύγχρονες προδιαγραφές, αυτομάτως θα πέσουν στην αγορά ακινήτων πολύ περισσότερα ακίνητα, άρα αυτό θα πιέσει τις τιμές προς τα κάτω. Υπάρχει επίσης ένα ζήτημα παλαιότητας των κατοικιών: το 95% των κατοικιών στην Ελλάδα είναι άνω των 15 ετών, το 85% είναι ακόμη παλαιότερο, άνω των 20 ετών“.
Ένα άλλο ζήτημα που προστίθεται στην εξίσωση είναι εκείνο που “σχετίζεται με την αργοπορημένη ανεξαρτητοποίηση των νέων μας, και αυτό σχετίζεται με την οικονομική τους ανεξαρτητοποίηση. Πρέπει να σκύψουμε και να βοηθήσουμε τους νέους, να σταθούν ταχύτερα στα πόδια τους, για να φύγουν από την γονεϊκή εστία. Ταυτόχρονα πρέπει να δοθούν κίνητρα για να κατοικηθούν οι παλαιές κατοικίες, που ενδεχομένως μπορεί να τις έχουν στα χέρια τους οι νέοι αλλά δεν μπορούν να τις χρησιμοποιήσουν. Κατά μέσο όρο στην Ελλάδα στα 31 έτη φεύγουν οι νέοι από την γονεϊκή εστία (στην υπόλοιπη Ευρώπη ένας νέος 26 ετών αποχωρεί και δημιουργεί το δικό του σπίτι)”.
Όλοι αυτοί οι δείκτες συμβάλλουν και στο δημογραφικό ζήτημα, αναγνώρισε ο υπουργός Επικρατείας και “το οποίο αποτελεί μια “βόμβα” στα θεμέλια της κοινωνίας, αποτελεί προτεραιότητα της κυβερνητικής πολιτικής. Η Ελλάδα έχει χαμηλότερο δείκτη γεννήσεων σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρώπη -συνολικά η Ευρώπη είναι μια ήπειρος που γερνάει- η Ελλάδα γερνάει ταχύτερα από την υπόλοιπη Ευρώπη. Άρα χρειαζόμαστε ένα πλέγμα πολιτικών, η στέγαση είναι μία από αυτές…”.
ΓΡΑΨΤΕ ΤΟ ΣΧΟΛΙΟ ΣΑΣ"