Η Χαμάς είναι μια παλαιστινιακή σουνιτική παραστρατιωτική οργάνωση και ένα από τα δύο μεγαλύτερα πολιτικά κόμματα των παλαιστινιακών εδαφών. Κυβερνά περισσότερους από δύο εκατομμύρια Παλαιστίνιους στη Λωρίδα της Γάζας, αλλά η οργάνωση είναι περισσότερο γνωστή για την ένοπλη αντίστασή της στο Ισραήλ. Δεκάδες χώρες έχουν χαρακτηρίσει τη Χαμάς τρομοκρατική οργάνωση, αν και ορισμένες χρησιμοποιούν αυτόν τον χαρακτηρισμό μόνο στη στρατιωτική της πτέρυγα. Το Ιράν της παρέχει υλική και οικονομική υποστήριξη και η Τουρκία φέρεται να φιλοξενεί ορισμένους από τους κορυφαίους ηγέτες της. Το αντίπαλο κόμμα της, η Φατάχ, που κυριαρχεί στην Οργάνωση για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης (PLO) και κυβερνά στη Δυτική Όχθη, έχει αποκηρύξει τη βία. Η διάσπαση στην παλαιστινιακή ηγεσία και η ακλόνητη εχθρότητα της Χαμάς προς το Ισραήλ έχουν μειώσει τις προοπτικές για σταθερότητα στη Γάζα, όπως συμβαίνει τις τελευταίες ημέρες.
Η ιστορία της Χαμάς
Η λέξη «Χαμάς» προέρχεται από την σύνθεση των λέξεων “Harakat al-Muqawama al-Islamiya” («Κίνημα Ισλαμικής Αντίστασης») και ιδρύθηκε από τον Σεΐχη Αχμέντ Γιασίν, έναν Παλαιστίνιο κληρικό που έγινε ακτιβιστής σε τοπικά παραρτήματα της Μουσουλμανικής Αδελφότητας αφότου αφιέρωσε την πρώιμη ζωή του στο ισλαμικό κίνημα στο Κάιρο. Ξεκινώντας από τα τέλη της δεκαετίας του 1960, ο Γιασίν κήρυττε και εκτελούσε φιλανθρωπικό έργο στη Δυτική Όχθη και τη Γάζα, τις οποίες κατέλαβε το Ισραήλ μετά τον Πόλεμο των Έξι Ημερών του 1967.
Ο Γιασίν ίδρυσε μαζί με τον Μοχάμεντ Ταχά τη Χαμάς ως τον πολιτικό βραχίονα της Μουσουλμανικής Αδελφότητας στη Γάζα τον Δεκέμβριο του 1987, μετά το ξέσπασμα της πρώτης Ιντιφάντα, μιας εξέγερσης με βομβιστικές επιθέσεις αυτοκτονίας και άλλες επιθέσεις των Παλαιστινίων κατά της ισραηλινής κατοχής της Δυτικής Όχθης, της Γάζας και της Ανατολικής Ιερουσαλήμ.
Εκείνη την εποχή, ο σκοπός της Χαμάς ήταν να αντιμετωπίσει την Παλαιστινιακή Ισλαμική Τζιχάντ (PIJ), μια άλλη οργάνωση της οποίας η δέσμευση για βίαιη αντίσταση στο Ισραήλ απείλούσε να αποσπάσει την υποστήριξη των Παλαιστινίων από την Αδελφότητα.
Το 1988, η Χαμάς δημοσίευσε το «καταστατικό» της, διαμηνύοντας την καταστροφή του Ισραήλ και την ίδρυση μιας ισλαμικής κοινωνίας στην ιστορική Παλαιστίνη. Το 2017 η Χαμάς έδωσε στην δημοσιότητα ένα έγγραφο, με το οποίο αποδεχόταν ένα προσωρινό παλαιστινιακό κράτος κατά μήκος της «Πράσινης Γραμμής» των συνόρων που είχε δημιουργηθεί πριν από τον Πόλεμο των Έξι Ημερών, αλλά εξακολουθεί να αρνείται να αναγνωρίσει το Ισραήλ.
Η Χαμάς προχώρησε για πρώτη φορά σε βομβιστικές επιθέσεις αυτοκτονίας τον Απρίλιο του 1993, πέντε μήνες πριν ο ηγέτης της «Οργάνωσης για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης», Γιάσερ Αραφάτ και ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Γιτζάκ Ράμπιν υπογράψουν τις Συμφωνίες του Όσλο. Οι συμφωνίες του Όσλο ήταν ένα σύνολο συνθηκών ανάμεσα στο κράτος του Ισραήλ και την «Οργάνωση για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης» (PLO). Η πρώτη συμφωνία υπογράφτηκε στην Ουάσινγκτον των ΗΠΑ το 1993 και η δεύτερη στην Τάμπα της Αιγύπτου, δύο χρόνια μετά (1995).
Οι συγκεκριμένες συμφωνίες καθιέρωσαν μια περιορισμένη αυτοδιοίκηση για τμήματα της Δυτικής Όχθης και της Γάζας υπό μια νεοσύστατη οντότητα που πήρε το όνομα «Παλαιστινιακή Αρχή» (PA). Η Χαμάς καταδίκασε τις συμφωνίες, καθώς και την αναγνώριση μεταξύ της PLO και του Ισραήλ, την οποία ο Αραφάτ και ο Ράμπιν συμφώνησαν επίσημα σε επιστολές που εστάλησαν μέρες πριν από το Όσλο.
Το 1997, οι Ηνωμένες Πολιτείες χαρακτήρισαν τη Χαμάς ξένη τρομοκρατική οργάνωση. Η οργάνωση συνέχισε να πρωτοστατεί στη βίαιη αντίσταση κατά τη διάρκεια της δεύτερης Ιντιφάντα, στις αρχές της δεκαετίας του 2000.
Η δομή και οι ηγέτες της Χαμάς
Η Χαμάς έχει συγκεκριμένη δομή και οργάνωση, μέσω των οποίων εκτελούνται διάφορες πολιτικές, στρατιωτικές και κοινωνικές λειτουργίες. Η γενική πολιτική καθορίζεται από ένα γενικό συμβουλευτικό όργανο, που συχνά ονομάζεται πολιτικό γραφείο, το οποίο λειτουργεί στην εξορία. Οι τοπικές επιτροπές διαχειρίζονται ζητήματα βάσης στη Γάζα και τη Δυτική Όχθη.
Ο Ισμαήλ Χανίγια είναι μέχρι και σήμερα ο ανώτατος πολιτικός ηγέτης της Χαμάς. Ανέλαβε πρωθυπουργός της Παλαιστινιακής Αρχής το 2006, αλλά καθαιρέθηκε το 2007 από τον Πρόεδρο Μαχμούντ Αμπάς. Ο ίδιος και το Παλαιστινιακό Νομοθετικό Συμβούλιο δεν αναγνώρισαν την πράξη αυτή και έκτοτε ασκεί ντε φάκτο εξουσία στη Λωρίδα της Γάζας, ενώ στη Δυτική Όχθη την εξουσία ασκεί η Παλαιστινιακή Αρχή, ελεγχόμενη από τη Φατάχ.
Οι ηγέτες της Χαμάς εδραίωσαν την παρουσία τους στο Κατάρ μετά τη διένεξη που είχαν με την προηγούμενη χώρα που χρησιμοποιούσαν ως βάση τους, τη Συρία, όταν Παλαιστίνιοι πρόσφυγες συμμετείχαν στην εξέγερση του 2011 που προηγήθηκε του συριακού εμφυλίου πολέμου. Ορισμένα ανώτερα στελέχη της Χαμάς φέρονται να λειτουργούν μακριά από τα κεντρικά γραφεία της οργάνωσης και συγκεκριμένα στην Τουρκία.
Οι καθημερινές υποθέσεις στη Γάζα επιβλέπονται από τον Yahya Sinwar, ο οποίος προηγουμένως ήταν επικεφαλής της στρατιωτικής πτέρυγας της Χαμάς και εξέτισε 22 χρόνια σε ισραηλινή φυλακή για την εμπλοκή του στην υπόθεση της απαγωγής και της δολοφονίας δύο Ισραηλινών στρατιωτών. Ήταν ανάμεσα στους περισσότερους από χίλιους Παλαιστίνιους κρατούμενους που απελευθερώθηκαν το 2011 με αντάλλαγμα έναν Ισραηλινό στρατιώτη που κρατούσε η Χαμάς. Από τον Ιούνιο του 2021, de facto πρωθυπουργός της Γάζας είναι ο Issam al-Da’alis.
Πώς χρηματοδοτείται η Χαμάς
Ως χαρακτηρισμένη τρομοκρατική οργάνωση, η Χαμάς έχει αποκοπεί από την επίσημη οικονομική βοήθεια που παρέχουν οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) στην PLO στη Δυτική Όχθη. Ιστορικά, Παλαιστίνιοι ομογενείς και ιδιώτες δωρητές στον Περσικό Κόλπο παρείχαν μεγάλο μέρος της χρηματοδότησης της οργάνωσης. Επιπλέον, ορισμένες ισλαμικές φιλανθρωπικές οργανώσεις στη Δύση έχουν διοχετεύσει χρήματα σε ομάδες κοινωνικών υπηρεσιών που υποστηρίζονται από τη Χαμάς, προκαλώντας κατά καιρούς το πάγωμα περιουσιακών στοιχείων από το Υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ.
Η οικονομική κατάσταση της Γάζας σήμερα χαρακτηρίζεται ως τραγική. Η Αίγυπτος και το Ισραήλ έκλεισαν σε μεγάλο βαθμό τα σύνορά τους με την Χαμάς το 2006–07, περιορίζοντας την κυκλοφορία αγαθών και ανθρώπων προς και από την επικράτεια. Ο αποκλεισμός μεταξύ των δυο χωρών διατηρείται μέχρι και σήμερα, αποκόπτοντας την Χαμάς από το μεγαλύτερο μέρος του υπόλοιπου κόσμου και αναγκάζοντας περισσότερους από ένα εκατομμύριο Παλαιστίνιους της Γάζας να βασίζονται στη διεθνή βοήθεια.
Σήμερα, το Ιράν είναι ένας από τους μεγαλύτερους ευεργέτες της Χαμάς, συνεισφέροντας κεφάλαια, όπλα και εκπαίδευση. Αν και οι σχέσεις μεταξύ Ιράν και η Χαμάς πάγωσαν για ένα διάστημα μετά την υποστήριξη των αντίπαλων πλευρών στον εμφύλιο πόλεμο της Συρίας, το Ιράν παρέχει επί του παρόντος περίπου 100 εκατομμύρια δολάρια ετησίως στη Χαμάς, την PIJ και άλλες παλαιστινιακές ομάδες που έχουν χαρακτηριστεί ως τρομοκρατικές οργανώσεις από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Ωστόσο, οι κυρώσεις των ΗΠΑ που επιβλήθηκαν μετά την αποχώρηση της Ουάσιγκτον το 2018 από την πυρηνική συμφωνία του Ιράν έχουν περιορίσει την ικανότητα της Τεχεράνης να χρηματοδοτεί τους ξένους εταίρους της.
Η Τουρκία έχει υπάρξει άλλος ένας σθεναρός υποστηρικτής της Χαμάς —και επικριτής του Ισραήλ— μετά την άνοδο του Προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στην εξουσία το 2002. Αν και η Άγκυρα επιμένει ότι υποστηρίζει μόνο πολιτικά τη Χαμάς, έχει κατηγορηθεί ότι χρηματοδοτεί την τρομοκρατία της Χαμάς.
Συγκίνησε η Άννα Βίσση – Το δικό της “αντίο” στη Μαίρη Χρονοπούλου (vid)
ΓΡΑΨΤΕ ΤΟ ΣΧΟΛΙΟ ΣΑΣ"