«Η ώρα της μεσαίας τάξης»: Πώς αξιολογείτε τις φορολογικές μεταρρυθμίσεις Μητσοτάκη;

Στη χθεσινή ομιλία του στην 89η ΔΕΘ (6/9/2025), ο Κυριάκος Μητσοτάκης παρουσίασε ένα πακέτο φορολογικών μεταρρυθμίσεων ύψους περί τα €1,6 δισ., με στόχευση –όπως υποστηρίζει το Μέγαρο Μαξίμου– τη μεσαία τάξη, τις οικογένειες με παιδιά και τους νέους. Κεντρικός κορμός είναι η μείωση κατά 2 μονάδες στους περισσότερους συντελεστές φόρου εισοδήματος (εξαιρουμένου του εισαγωγικού 9% και του ανώτατου 44%), η εισαγωγή νέου ενδιάμεσου συντελεστή 39% για εισοδήματα €40–60 χιλ., καθώς και μηδενικός φόρος για εργαζομένους έως 25 ετών. Το πακέτο ενσωματώνεται στον Προϋπολογισμό 2026 και –αν ψηφιστεί– θα «γράφει» στα εκκαθαριστικά/μισθοδοσίες από τον Ιανουάριο 2026. Παράλληλα ανακοινώθηκαν ελαφρύνσεις σε ΕΝΦΙΑ για μικρούς οικισμούς, -30% ΦΠΑ σε μικρά νησιά, ελαφρύνσεις στα μισθώματα και παρεμβάσεις στη στέγη (αξιοποίηση πρώην στρατοπέδων για νέες κατοικίες). Η ομιλία συνοδεύτηκε από διαδηλώσεις σε Θεσσαλονίκη και Αθήνα, με αιτήματα για αυξήσεις μισθών και δικαιοσύνη για τα Τέμπη. 

Συνοπτικά οι ανακοινώσεις Μητσοτάκη

➯ νέοι έως 30 ετών θα πληρώνουν καθόλου ή πολύ μειωμένο φόρο
➯ όλοι ανεξαιρέτως όσοι έχουν 4 παιδιά, δικαιούνται αφορολόγητο 20.000 ευρώ ο καθένας
➯ κάτοικοι και επαγγελματίες σε χωριά με έως 1.500 κατοίκους, γλιτώνουν μισό ΕΝΦΙΑ και μισό «τεκμήριο»
➯ στα ακριτικά νησιά ο ΦΠΑ μειώνεται 30%,
➯ ενώ, γενικότερα, για όλους τους φορολογουμένους τα τεκμήρια μειώνονται 30% και οι φόροι εισοδήματος μειώνονται από 2 έως και 5 μονάδες -με έμφαση όσους ανήκουν στην μεσαία τάξη.

Το επιχείρημα υπέρ: «Επιτέλους, μια στοχευμένη ανάσα στη μεσαία τάξη» 

Οι υποστηρικτές βλέπουν ένα πακέτο με οριζόντια μείωση φορολογικών βαρών που, σε συνδυασμό με δημογραφικά κίνητρα, δίνει χειροπιαστή ανάσα σε νοικοκυριά με παιδιά και σε ενεργά μεσαία στρώματα. Το νέο “σκαλοπάτι” 39% αποσυμπιέζει τα εισοδήματα €40–60 χιλ. που μέχρι τώρα ακουμπούσαν απευθείας στον ανώτατο συντελεστή, ενώ ο μηδενικός φόρος για κάτω των 25 και τα κίνητρα για 25–30 θεωρούνται καίρια ενάντια στο «brain drain». Η ελάφρυνση στον ΕΝΦΙΑ για χωριά και η μείωση ΦΠΑ στα μικρά νησιά αντιμετωπίζονται ως σήμα ενίσχυσης της περιφέρειας, αντίδοτο στην υπερσυγκέντρωση των πόλεων. Το γεγονός ότι οι αλλαγές «δένουν» με πρωτογενές πλεόνασμα και καλύτερη είσπραξη –άρα προγραμματίζονται για το 2026 αντί για άμεσους αυτοσχεδιασμούς– παρουσιάζεται ως υπεύθυνος ρυθμός που δεν διακινδυνεύει τη δημοσιονομική σταθερότητα. Στο ίδιο αφήγημα εντάσσονται και αυξήσεις σε συντάξεις και ειδικές προβλέψεις για ένστολους, ως «πλέγμα» αναπλήρωσης εισοδήματος μετά την ακρίβεια. 

Το επιχείρημα κατά: «Καθυστερεί, είναι άνισο και αφήνει τους ενοικιαστές εκτεθειμένους» 

Οι επικριτές αντιτείνουν ότι το όφελος μετατίθεται στο 2026, την ώρα που η ακρίβεια πιέζει σήμερα. Επίσης θεωρούν πως το πακέτο πριμοδοτεί περισσότερο τους ιδιοκτήτες (ΕΝΦΙΑ, φορολογία ενοικίων) απ’ ό,τι τους ενοικιαστές που βλέπουν τα ενοίκια να «τρέχουν». Οι αλλαγές στη φορολόγηση μισθωμάτων (π.χ. 25% στο εισόδημα ενοικίων €12–24 χιλ.) και το -30% ΦΠΑ σε μικρά νησιά, παρότι ανακουφίζουν ομάδες φορολογουμένων και την περιφέρεια, δεν μεταφράζονται αυτομάτως σε πιο προσιτή στέγη. Προσθέτουν ότι η μείωση τεκμηρίων (κατά περ. 30% σύμφωνα με ορισμένα ρεπορτάζ) ευνοεί μεν ευρύτερα, αλλά το “καθαρό” όφελος για χαμηλά/μεσαία εισοδήματα χωρίς περιουσία και χωρίς παιδιά παραμένει περιορισμένο, ειδικά με ορίζοντα ένα έτος και πλέον. Τέλος, επισημαίνουν τον πολιτικό τόνο των εξαγγελιών –με τον πρωθυπουργό να αποκλείει πρόωρες κάλπες αλλά να στοχεύει ξεκάθαρα τη μεσαία τάξη ενόψει 2027– και φοβούνται ότι η επικοινωνία προηγείται της παράδοσης. 

Τι μένει να αποδειχθεί στην πράξη 

Το πρώτο στοίχημα είναι ο χρόνος: οι μισθωτοί και οι συνταξιούχοι θα δουν πραγματική διαφορά από τον Ιανουάριο 2026, εφόσον οι ρυθμίσεις περάσουν άμεσα και χωρίς «ψιλά γράμματα». Το δεύτερο είναι η στοχοποίηση: θα αποτυπωθεί ουσιαστική βελτίωση στο διαθέσιμο εισόδημα της μεσαίας τάξης ή το μεγαλύτερο όφελος θα κατευθυνθεί σε εισοδηματικές/περιουσιακές ομάδες; Το τρίτο είναι η στέγη: ακόμη κι αν υλοποιηθούν γρήγορα τα σχέδια για νέες κατοικίες σε πρώην στρατόπεδα, θα χρειαστεί χρόνος μέχρι να αυξηθεί η προσφορά και να πιεστούν τα ενοίκια. Τέλος, η ανθεκτικότητα του πακέτου συνδέεται με το αν η οικονομία θα διατηρήσει ρυθμό και πλεόνασμα – στις καμπές του κύκλου, οι μόνιμες φορομειώσεις είναι πιο δύσκολο να στηριχθούν χωρίς ισοδύναμα. 

Δημοσιογραφική εκτίμηση 

Ως αφήγημα, η κυβέρνηση επιδιώκει να «κλείσει λογαριασμούς» με τη μεσαία τάξη προσφέροντας σταθερά, θεσμικά μειωμένη φορολογική πίεση και δημογραφικό bonus για οικογένειες και νέους. Ταυτόχρονα, προσπαθεί να δείξει ότι «κρατά το τιμόνι» της οικονομίας, απορρίπτοντας πρόωρες εκλογές και εντάσσοντας τα μέτρα στο 2026. Η κριτική στέκεται στην καθυστέρηση του οφέλους, στο ενδεχόμενο ασυμμετριών υπέρ ιδιοκτητών και στο γεγονός ότι το μέτωπο της στέγης παραμένει ανοικτό. Αν οι νομοθετήσεις προχωρήσουν γρήγορα το φθινόπωρο και οι εξαγγελίες μεταφραστούν σε καθαρό όφελος στο πορτοφόλι και σε ορατές παρεμβάσεις στη στέγη, το πακέτο μπορεί να πετύχει τον στόχο του. Διαφορετικά, κινδυνεύει να καταγραφεί ως υπόσχεση που «ήρθε αργά» για όσους πιέζονται από την ακρίβεια σήμερα.