Φωτιά: Ο πρώην υπαρχηγός, αντιστράτηγος της πυροσβεστικής ε.α. και δικαστικός πραγματογνώμονας για την τραγωδία στο Μάτι, Ανδριανός Γκουρµπάτσης, μιλά στο DEBATER για τις καταστροφικές πυρκαγιές του φετινού καλοκαιριού που κατέκαψαν περισσότερα από 1,2 εκατ. στρέμματα δάσους, εκατοντάδες περιουσίες και ζώα.
Ο πρώην υπαρχηγός της Πυροσβεστικής -που παραιτήθηκε τον περασμένο Μάρτιο καταλογίζοντας ευθύνες στους χειρισμούς της κυβέρνησης Μητσοτάκη σε σειρά από κρίσεις που κλήθηκε να διαχειριστεί- κάνει λόγο για “κρατική και επιχειρησιακή ανικανότητα” που οδήγησαν στον ιστορικά καταστροφικό φετινό απολογισμό. Επισημαίνει την απουσία στρατηγικού σχεδιασμού πρόληψης των δασικών πυρκαγιών, τις επιχειρησιακές παραλείψεις, ενώ υπογραμμίζει πως η κλιματική κρίση είναι μεν παρούσα, αλλά παράλληλα τονίζει πως εργαλειοποείται πολιτικά για να μην αποδοθούν ευθύνες.
Κ. Γκουρμπάτση, ο φετινός απολογισμός είναι καταστροφικός. Στην Εύβοια και στην Αττική ειδικότερα ζήσαμε τις χειρότερες πυρκαγιές στην ιστορία της χώρας μας. Τι λάθη έγιναν;
Για άλλη μια αντιπυρική περίοδο γινόμαστε μάρτυρες στο ίδιο έργο. Ο κρατικός μηχανισμός και συγκεκριμένα η Πολιτική Προστασία και ο δασοπυροσβεστικός μηχανισμός ήταν απροετοίμαστοι για την τρέχουσα αντιπυρική περίοδο. Τόσο σε επίπεδο πρόληψης, όσο και σε επίπεδο αντιμετώπισης των πυρκαγιών.
Όσον αφορά τη πυρκαγιά στη Βαρυμπόμπη, είδαμε να μην υπάρχει άμεση αντίδραση. Δεν υπήρξε κινητοποίηση τον κρίσιμο χρόνο από όλα τα αναγκαία επίγεια και πτητικά μέσα. Εάν άμεσα σηκωνόταν ο αναγκαίος αριθμός πτητικών μέσων θα είχαμε προλάβει τη Βαρυμπόμπη. Υπήρχε άπνοια, 2-3 μποφόρ.
Το μοντέλο δασοπροστασίας και διαχείρισης των δασικών πυρκαγιών από το 1998 έως σήμερα έχει αποδειχθεί από αρκετές μελέτες ότι είναι αναποτελεσματικό και δαπανηρό. Πρέπει, λοιπόν, η Πολιτεία να αναθεωρήσει τάχιστα. Να πάμε δηλαδή σε ένα άλλο μοντέλο, όπου ένας φορέας θα αναλαμβάνει την πρόληψη και την καταστολή και όπου το βάρος θα πέφτε κυρίως στη πρόληψη.
Είναι αδιανόητο να ρίχνεις τα 2/3 των πιστώσεων στην καταστολή και το 1/3 στη πρόληψη. Είναι αυτονόητο πως πρέπει να δοθεί βαρύτητα στη πρόληψη.
Φέτος η Ελλάδα διαθέτει τα περισσότερα πυροσβεστικά εναέρια μέσα στην ιστορία. Τι πήγε στραβά;
Φέτος μισθώθηκαν 31 εναέρια πτητικά μέσα από την ελληνική πολιτεία για πρώτη φορά στην ιστορία. Πρόκειται για τον μεγαλύτερο εναέριο στόλο που είχαμε ποτέ ως χώρα που μαζί με τα κρατικά ανέρχονται στα 72. Παρόλη μάλιστα την βοήθεια που δεχτήκαμε από χώρες της Ε.Ε. και όχι μόνο -με επιπλέον 25 περίπου πτητικά μέσα, 1.400 συνολικά πυροσβέστες και μεγάλο αριθμό πυροσβεστικών οχημάτων- δεν καταφέραμε να διαχειριστούμε τις καταστροφές.
Στις τρεις μεγάλες δασικές πυρκαγιές στην Αττική -Σταμάτα, Βαρυμπόμπη και Βίλια- δεν υπήρχε εναέρια επιτήρηση σε επίπεδο πρόληψης των φαινομένων που ζήσαμε. Αν υπήρχε θα αντιμετώπιζαν άμεσα τις πυρκαγιές στην έναρξή τους.
Δόθηκαν αρκετά εκατομμύρια ευρώ τον περασμένο Μάιο στους δήμους στο πλαίσιο της αντιπυρικής περιόδου. Τι πήγε λάθος στη διαχείριση αυτών των χρημάτων;
Ο συσχετισμός των ΟΤΑ -των αρμοδίων δημάρχων και περιφερειαρχών- είναι ότι λαμβάνουν τα χρήματα από την Πολιτική Προστασία καθυστερημένα. Φέτος δόθηκαν 18 εκατομμύρια από το ΥΠΕΣ και άλλα 3 εκατομμύρια από την Περιφέρεια Αττικής -σύνολο 21 εκατ. ευρώ- για αντιπυρικά έργα, όπως ο καθαρισμός των δασικών εκτάσεων. Τα χρήματα αυτά είναι υπέρ αρκετά, ωστόσο δεν γίνεται σωστή διαχείριση και δεν υπάρχει κρατικός έλεγχος. Να επιβλέπει, δηλαδή, κάποιος φορέας ή κάποια αρχή εάν αυτά τα χρήματα δαπανώνται για τον σκοπό που προορίζονται. Το πρόβλημα, λοιπόν, είναι στον έλεγχο.
Ο κυβερνητικός σχεδιασμός εκκενώσεων μέσω μηνυμάτων από το 112 στέφθηκε με επιτυχία και δεν θρηνήσαμε νεκρούς. Ποια είναι η γνώμη σας;
Ευτυχώς δεν είχαμε νεκρούς στις πρόσφατες πυρκαγιές -πέραν του εθελοντή πυροσβέστη Βασίλη Φιλώρα. Δυστυχώς, όμως πολλοί συμπολίτες μας έχασαν τις περιουσίες τους και οι αγρότες τις σοδειές τους.
Εντούτοις παραβλέπουμε το γεγονός ότι είχαμε τον μεγαλύτερο αριθμό στην ελληνική ιστορία πέρυσι με 68 νεκρούς και 43 φέτος -μέχρι στιγμής- σε κατοικίες από αστικές πυρκαγιές. Εδώ υπάρχουν τεράστιες επιχειρησιακές ευθύνες. Δεν μπορεί να καίγονται άνθρωποι στα σπίτια τους και η Πυροσβεστική να μην κάνει μια έρευνα για ποιο λόγο καίγονται τόσοι πολλοί άνθρωποι.
Ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, κ. Κώστας Σκρέκας ανακοίνωσε τη μεταφορά των δασαρχείων από τις αποκεντρωμένες διοικήσεις στο Υπουργείο Περιβάλλοντος. Θεωρείτε σωστή την κίνηση αυτή;
Η μεταφορά των δασαρχείων από τις αποκεντρωμένες διοικήσεις στο Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας είναι ένα επικοινωνιακό τρικ. Μοναδικός σκοπός είναι ο έλεγχος των πιστώσεων. Οι δασικές υπηρεσίες πρέπει να παραμείνουν στην αποκέντρωση, και όχι σε συγκεντρωτικό επίπεδο Υπουργείου. Όλα αυτά γίνονται για τον έλεγχο των χρημάτων που πηγαίνουν στις δασικές υπηρεσίες. Είναι επικοινωνιακού χαρακτήρα μέτρα, όπως η εξαγγελία του πρωθυπουργού ότι θα ιδρυθεί μέσα στη Πυροσβεστική ειδικό τμήμα δασικών επιχειρήσεων. Το έχουμε ζήσει και στο παρελθόν, το 1987, είδαμε ότι είναι αποτυχημένο εγχείρημα και τώρα το επαναφέρει η κυβέρνηση.
Εάν έστελνα τώρα επιστολή στον πρωθυπουργό θα του έλεγα να “πάρει τα κεφάλια” της πολιτικής και της φυσικής ηγεσίας.
Ο περιφερειάρχης Αττικής, κ. Γιώργος Πατούλης έκανε λόγο για οργανωμένο σχέδιο εμπρησμού. Συμφωνείτε;
Ο εμπρησμός δαιμονοποιείται κάθε αντιπυρική περίοδο από τον εκάστοτε κρατικό μηχανισμό. Όταν ο μηχανισμός είναι ανίκανος και δεν μπορεί να αντιμετωπίσει πυρκαγιές, τα ρίχνουμε στους εμπρηστές. Εμπρηστές είχαμε, έχουμε και θα έχουμε πάντα. Δεν μπορούμε να σταματήσουμε κάποιους ανθρώπους -πυρομανείς, ανθρώπους με ψυχολογικά, και δήθεν εθελοντές που προκαλούν πυρκαγιές- από το καταστροφικό τους έργο. Μέχρι στιγμής δεν έχουμε τις απαραίτητες ενδείξεις ότι υπήρχε σχέδιο οργανωμένης εγκληματικής ενέργειας.
Η κλιματική κρίση είναι εδώ και ζήσαμε τις τραγικές συνέπειες της το φετινό καλοκαίρι. Μήπως ήρθε η ώρα να πάρουμε την κλιματική αλλαγή στα σοβαρά;
Ακούμε συνεχώς για την κλιματική αλλαγή. Θεωρώ πως είναι ένα άλλοθι. Πράγματι βιώνουμε τις συνέπειες της κλιματικής κρίσης, όπως υψηλό καύσωνα και παρατεταμένη ξηρασία. Ωστόσο, η χώρα μας έρχεται πρώτη στις μεσογειακές και βαλκανικές χώρες (μεταξύ 16 χωρών) στην δριμύτητα των πυρκαγιών -δηλαδή στη μέση ένταση. Για παράδειγμα, από κάθε μεγάλη δασική πυρκαγιά στη χώρα μας, καίγονται ανά περιστατικό 20.000 στρέμματα δάσους. Η Τουρκία έρχεται δεύτερη με 6.000 καμένα στρέμματα και η Ιταλία τρίτη με 2.000 καμένα στρέμματα ανά περιστατικό.
Μιλάμε, λοιπόν, για κλιματική αλλαγή στην Ελλάδα, αλλά γιατί στην Ισπανία και την Πορτογαλία για παράδειγμα δεν είχαν ανάλογες καταστροφές; Αυτές οι χώρες δεν πλήττονται από την κλιματική αλλαγή; Είναι άλλοθι της κρατικής ανικανότητας η κλιματική αλλαγή.
ΓΡΑΨΤΕ ΤΟ ΣΧΟΛΙΟ ΣΑΣ"