Στο έλεος του καύσωνα με ακραίες θερμοκρασίες η νότια Ευρώπη – Τι είναι το φαινόμενο του “θερμικού θόλου”

Ο καύσωνας που πλήττει τη Γαλλία θα φτάσει σήμερα στην κορύφωσή του, ενώ η θερμοκρασία στην Πορτογαλία και την Ισπανία αναμένεται να σημειώσει μικρή πτώση, καθώς η νότια Ευρώπη επηρεάζεται από ένα κύμα ζέστης που συνήθως δεν παρατηρείται τόσο νωρίς το καλοκαίρι.

Το Παρίσι έχει τεθεί σήμερα σε κόκκινο συναγερμό – τον πιο υψηλό. Η προηγούμενη φορά που είχε κηρυχθεί ο ύψιστος συναγερμός στη γαλλική πρωτεύουσα ήταν πριν πέντε χρόνια, από τις 7 ως τις 12 Αυγούστου του 2020.

WATCH: Major heat waves across southern Europe have pushed temperatures above 40 C in countries including Italy, Spain and Greece, as local authorities issued fresh warnings against the risk of wildfires.

Read more: https://t.co/8MPJWmY509 pic.twitter.com/OHrfR7LlAb— Globalnews.ca (@globalnews) June 30, 2025

Λόγω των ακραίων θερμοκρασιών έχουν επιβληθεί αυστηροί περιορισμοί στην κίνηση των αυτοκινήτων, ενώ η κορυφή του Πύργου του Άιφελ θα παραμείνει κλειστή για τους τουρίστες ως την Τετάρτη.

Συνολικά 16 από τα 96 γαλλικά μητροπολιτικά διαμερίσματα, δηλαδή οι περιοχές που συνορεύουν με την πρωτεύουσα και άλλες που βρίσκονται κυρίως νοτιοδυτικά της πόλης, βρίσκονται σε κόκκινο συναγερμό την Τρίτη, με τη θερμοκρασία να αναμένεται να φτάσει ως τους 41° Κελσίου.

Ο κόκκινος συναγερμός για καύσωνα είναι το υψηλότερο επίπεδο υγειονομικού συναγερμού στη Γαλλία (μετά το κίτρινο και το πορτοκαλί) και επιτρέπει στις αρχές να ενεργήσουν και να περιορίσουν ορισμένες δραστηριότητες. Αντιστοιχεί σε έναν ακραίο καύσωνα, σπάνιο για τη διάρκειά του, την έντασή του, το γεωγραφικό εύρος του, ο οποίος έχει σοβαρές επιπτώσεις για την υγεία του συνόλου του πληθυσμού.

Γενική σύσταση προς όλους: «μην βγαίνετε έξω τις πιο ζεστές ώρες της ημέρας (11:00 με 14:00) και προσπαθήστε να βρίσκεστε σε ένα δροσερό ή κλιματιζόμενο περιβάλλον δύο με τρεις ώρες την ημέρα».

Αφού βίωσε χθες την πιο ζεστή νύχτα και μέρα που έχει καταγραφεί ποτέ για τον μήνα Ιούνιο, η Γαλλία θα πρέπει να αναμένει «την κορύφωση αυτού του επεισοδίου» με πολύ υψηλές θερμοκρασίες την Τρίτη, προειδοποίησε ο Αντριέν Βαρνάν, μετεωρολόγος της Météo-France.

Μόνο στις περιοχές που βρίσκονται κοντά στη Μάγχη και τα βελγικά σύνορα η θερμοκρασία θα διατηρηθεί κάτω από τους 34° Κελσίου.

Περίπου 1.350 δημόσια σχολεία, σε σύνολο 45.000, αναμένεται να αναστείλουν μερικώς ή πλήρως τη λειτουργία τους σήμερα, διπλάσιος αριθμός σε σχέση με χθες, σύμφωνα με το γαλλικό υπουργείο Παιδείας.

Αυτό το 50ο κύμα καύσωνα που καταγράφεται από το 1947, το 33ο του 20ου αιώνα, αποδίδεται στην κλιματική αλλαγή, η οποία αυξάνει την ένταση και τη συχνότητα των καυσώνων.

Αιτία του καύσωνα αυτού: ένας μεγάλος και ισχυρός αντικυκλώνας που σχηματίζει ένα είδος καλύμματος το οποίο παγιδεύει τον αέρα στα χαμηλότερα στρώματα της ατμόσφαιρας.

Στο μεταξύ στην Πορτογαλία παρατηρείται σήμερα μικρή πτώση της θερμοκρασίας: έπειτα από δύο ημέρες κόκκινου συναγερμού σε αρκετές περιοχές, συμπεριλαμβανομένης της Λισαβόνας, ο συναγερμός υποβαθμίστηκε σε πορτοκαλί επίπεδο και αφορά μόνο οκτώ περιοχές που βρίσκονται πιο μακριά από τις ακτές.

Ωστόσο, η θερμοκρασία θα πλησιάσει τους 40° Κελσίου στο Καστέλο Μπράνκο, στην κεντρική Πορτογαλία, στη Μπέζα και την Εβόρα, στα νότια, ενώ στη Λισαβόνα αναμένεται να φτάσει τους 34° Κελσίου.

Και στην Ισπανία, όπου η θερμοκρασία έφτασε τους 46° Κελσίου το Σάββατο, ρεκόρ για τον Ιούνιο, αναμένεται μικρή πτώση της θερμοκρασίας σε ορισμένες περιοχές της χώρας, σύμφωνα με την εθνική μετεωρολογική υπηρεσία (AEMET).

Παρά ταύτα στα κεντρικά και νότια της χώρας η θερμοκρασία θα παραμείνει σε υψηλά επίπεδα και σε κάποιες περιοχές, όπως η Σεβίλλη θα ξεπεράσει τους 40° Κελσίου.

Τι είναι ο “θερμικός θόλος”

«Το μεγαλύτερο μέρος της Ευρώπης αυτή τη στιγμή ψήνεται σε έναν λεγόμενο «θόλο θερμότητας» – συνθήκες που μοιάζουν λίγο με φούρνο πίτσας, οι οποίες καίνε την Ισπανία, τη Γαλλία, την Ιταλία, την Ελλάδα και αλλού», γράφει το skynews αναλύοντας το φαινόμενο.

Ένας θερμικός θόλος σχηματίζεται όταν ένα σύστημα υψηλής πίεσης παραμένει πάνω από μια περιοχή για ημέρες ή εβδομάδες.

Αυτό το σύστημα παγιδεύει τον ζεστό αέρα – όπως ο θόλος ενός φούρνου πίτσας ή ένα καπάκι σε μια κατσαρόλα – και ζεσταίνει τον αέρα και τη γη από κάτω.

Καθώς το έδαφος ξεραίνεται, απορροφά θερμότητα – κάνοντας τις συνθήκες ακόμα πιο ζεστές.

Το σύστημα υψηλής πίεσης μπλοκάρει επίσης τα σύννεφα και τον πιο δροσερό αέρα, με αποτέλεσμα ασυννέφιαστο ουρανό και επίμονη ζέστη.

Τα heat domes δεν είναι κάτι καινούργιο, γράφει το SkyNews. Αυτό που είναι καινούργιο είναι οι έντονες επιπτώσεις τους.

Η Ευρώπη είναι ήδη κατά 2 βαθμούς Κελσίου θερμότερη από ό,τι στην προβιομηχανική εποχή και είναι η ήπειρος που θερμαίνεται ταχύτερα στον κόσμο, με αποτέλεσμα κάθε κύμα καύσωνα και κάθε heat dome να είναι θερμότερο από αυτά του παρελθόντος.

Αυτό συμβαίνει επειδή τα αέρια του θερμοκηπίου που απελευθερώνονται από την καύση ορυκτών καυσίμων παγιδεύουν περισσότερη θερμότητα στην ατμόσφαιρα της Γης, αυξάνοντας τις μέσες θερμοκρασίες.