Αλλαντίαση: Σπάνια, αλλά πολύ επικίνδυνη νόσος – Ανησυχία μετά το θάνατο 3 ανθρώπων στην Ιταλία

Σοκ έχει προκαλέσει η είδηση του θανάτου τριών ανθρώπων στην Ιταλία από αλλαντίαση. Άλλοι 12 νοσηλεύονται, με τους δυο να είναι σε σοβαρή κατάσταση.

Οι υγειονομικές αρχές στην Ευρώπη είναι σε συναγερμό, καθώς σύμφωνα με τα τοπικά ΜΜΕ, φέρεται να κατανάλωσαν τρόφιμα που είχαν μολυνθεί από την τοξίνη του βακτηρίου Clostridium botulinum, μία από τις ισχυρότερες γνωστές στον άνθρωπο καθώς θεωρείται από τις πιο θανατηφόρες ουσίες.

Τι είναι η αλλαντίαση

Η αλλαντίαση είναι μια σπάνια αλλά σοβαρή παραλυτική νόσος που προκαλείται από μια νευροτοξίνη η οποία παράγεται από το βακτηρίδιο Clostridium botuiinum και μερικές φορές από στελέχη των βακτηριδίων Clostridium butyricum και Clostridium baratii. Υπάρχουν έξι είδη αλλαντίασης: α) η τροφιμογενής, β) η βρεφική, γ) η εντερική τοξιναιμία των ενηλίκων, δ) η τραυματική, ε) η ιατρογενής και στ) η εισπνευστική.

Σύμφωνα με τον ΕΟΔΥ Υπάρχουν 7 τύποι αλλαντικής τοξίνης που διαχωρίζονται με τα γράμματα Α, Β, C, D, E, F, G. Η αλλαντική τοξίνη θεωρείται από τις πιο θανατηφόρες ουσίες.

Θανατηφόρα νόσος

Η τροφιμογενής αλλαντίαση προκύπτει όταν το Clostridium botulinum αναπτύσσεται και παράγει τοξίνη σε τρόφιμο το οποίο στη συνέχεια καταναλώνεται χωρίς να προηγηθεί κατάλληλο μαγείρεμά του ώστε να καταστραφεί η τοξίνη. Η τοξίνη παράγεται συνήθως, σε τρόφιμα ακατάλληλα παρασκευασμένα ή κονσερβοποιημένα, χαμηλής περιεκτικότητας σε αλάτι ή ζάχαρη, χαμηλής οξύτητας, καθώς και σε παστεριωμένα ή ελαφρώς μαγειρεμένα τρόφιμα που δεν έχουν καταψυχθεί, ειδικά σε αυτά σε αεροστεγή συσκευασία (π.χ καπνιστά ψάρια, προϊόντα κρέατος, σάλτσες κ.α). Η τοξίνη καταστρέφεται με το βρασμό (85°C για 5 λεπτά ή περισσότερο), ενώ τα σπόρια απαιτούν περισσότερο χρόνο για να καταστραφούν (120Τ για 10 λεπτά ή περισσότερο).

Τροφογενής αλλαντίαση και συμπτώματα

Αρχικά οι ασθενείς παρουσιάζουν αδυναμία, ίλιγγο, θαμπή όραση, ξηροστομία, δυσκολία στην κατάποση και την ομιλία, λόγω της προσβολής των κρανιακών νεύρων από την αλλαντική τοξίνη. Τα νευρολογικά συμπτώματα είναι αποτέλεσμα της μυϊκής παράλυσης που προκαλείται από την αλλαντική τοξίνη και περιγράφονται ως «χαλαρή συμμετρική κατιούσα παράλυση». Η παράλυση των αναπνευστικών μυών μπορεί να είναι θανατηφόρα αν δεν αντιμετωπιστεί εγκαίρως με μηχανική υποστήριξη της αναπνοής. Δεν παρατηρείται πυρετός ή απώλεια συνείδησης. Μπορεί να συνυπάρχουν γαστρεντερικές διαταραχές, όπως ναυτία, έμετος, δυσκοιλιότητα ή σπανιότερα διάρροια.

Τα συμπτώματα στην τροφιμογενή αλλαντίαση ξεκινούν είτε πολύ νωρίς, μέσα σε 6 ώρες από την κατανάλωση μολυσμένης τροφής, είτε αργά έως και 10 ημέρες μετά. Συνήθως, ο μέσος χρόνος επώασης της νόσου είναι 18-36 ώρες. Θεραπεύεται με αντιτοξίνη η οποία μπλοκάρει τη δράση της τοξίνης. Όταν η αντιτοξίνη δοθεί πριν ολοκληρωθεί η παράλυση μπορεί να προλάβει την επιδείνωση και να βραχύνει τον χρόνο αποθεραπείας. Στην τροφιμογενή αλλαντίαση χρήσιμη είναι η απομάκρυνση της μολυσμένης τροφής από το έντερο είτε με υποκλυσμούς είτε με πρόκληση εμέτου.

Έξι περιστατικά στην Ελλάδα από το 2009

Στη χώρα μας το πιο πρόσφατο περιστατικό καταγράφηκε το 2023 όταν μια 32χρονη Ελληνίδα κατανάλωσε φαγητό σε εστιατόριο στο Μπορντό της Γαλλίας και κατέληξε από αλλαντίαση. Σύμφωνα με τον ΕΟΔΥ το χρονικό διάστημα 2004-2024 δηλώθηκαν, ένα εργαστηριακά επιβεβαιωμένο κρούσμα αλλαντίασης, το 2009, σε βρέφος 3,5 μηνών από την Περιφέρεια Πελοποννήσου, δύο επιβεβαιωμένα κρούσματα το 2017, σε βρέφη 3 και 2 μηνών από τις Περιφέρειες Αττικής και Πελοποννήσου αντίστοιχα, ένα ύποπτο κρούσμα το 2017 σε γυναίκα 59 ετών, από την Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, μία ενδοοικογενειακή συρροή δύο εργαστηριακά επιβεβαιωμένων κρουσμάτων σε άντρα και γυναίκα, 63 και 62 ετών αντίστοιχα, το 2022 από την Περιφέρεια Πελοποννήσου και ένα εργαστηριακά επιβεβαιωμένο κρούσμα το 2024, σε νεογνό, από την Περιφέρεια Πελοποννήσου.