Λίνα Μενδώνη: «Ο Τύμβος Καστά στην Αμφίπολη έχει μοναδική ιστορική και αρχαιολογική αξία»

Η Υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη πραγματοποίησε επίσκεψη εργασίας στον Τύμβο Καστά, στην Αμφίπολη, σηματοδοτώντας την έναρξη της τελευταίας φάσης των έργων ανάδειξης και αποκατάστασης του μνημείου, με στόχο την ολοκλήρωση του συνόλου των παρεμβάσεων, στο τέλος του 2027.

Οι εργασίες αυτές, την ευθύνη των οποίων έχει η Διεύθυνση Αναστήλωσης Αρχαίων Μνημείων του Υπουργείου Πολιτισμού, αφορούν στην αποκατάσταση και ανάδειξη τμήματος του περιβόλου και των διάσπαρτων αρχιτεκτονικών μελών, στην διαμόρφωση του περιδρόμου εξωτερικά του περιβόλου του Τύμβου, στην προστασία και ανάδειξη του ορύγματος της ταφικής θήκης και εν γένει του τελευταίου χώρου, του λεγόμενου 4, όπου και θα γίνει η επανατοποθέτηση της δίφυλλης μαρμάρινης θύρας, η οποία, είχε βρεθεί κατακερματισμένη και παραβιασμένη, ήδη από την αρχαιότητα.

Τα τμήματά της συντηρήθηκαν από τη Διεύθυνση Συντήρησης Αρχαίων και Νεώτερων Μνημείων του Υπουργείου Πολιτισμού. Η επανατοποθέτησή της -έργο ιδιαίτερα δύσκολο τεχνικά- αποκαθιστά την ιστορική εικόνα του μνημείου.

Παράλληλα, η Διεύθυνση Μελετών και Εκτέλεσης Έργων Μουσείων του Υπουργείου Πολιτισμού σε συνεργασία με την τοπική Εφορεία ξεκινούν την ανέγερση του μουσειακού και εκθεσιακού χώρου και των υποδομών εξυπηρέτησης του κοινού, καθώς και την υλοποίηση των διαδρομών.

Το κτίσμα υποδοχής των επισκεπτών προβλέπεται να είναι υπόσκαφο στο μεγαλύτερο τμήμα του, με ορατή την κύρια όψη του, προς το μνημείο. Ο εκθεσιακός χώρος συνδέεται οργανικά με τις διαδρομές των επισκεπτών πέριξ του μνημείου.

Τοποθετείται επί της κυκλικής διαδρομής που περιβάλλει τον τύμβο, σε άμεση γειτνίαση με το μνημείο. Η προσαρμογή στο φυσικό περιβάλλον επιτυγχάνεται και με την ενεργειακή προσέγγιση του σχεδιασμού, με σκοπό το ελάχιστο δυνατό περιβαλλοντικό αποτύπωμα.

Ο συνολικός προϋπολογισμός της φάσης αυτής ξεπερνά τα 10.000.000 ευρώ και χρηματοδοτείται από το Περιφερειακό Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Κεντρικής Μακεδονίας– ΕΣΠΑ 2021-2027 και εθνικούς πόρους του Υπουργείου Πολιτισμού.

Στη δήλωσή της η Λίνα Μενδώνη ανέφερε: «Η σημερινή επίσκεψη μας με τον Υφυπουργό παρά τω Πρωθυπουργώ Θανάση Κοντογεώργη και τον Αντιπεριφερειάρχη Π.Ε. Σερρών Παναγιώτη Σπυρόπουλο, σηματοδοτεί την έναρξη της τελευταίας φάσης των εργασιών συντήρησης, ανάδειξης και αποκατάστασης του Τύμβου Καστά.

Στόχος μας παραμένει, στα τέλη του 2027 – αρχές του 2028, το μνημείο να αποδοθεί επισκέψιμο και πλήρως προσβάσιμο σε όλους, συμπεριλαμβανομένων των εμποδιζομένων επισκεπτών και των ατόμων με αναπηρία. Χάρη στη διαχρονικά άριστη συνεργασία μας με την Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας –για πολλά χρόνια με τον Απόστολο Τζιτζικώστα και τώρα με την Νανά Αηδονά–το σύνολο των έργων εντάχθηκε στο Περιφερειακό Επιχειρησιακό Πρόγραμμα του τρέχοντος ΕΣΠΑ.

Εξ αιτίας της ιδιαιτερότητας του μνημείου, ο εκθεσιακός χώρος θα εξυπηρετήσει την ανάγκη ενημέρωσης των επισκεπτών με ψηφιακές και πολυμεσικές εφαρμογές σε συνδυασμό τα όποια ευρήματα από τον Τύμβο, αλλά συγχρόνως θα ρυθμίζει και τη ροή της επίσκεψης στο μνημείο, καθώς ο περιορισμένος χώρος του επιτρέπει την είσοδο, το πολύ σε έξι άτομα.

Το ταφικό συγκρότημα στον Τύμβο Καστά αποτελεί ένα μνημείο εμβληματικό, μεγάλης ιστορικής και αρχαιολογικής αξίας και σημασίας, που χρήζει ενιαίας ολιστικής προσέγγισης -τύμβος, κυκλικός περίβολος και ταφικό μνημείο-, ώστε να εξασφαλιστεί η ολοκληρωμένη προστασία του.

Το ενδιαφέρον του κοινού- Ελλήνων και ξένων- για το συγκεκριμένο μνημείο είναι ιδιαίτερα μεγάλο. Κάθε φορά που επιστρέφω εδώ, παρακολουθώντας στενά την πορεία των εργασιών –τη συντήρηση, τη στατική αποκατάσταση, την αφαίρεση των εσωτερικών μεταλλικών στοιχείων που τοποθετήθηκαν κατά την ανασκαφή και για χρόνια στήριζαν το μνημείο– αντιλαμβάνομαι καλλίτερα τη μοναδικότητά του και την τεράστια ιστορική και αρχαιολογική του σημασία του».

Ο Υφυπουργός παρά τω Πρωθυπουργό Θανάσης Κοντογεώργης έκανε την ακόλουθη δήλωση: «Αυτήν την περίοδο εξελίσσεται στη χώρα ένα μεγάλο και ίσως μοναδικό πρόγραμμα επενδύσεων στον Πολιτισμό, με εθνικούς και ενωσιακούς πόρους, υπό την ηγεσία της Υπουργού Πολιτισμού. Όπως αντιλαμβάνεστε, από την διαρκή της παρουσία, θα έλεγα ότι ο πολιτιστικός χάρτης της χώρας έχει αλλάξει.

Για μας ο πολιτισμός είναι η Ιστορία μας, η κληρονομιά μας, αλλά ταυτόχρονα και μοχλός κοινωνικής, οικονομικής και περιφερειακής ανάπτυξης. Το μνημείο το οποίο βλέπουμε σήμερα εδώ, και όταν αποκαλυφθεί και στην ολότητά του, είναι ασύγκριτο.

Επομένως, η δική μας υποχρέωση είναι -και η εντολή του Πρωθυπουργού- να ολοκληρώσουμε τις βασικές υποδομές, που σχετίζονται με σημαντικά μνημεία, όπως είναι και της Αμφίπολης.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα, ο δρόμος Δράμα – Αμφίπολη που, αυτές τις μέρες, δημοσιοποιείται η πρόσκληση για την υποβολή δεσμευτικών προσφορών, ώστε να υπάρξει προσωρινός ανάδοχος, ευελπιστώντας, το 2026 να ξεκινήσει το έργο. Και βέβαια, ακόμα κι όταν δεν είναι στην ευθύνη και στην αρμοδιότητα της Κυβέρνησης, ό,τι απαιτεί τη συνεργασία μας με την αυτοδιοίκηση πρώτου και δεύτερου βαθμού, είναι προφανές ότι θα το κάνουμε. Όταν μιλάμε για τέτοια μνημεία χρειάζεται συνεννόηση και συζήτηση».

Τη Λίνα Μενδώνη συνόδευαν στην αυτοψία ο Υφυπουργός παρά τω Πρωθυπουργώ Θανάσης Κοντογεώργης, ο Βουλευτής Σερρών Θεόφιλος Λεονταρίδης, ο Αντιπεριφερειάρχης Σερρών Παναγιώτης Σπυρόπουλος, η Γενική Διευθύντρια Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς Ολυμπία Βικάτου, ο Προϊστάμενος των Διεύθυνσεων Αναστηλώσεων Αρχαίων και Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Μνημείων Θεμιστοκλής Βλαχούλης, ο Προϊστάμενος του Τμήματος Μελετών Αρχαίων Μνημείων Μιχάλης Λεφαντζής, η Προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Σερρών Δημητρία Μαλαμίδου, καθώς και υπηρεσιακά στελέχη του Υπουργείου Πολιτισμού.

Μετά την Αμφίπολη, η Λίνα Μενδώνη, συνοδευόμενη από τον Υφυπουργό Θανάση Κοντογεώργη, πραγματοποίησε αυτοψία στο έργο που υλοποιείται από τη Διεύθυνση Αναστήλωσης Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Μνημείων του Υπουργείου Πολιτισμού στη Μονή Τιμίου Προδρόμου Σερρών.

Πρόκειται για αυτοκρατορικό βυζαντινό μοναστηριακό συγκρότημα του 13ου αι. Το έργο της ανάκτησης του κτηρίου των κελιών -της νότιας πυρίκαυστης πτέρυγας- και του κτίσματος Κουντιάδη, χρηματοδοτήθηκε με 1.800.000 ευρώ από το Περιφερειακό Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Κεντρικής Μακεδονίας-ΕΣΠΑ 2014-2020 και ολοκληρώθηκε πρόσφατα.

Το έργο της ανάκτησης του κτηρίου του Δεσποτικού στην ίδια πτέρυγα, της αποκατάστασης του παρεκκλησίου του Ευαγγελισμού και της αποπεράτωσης του Νοσοκομείου προχωρεί με πόρους 2.100.000 ευρώ από το ΕΣΠΑ 2021-2027 της Περιφέρειας, με στόχο την πλήρη αποκατάσταση του συνόλου του μοναστηριακού συγκροτήματος.

Στην αυτοψία στη Μονή του Τιμίου Προδρόμου, τη Λίνα Μενδώνη συνόδευαν η Γενική Διευθύντρια Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς Ολυμπία Βικάτου, ο Διευθυντής Αναστήλωσης Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Μνημείων Θεμιστοκλής Βλαχούλης και υπηρεσιακά στελέχη του Υπουργείου Πολιτισμού.