Ζαχαράκη: Θα μείνουμε πιστοί στην υπόσχεση που δώσαμε στην Ιερά Σιναϊτική Αδελφότητα και τον Αρχιεπίσκοπο Δαμιανό

Θέση για την ιστορική νομοθετική πρωτοβουλία που αναγνωρίζει νομική προσωπικότητα στην Ιερά Μονή Αγίας Αικατερίνης του Σινά πήρε η υπουργός Παιδείας Σοφία Ζαχαράκη.

«Ο καθένας αναμετράται με τις ευθύνες του απέναντι στους 15 αιώνες ιστορίας της Ιεράς Μονής Σινά. Σε λίγες ώρες αυτό το σχέδιο νόμου θα γίνει νόμος του ελληνικού κράτους. Θα μείνουμε πιστοί στην υπόσχεσή μας στη ιερά σιναιτική αδελφότητα και στον αρχιεπίσκοπο Δαμιανό» τόνισε η Υπουργός Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού.

«Το κρίσιμο ερώτημα είναι εάν η Εθνική Αντιπροσωπεία θα παραμείνει ενωμένη ή θα μεταφέρει στο εσωτερικό της, αυτή την κρίσιμη στιγμή της εθνικής προσπάθειας, την διχόνοια που δυστυχώς επικράτησε εντός της Ιεράς Σιναϊτικής Αδελφότητας. Με όσα ακούω και διαβάζω από χθες αλλά και από ερωτήματα που τέθηκαν από συναδέλφους, αισθάνομαι ότι αυτό που ζητείται από την Εθνική Αντιπροσωπεία είναι να υποκαταστήσει τα εκκλησιαστικά δικαστήρια και να αποφασίσει για την νομιμότητα και την κανονικότητα των εσωτερικών διαδικασιών της Ιεράς Μονής Σινά. Όμως αυτά τα ζητήματα είναι ευθύνη της Εκκλησίας γιατί αφορά τον πυρήνα της θρησκευτικής ελευθερίας. Δεν είναι ζητήματα ούτε της Κυβέρνησης ούτε της Εθνικής Αντιπροσωπείας. Και δεν πρέπει ούτε εμείς ούτε οποιοσδήποτε άλλος να εμπλακεί. Πρέπει να λυθούν από τους ίδιους» υπογράμμισε η Υπουργός Παιδείας.

Η Υπουργός σημείωσε, μεταξύ άλλων, ότι « η Κυβέρνηση, όπως κάθε Κυβέρνηση από το 1973 και εξής, όταν συνομιλεί με την Ιερά Μονή Σινά, συνομιλεί με τον Αρχιεπίσκοπο Σιναίου Δαμιανό. Γιατί καμία κυβέρνηση δεν ήθελε, δεν θέλει και δεν πρέπει να θέλει να εμπλακεί στα εσωτερικά ζητήματα της Ιεράς Μονής. Όπως αντίστοιχα όταν συνομιλούμε με την Εκκλησία Ελλάδος, συνομιλούμε με τον Αρχιεπίσκοπο Αθηνών και πάσης Ελλάδος που είναι ο Πρόεδρος της Ιεράς Συνόδου ή όταν συνομιλούμε με το Οικουμενικό Πατριαρχείο, συνομιλούμε με τον Οικουμενικό Πατριάρχη. Φαντάζομαι ότι το ίδιο κάνουν όλοι και σε αυτές τις συζητήσεις τους δεν ζητούν κάθε φορά από τον Αρχιεπίσκοπο Αθηνών ή τον Οικουμενικό Πατριάρχη να προσκομίζουν πρακτικά και εξουσιοδοτήσεις ότι όντως έχουν δικαίωμα να ομιλούν εξ ονόματος των θεσμών που εκπροσωπούν» και πρόσθεσε «είναι θεμελιώδες λάθος να αναπαράγεται εντός του Κοινοβουλίου οποιοδήποτε επιχείρημα και λογική μας εμπλέκει σε μια συζήτηση περί νομιμότητας ή νομιμοποίησης του Σεβασμιωτάτου Αρχιεπισκόπου Σιναίου Δαμιανού. Γιατί εάν αυτή η συζήτηση γίνει σ’ αυτό το Κοινοβούλιο γιατί να μην γίνει και σε κάποιο άλλο; Μην ανοίγουμε κερκόπορτες γιατί πάντα θα υπάρχει κάποιος να τις διαβεί»

Η Σοφία Ζαχαράκη διατύπωσε σαφή έκκληση σε όλους λέγοντας « δεν πρέπει να εμπλακούμε σε εσωτερικά ζητήματα της Ιεράς Μονής και σε καμία περίπτωση τούτη την κρίσιμη ώρα δεν πρέπει να συμβάλλουμε ούτε κατ’ ελάχιστον στην απονομιμοποίηση του Αρχιεπισκόπου Σιναίου Δαμιανού» αποκλείοντας «κάθε απόσυρση και κάθε επανεξέταση ενός νομοσχεδίου για το οποίο έχει καταστήσει δημόσια τη συμφωνία του».

Διευκρίνισε επίσης ότι «όλο το νομοθέτημα για το ΝΠΔΔ διαπνέεται από την αρχή ότι τίποτα δεν μπορεί να γίνει χωρίς την εντολή ή την έγκριση της Ιεράς Σιναϊτικής Αδελφότητας. Και ακούω κριτική περί υπερεξουσιών του Υπουργού Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού. Ποια υπερεξουσία; Ολόκληρη η λειτουργία του ΝΠΔΔ, και σωστά, βασίζεται στην θέληση της Ιεράς Σιναϊτικής Αδελφότητας να το χρησιμοποιήσει ή όχι. Και όπως έχει την ελευθερία να το πράξει έτσι έχει και την ευθύνη για ό,τι πράξει. Το τονίζω ξανά. Η ευθύνη δεν είναι στο πρόσωπο του εκάστοτε Αρχιεπισκόπου Σιναίου αλλά στην Ιερά Σιναϊτική Αδελφότητα».

Επίσης, η Υπουργός, τόνισε ότι «η Κυβέρνηση κατέβαλε κόστος που δεν της αναλογεί για να αντιμετωπίσει χρόνιες παθογένειες και προβλήματα της Ιεράς Μονής Σινά. Δεν είναι ευθύνη αυτής της κυβέρνησης ότι η Μονή Σινά δεν έχει νομική προσωπικότητα στην Αίγυπτο ή ότι δεν έχει διασφαλίσει την συνέχειά της μέσω αδειών διαμονής και υπηκοοτήτων. Ούτε ποτέ της ζητήθηκε βοήθεια από την ίδια την Ιερά Μονή Σινά ούτε είχε εμπλοκή στην νομική υποστήριξη της Ιεράς Μονής κατά την αντιδικία της με το αιγυπτιακό δημόσιο. Πότε ενεπλάκη η Κυβέρνηση; Όταν η φωτιά πια απειλούσε το ίδιο το Μοναστήρι, γιατί τότε της ζητήθηκε. Το έκανε γιατί αυτό είναι το καθήκον κάθε ελληνικής κυβέρνησης. Και το έκανε με την ομόθυμη υποστήριξη των κομμάτων, του ελληνικού λαού, της Εκκλησίας Ελλάδος και όλων των Πρεσβυγενών Πατριαρχείων. Όλοι υποστήριξαν τον αγώνα της και χαιρέτησαν την κατάθεση του συγκεκριμένου νομοσχεδίου».

Κλείνοντας εμφανώς συγκινημένη απευθύνθηκε στον Σεβασμιώτατο Αρχιεπίσκοπο Σιναίου Δαμιανό που παρακολουθούσε την κοινοβουλευτική συζήτηση από τα Δυτικά Θεωρεία της Βουλής, λέγοντας ότι « είναι εδώ ο Σεβασμιώτατος Αρχιεπίσκοπος Σιναίου Δαμιανός. Βρίσκεται στα θεωρεία. Πάνω του βαραίνουν 91 χρόνια και από αυτά τα 61 χρόνια υπηρετεί την Ιερά Μονή Σινά. Θέλω να τον κοιτάξω στα μάτια και να του πω μόνο δυο φράσεις. Σε λίγες ώρες αυτό το σχέδιο νόμου θα γίνει νόμος του ελληνικού κράτους. Θα μείνουμε πιστοί στην υπόσχεσή μας».

Αναλυτικά:

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,

η διασφάλιση της ύπαρξης της Ιεράς Μονής Σινά είναι ίσως το μοναδικό θέμα του παρόντος νομοσχεδίου που έως σήμερα το πρωί αποτελούσε στοιχείο ενότητας. Όλα τα κόμματα της Βουλής και όλοι οι Βουλευτές και Βουλεύτριες με τον τρόπο που ο καθένας αντιλαμβάνεται την ηθική και πολιτική του ευθύνη συνεισέφεραν στην εθνική προσπάθεια με τρόπο θετικό.

                Το σύνηθες είναι η Εκκλησία να είναι ενωμένη -ή τουλάχιστον να φαίνεται ότι είναι ενωμένη- και η Εθνική Αντιπροσωπεία να μην είναι. Είναι η πρώτη φορά που ζούμε το πρωτόγνωρο, η Εθνική Αντιπροσωπεία να είναι ενωμένη και η Εκκλησία να σπαράσσεται από τη διχόνοια. Και πότε να σπαράσσεται; Ακριβώς τη στιγμή της υπέρτατης προσπάθειας της  Εθνικής Αντιπροσωπείας να εκδηλώσει την ενότητά της ώστε να ενισχυθούν τα επιχειρήματα της χώρας μας προς όφελος της  Ιεράς Μονής Σινά.

                Το κρίσιμο ερώτημα είναι εάν η Εθνική Αντιπροσωπεία θα παραμείνει ενωμένη ή θα μεταφέρει στο εσωτερικό της, αυτή την κρίσιμη στιγμή της εθνικής προσπάθειας, την διχόνοια που δυστυχώς επικράτησε εντός της Ιεράς Σιναϊτικής Αδελφότητας.

                Με όσα ακούω και διαβάζω από χθες αλλά και από ερωτήματα που τέθηκαν από συναδέλφους, αισθάνομαι ότι αυτό που ζητείται από την Εθνική Αντιπροσωπεία είναι να υποκαταστήσει τα εκκλησιαστικά δικαστήρια και να αποφασίσει για την νομιμότητα και την κανονικότητα των εσωτερικών διαδικασιών της Ιεράς Μονής Σινά.

                Όμως αυτά τα ζητήματα είναι ευθύνη της Εκκλησίας γιατί αφορά τον πυρήνα της θρησκευτικής ελευθερίας. Δεν είναι ζητήματα ούτε της Κυβέρνησης ούτε της Εθνικής Αντιπροσωπείας. Και δεν πρέπει ούτε εμείς ούτε οποιοσδήποτε άλλος να εμπλακεί. Πρέπει να λυθούν από τους ίδιους.

                Οφείλω όμως να ενημερώσω την Βουλή για ορισμένα γεγονότα και διαδικασίες.

                Το πρώτο και κύριο ερώτημα είναι ποιος είναι ο θεσμικός συνομιλητής για οποιονδήποτε θέλει να συνομιλήσει με την Ιερά Μονή Σινά. Η απάντηση είναι μία. Ο Αρχιεπίσκοπος Σιναίου και Καθηγούμενος της «Ελληνορθόδοξης Ιεράς Βασιλικής Αυτόνομης Μονής Αγίας Αικατερίνης του Αγίου και Θεοβαδίστου Όρους Σινά». Κανείς άλλος, εκτός εάν κάποιος θέλει να εμπλακεί στα εσωτερικά ζητήματα της Ιεράς Μονής.

Πώς εκλέγεται ο Αρχιεπίσκοπος; Σύμφωνα με τους Ιερούς Κανόνες και τους Θεμελιώδεις Κανονισμούς. Παρεπιμπτόντως ποιος έγραψε αυτούς τους περίφημους Θεμελιώδεις Κανονισμούς; Ο Αρχιεπίσκοπος Σιναίου Δαμιανός.

                Η Κυβέρνηση, όπως κάθε Κυβέρνηση από το 1973 και εξής, όταν συνομιλεί με την Ιερά Μονή Σινά, συνομιλεί με τον Αρχιεπίσκοπο Σιναίου Δαμιανό. Γιατί καμία κυβέρνηση δεν ήθελε, δεν θέλει και δεν πρέπει να θέλει να εμπλακεί στα εσωτερικά ζητήματα της Ιεράς Μονής. Όπως αντίστοιχα όταν συνομιλούμε με την Εκκλησία Ελλάδος, συνομιλούμε με τον Αρχιεπίσκοπο Αθηνών και πάσης Ελλάδος που είναι ο Πρόεδρος της Ιεράς Συνόδου ή όταν συνομιλούμε με το Οικουμενικό Πατριαρχείο, συνομιλούμε με τον Οικουμενικό Πατριάρχη. Φαντάζομαι ότι το ίδιο κάνουν όλοι και σε αυτές τις συζητήσεις τους δεν ζητούν κάθε φορά από τον Αρχιεπίσκοπο Αθηνών ή τον Οικουμενικό Πατριάρχη να προσκομίζουν πρακτικά και εξουσιοδοτήσεις ότι όντως έχουν δικαίωμα να ομιλούν εξ ονόματος των θεσμών που εκπροσωπούν.

                Γι’ αυτό είναι θεμελιώδες λάθος να αναπαράγεται εντός του Κοινοβουλίου οποιοδήποτε επιχείρημα και λογική μας εμπλέκει σε μια συζήτηση περί νομιμότητας ή νομιμοποίησης του Σεβασμιωτάτου Αρχιεπισκόπου Σιναίου Δαμιανού. Γιατί εάν αυτή η συζήτηση γίνει σ’ αυτό το Κοινοβούλιο γιατί να μην γίνει και σε κάποιο άλλο; Μην ανοίγουμε κερκόπορτες γιατί πάντα θα υπάρχει κάποιος να τις διαβεί.

                Γι’ αυτό η δήλωση του Προέδρου της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης περί υπόσχεσης που θα τηρήσει γιατί την έδωσε στους νόμιμους εκπροσώπους της Ιεράς Μονής Σινά, είναι μια εξαιρετικά χρήσιμη δήλωση για την εθνική προσπάθεια.

                Το ανακοινωθέν του Σεβασμιωτάτου Αρχιεπισκόπου Δαμιανού είναι σαφές και δεν αφήνει καμία αμφιβολία ότι αυτός είναι ο νόμιμος και κανονικός Αρχιεπίσκοπος Σιναίου και Καθηγούμενος της Ιεράς Μονής Σινά. Από εκεί και πέρα ο καθένας αναμετράται με τις ευθύνες του απέναντι στους 15 αιώνες ιστορίας της Ιεράς Μονής Σινά.

                Ακριβώς λοιπόν επειδή δεν επιθυμούμε και δεν πρέπει να εμπλακούμε σε εσωτερικά ζητήματα της Ιεράς Μονής και σε καμία περίπτωση τούτη την κρίσιμη ώρα δεν πρέπει να συμβάλλουμε ούτε κατ’ ελάχιστον στην απονομιμοποίηση του Αρχιεπισκόπου Σιναίου Δαμιανού, αποκλείεται κάθε απόσυρση και κάθε επανεξέταση ενός νομοσχεδίου για το οποίο έχει καταστήσει δημόσια τη συμφωνία του.

                Η αντιπολίτευση άσκησε έντονη κριτική σε δύο σημεία. Το πρώτο ότι το νομοσχέδιο δεν αποτελεί την λύση στο πρόβλημα που ανέκυψε με την Ιερά Μονή Σινά και το δεύτερο ότι αργήσαμε πολύ να το φέρουμε στη Βουλή.

                Πράγματι το νομοσχέδιο είναι ένα πολύ σημαντικό, πρωτόγνωρο και ιστορικό βήμα αλλά δεν λύνει το πρόβλημα που ανέκυψε με την Ιερά Μονή Σινά στην Αίγυπτο. Γιατί δεν το λύνει; Γιατί πολύ απλά δεν θα μπορούσε ποτέ να το λύσει. Δεν δημιουργούμε μια δεύτερη Ιερά Μονή Σινά στην Ελλάδα και δεν εμπλεκόμαστε καθόλου στην δικαιϊκή τάξη ενός άλλου κράτους. Η Ιερά Μονή Σινά εδρεύει στην Αίγυπτο και η νομική της προσωπικότητα είναι θέμα του αιγυπτιακού δικαίου. Όμως, όπως πλέον ξέρουμε όλοι, η Ιερά Μονή Σινά δεν έχει νομική προσωπικότητα στην Αίγυπτο και η ικανοποίηση αυτού του αιτήματος είναι μια πολύ σημαντική παράμετρος της συνολικής λύσης. Είναι ο μίτος της Αριάδνης. Είναι εξίσου σαφές ότι η αναγνώριση νομικής προσωπικότητας στην εκπροσώπηση της Μονής στην Ελλάδα βοηθά την ελληνική θέση. Αλλά μέχρι εκεί.

                Και επειδή ακριβώς δεν ιδρύουμε Ιερά Μονή αλλά ένα νπδδ στο οποίο η Ιερά Σιναϊτική Αδελφότητα μπορεί να αναθέτει ή να μην αναθέτει την εκπροσώπησή της στην Ελλάδα, στο διοικητικό του συμβούλιο μετέχουν και δύο λαϊκοί τους οποίους προτείνει η Ιερά Σιναϊτική Αδελφότητα. Γιατί είναι λαϊκοί και όχι κληρικοί; Γιατί, ξαναλέω, δεν ιδρύουμε μοναστήρι.

                Όλο το νομοθέτημα για το νπδδ διαπνέεται από την αρχή ότι τίποτα δεν μπορεί να γίνει χωρίς την εντολή ή την έγκριση της Ιεράς Σιναϊτικής Αδελφότητας. Και ακούω κριτική περί υπερεξουσιών του Υπουργού Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού. Ποια υπερεξουσία; Ολόκληρη η λειτουργία του νπδδ, και σωστά, βασίζεται στην θέληση της Ιεράς Σιναϊτικής Αδελφότητας να το χρησιμοποιήσει ή όχι. Και όπως έχει την ελευθερία να το πράξει έτσι έχει και την ευθύνη για ό,τι πράξει. Το τονίζω ξανά. Η ευθύνη δεν είναι στο πρόσωπο του εκάστοτε Αρχιεπισκόπου Σιναίου αλλά στην Ιερά Σιναϊτική Αδελφότητα.

                Πάμε στο δεύτερο σημείο ότι αργήσαμε να φέρουμε το νομοσχέδιο στη Βουλή.

                Το αίτημα για τη σύσταση νπδδ  με σκοπό την απόκτηση νομικής υπόστασης της εκπροσώπησης της Ιεράς Μονής Σινά υποβλήθηκε από τον Αρχιεπίσκοπο Σινά για πρώτη φορά στο Υπουργείο Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού τον Ιούλιο του 2022.

Όπως ο ίδιος ο Αρχιεπίσκοπος Σιναίου έχει πει, στις 24/5/2024 ενημέρωσε λεπτομερώς την Ιερά Σιναιτικη Αδελφότητα για την σκοπιμότητα της σύστασης νπδδ στην Αθήνα ώστε η εκπροσώπηση της μονής να αποκτήσει νομική υπόσταση. Ενημέρωσε επίσης για την αρχιτεκτονική του σχεδίου το οποίο θα ζητούσε από την κυβέρνηση και τα κόμματα. Η Ιερά Σιναιτικη αδελφότητα επικρότησε το σχέδιο και έδωσε την πλήρη συγκατάθεση της στον Αρχιεπίσκοπο Σιναίου.

Στις 26/2/2025 παρουσιάστηκε στο υπουργικό συμβούλιο το νομοσχέδιο που υλοποιούσε το αίτημα της Ιεράς Μονής. Στις 28/5/2025 εκδόθηκε η απόφαση του εφετείου της Ισμαηλίας.  Το νομοσχέδιο τελικά βγήκε σε δημόσια διαβούλευση στις 8/7/2025 όπου και παρέμεινε μέχρι τις 22/7.

Λοιπόν, ας δεχθούμε ότι αργήσαμε. Αλλά δεν μπορούμε να δεχθούμε ότι καθ’ όλο αυτό το χρονικό διάστημα, διάστημα τριών ετών, που περίσσεψαν οι συζητήσεις, κανείς δεν είχε πληροφορηθεί τίποτα και τα νέα του νομοσχεδίου έφθασαν στην Αίγυπτο την ημέρα που τελείωσε η διαβούλευση όταν ο Αρχιεπίσκοπος Σιναίου ευχαρίστησε την ελληνική κυβέρνηση για την κατάθεση του νομοσχεδίου.

                Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, γνωρίζετε όλοι ότι οι ελληνοαιγυπτιακές σχέσεις πέρασαν μια πρωτόγνωρη κρίση εξαιτίας της υπόθεσης της Ιεράς Μονής Σινά. Η Κυβέρνηση κατέβαλε κόστος που δεν της αναλογεί για να αντιμετωπίσει χρόνιες παθογένειες και προβλήματα της Ιεράς Μονής Σινά. Δεν είναι ευθύνη αυτής της κυβέρνησης ότι η Μονή Σινά δεν έχει νομική προσωπικότητα στην Αίγυπτο ή ότι δεν έχει διασφαλίσει την συνέχειά της μέσω αδειών διαμονής και υπηκοοτήτων. Ούτε ποτέ της ζητήθηκε βοήθεια από την ίδια την Ιερά Μονή Σινά ούτε είχε εμπλοκή στην νομική υποστήριξη της Ιεράς Μονής κατά την αντιδικία της με το αιγυπτιακό δημόσιο. Πότε ενεπλάκη η Κυβέρνηση; Όταν η φωτιά πια απειλούσε το ίδιο το Μοναστήρι, γιατί τότε της ζητήθηκε.

Το έκανε γιατί αυτό είναι το καθήκον κάθε ελληνικής κυβέρνησης. Και το έκανε με την ομόθυμη υποστήριξη των κομμάτων, του ελληνικού λαού, της Εκκλησίας Ελλάδος και όλων των Πρεσβυγενών Πατριαρχείων. Όλοι υποστήριξαν τον αγώνα της και χαιρέτησαν την κατάθεση του συγκεκριμένου νομοσχεδίου.

Είναι εδώ ο Σεβασμιώτατος Αρχιεπίσκοπος Σιναίου Δαμιανός. Βρίσκεται στα θεωρεία. Πάνω του βαραίνουν 91 χρόνια και από αυτά τα 61 χρόνια υπηρετεί την Ιερά Μονή Σινά. Θέλω να τον κοιτάξω στα μάτια και να του πω μόνο δυο φράσεις. Σε λίγες ώρες αυτό το σχέδιο νόμου θα γίνει νόμος του ελληνικού κράτους. Θα μείνουμε πιστοί στην υπόσχεσή μας.