Μέγα-σεισμός 8,8 Ρίχτερ στην Ρωσία: Το καταστροφικό τσουνάμι που δεν ήρθε ποτέ – Ποιοι είναι οι μεγαλύτεροι σεισμοί που έχουν καταγραφεί

Ο μεγα-σεισμός 8,8 Ρίχτερ που ταρακούνησε την μία πλευρά του πλανήτη στον Ειρηνικό ευτυχώς δεν έφερε το καταστροφικό τσουνάμι που όλοι φοβόντουσαν.

Η περιοχή στην οποία καταγράφηκε η τεράστια δόνηση είναι μία από τις πιο σεισμογενείς στον πλανήτη στην ασιατική πλευρά της Ρωσίας και πάνω στο δαχτυλίδι του Ειρηνικού. Ωστόσο, παρά τα 8,8 Ρίχτερ και τους μαζικούς συναγερμούς στον Ειρηνικό και την αυξημένη επιφυλακή, το τσουνάμι ήταν λιγότερο καταστροφικό απ’ όσο φοβούνταν οι ειδικοί. Ωστόσο οι επιστήμονες επισημαίνουν ότι ο κίνδυνος δεν έχει περάσει.

Το δαχτυλίδι της φωτιάς

Η χερσόνησος Καμτσάτκα είναι απομακρυσμένη, αλλά βρίσκεται στον «Δακτύλιο της Φωτιάς του Ειρηνικού» – που ονομάζεται έτσι λόγω του μεγάλου αριθμού σεισμών και ηφαιστειακών εκρήξεων που συμβαίνουν εδώ. Τα ανώτερα στρώματα της Γης χωρίζονται σε τμήματα – τεκτονικές πλάκες – οι οποίες κινούνται όλες η μία σε σχέση με την άλλη.

Όπως αναφέρει το BBC, ο «Δακτύλιος της Φωτιάς του Ειρηνικού» είναι ένα τόξο αυτών των πλακών που εκτείνεται γύρω από τον Ειρηνικό. Το ογδόντα τοις εκατό των σεισμών στον κόσμο συμβαίνουν κατά μήκος του δακτυλίου, σύμφωνα με τη Βρετανική Γεωλογική Υπηρεσία.

Ακριβώς έξω από τις ακτές της χερσονήσου, η πλάκα του Ειρηνικού κινείται βορειοδυτικά με περίπου 8 εκατοστά (3 ίντσες) ετησίως – περίπου διπλάσιος ρυθμός από αυτόν που μεγαλώνουν τα νύχια σας, αλλά γρήγορα με βάση τα τεκτονικά πρότυπα.

Εκεί έρχεται σε επαφή με μια άλλη, μικρότερη πλάκα – που ονομάζεται μικροπλάκα Okhotsk.

Η πλάκα του Ειρηνικού είναι ωκεάνια, πράγμα που σημαίνει ότι έχει πυκνά πετρώματα και θέλει να βυθιστεί κάτω από τη λιγότερο πυκνή μικροπλάκα. Αυτή η τριβή μπορεί να συσσωρευτεί κατά τη διάρκεια χιλιάδων ετών, αλλά στη συνέχεια μπορεί να εκτονωθεί ξαφνικά μέσα σε λίγα μόνο λεπτά.

Αυτό είναι γνωστό ως σεισμός μεγαθρόμβωσης.

«Όταν συνήθως σκεφτόμαστε τους σεισμούς, φανταζόμαστε ένα επίκεντρο ως ένα μικρό σημείο σε έναν χάρτη. Ωστόσο, για τόσο μεγάλους σεισμούς, το ρήγμα θα έχει διαρρήξει σε πολλές εκατοντάδες χιλιόμετρα», εξήγησε ο Δρ Stephen Hicks, λέκτορας περιβαλλοντικής σεισμολογίας στο University College London.

«Είναι αυτή η τεράστια ποσότητα ολίσθησης και η έκταση του ρήγματος που προκαλεί έναν τόσο υψηλό σεισμό.»

Οι μεγαλύτεροι σεισμοί που έχουν καταγραφεί στην ιστορία, συμπεριλαμβανομένων των τριών ισχυρότερων στη Χιλή, την Αλάσκα και τη Σουμάτρα, ήταν όλοι μεγαθηρικοί σεισμοί.

Γιατί δεν προκλήθηκε μεγάλο τσουνάμι

Η μεγάλη μετατόπιση του βυθού κατά τη διάρκεια ενός μεγασεισμού μπορεί να εκτοπίσει τεράστιους όγκους νερού, προκαλώντας τσουνάμι που ταξιδεύουν με ταχύτητες έως και 800 χλμ/ώρα στον ανοιχτό ωκεανό. Εκεί, τα κύματα είναι αραιά και χαμηλά -συνήθως κάτω από ένα μέτρο.

Καθώς όμως πλησιάζουν τη στεριά, επιβραδύνονται και το ύψος τους αυξάνεται, με αποτέλεσμα να χτυπούν σαν «τείχος νερού» τις παράκτιες περιοχές.

Σύμφωνα με τις ρωσικές αρχές, τα κύματα σε ορισμένες περιοχές της ανατολικής Ρωσίας έφτασαν τα 4 μέτρα – σε κάθε περίπτωση, πολύ χαμηλότερα από τα 20 ή και 30 μέτρα των καταστροφικών τσουνάμι του 2004 και του 2011.

Η εξήγηση, σύμφωνα με τους ειδικούς, βρίσκεται σε μια σειρά από γεωμορφολογικούς παράγοντες: το σχήμα του πυθμένα κοντά στην ακτή, η γεωμετρία της στεριάς και το κατά πόσον η περιοχή είναι κατοικημένη ή όχι, επηρεάζουν καθοριστικά τη δύναμη του κύματος.

«Το ύψος του κύματος εξαρτάται και από την τοπογραφία του βυθού και της ακτής -όχι μόνο από την ισχύ του σεισμού» σημειώνει η καθηγήτρια Τεκτονικής στο Πανεπιστήμιο του Σαουθάμπτον, Λίζα ΜακΝιλ.

Επιπλέον, το εστιακό βάθος του σεισμού ενδέχεται να ήταν μεγαλύτερο απ’ ό,τι αρχικά αναφέρθηκε.

Επιπλέον, η έγκαιρη αντίδραση έπαιξε καθοριστικό ρόλο στον περιορισμό των επιπτώσεων. Στην Ιαπωνία, περισσότερα από 1,9 εκατ. κάτοικοι έλαβαν εντολή να εγκαταλείψουν τις παράκτιες περιοχές και να μετακινηθούν σε υψηλότερα σημεία.

Η σύγκριση με το 2004 είναι αναπόφευκτη, αφού τότε δεν υπήρχε οργανωμένο σύστημα έγκαιρης ειδοποίησης στις περισσότερες χώρες του Ινδικού. Το αποτέλεσμα ήταν 230.000 θύματα σε 14 χώρες.

Η Γεωλογική Υπηρεσία των ΗΠΑ κατέγραψε σεισμό μεγέθους 7,4 Ρίχτερ στην ίδια περιοχή δέκα ημέρες νωρίτερα. Αυτό μπορεί να ήταν ένας προσεισμός – μια πρόωρη απελευθέρωση ενέργειας – αλλά δεν αποτελεί προγνωστικό παράγοντα για τον ακριβή χρόνο ενός μελλοντικού σεισμού, εξήγησε ο καθηγητής McNeill.

«Παρόλο που μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε την ταχύτητα κίνησης των πλακών, το GPS για να μετρήσουμε τις τρέχουσες κινήσεις και πότε συνέβησαν προηγούμενοι σεισμοί, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε αυτές τις πληροφορίες μόνο για να κάνουμε προβλέψεις για την πιθανότητα ενός σεισμού», είπε.

Η Γεωφυσική Υπηρεσία της Ρωσικής Ακαδημίας Επιστημών (GS RAS) θα συνεχίσει να παρακολουθεί την περιοχή, καθώς προβλέπει ότι οι μετασεισμοί θα μπορούσαν να συνεχιστούν τον επόμενο μήνα.

Οι μεγαλύτεροι σεισμοί που έχουν καταγραφεί ποτέ

Ο σεισμός μεγέθους 8,8 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ σήμανε προειδοποιήσεις για τη Χαβάη, τη Βόρεια και Κεντρική Αμερική και τα νησιά του Ειρηνικού νότια προς τη Νέα Ζηλανδία όμως ήταν “μόλις” ο 6ος μεγαλύτερος που έχει καταγραφεί στην γη, τουλάχιστον, από αυτούς που έχει καταφέρει να καταγράψει ο ανθρώπινος παράγοντας.

Σύμφωνα με την Αμερικάνικη Γεωλογική Υπηρεσία, αυτοί είναι οι μεγαλύτεροι σεισμοί που καταγράφηκαν στην ιστορία του πλανήτη:

1. Μπιόμπιο, Χιλή

Ένας σεισμός μεγέθους 9,5 Ρίχτερ έπληξε μια κεντρική περιοχή της Χιλής το 1960. Γνωστός ως σεισμός της Βαλδίβια ή Μεγάλος σεισμός της Χιλής, ο μεγαλύτερος σεισμός που έχει καταγραφεί ποτέ είχε ως αποτέλεσμα περισσότερους από 1.600 θανάτους στη χώρα και εκτός αυτής, οι περισσότεροι από τους οποίους προκλήθηκαν από το μεγάλο τσουνάμι που προκλήθηκε. Χιλιάδες άνθρωποι τραυματίστηκαν.

2. Αλάσκα

Το 1964, ένας σεισμός μεγέθους 9,2 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ έπληξε τον κόλπο του Πρινς Γουίλιαμ στην Αλάσκα, ο οποίος διήρκεσε σχεδόν πέντε λεπτά. Περισσότεροι από 130 άνθρωποι σκοτώθηκαν στον μεγαλύτερο καταγεγραμμένο σεισμό στις ΗΠΑ και στο επακόλουθο τσουνάμι. Υπήρξαν τεράστιες κατολισθήσεις και πανύψηλα κύματα που προκάλεσαν σοβαρές πλημμύρες. Το συμβάν ακολουθήθηκε από χιλιάδες μετασεισμούς για εβδομάδες μετά τον αρχικό σεισμό.

3. Σουμάτρα, Ινδονησία

Ένας σεισμός μεγέθους 9,1 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ και το επακόλουθο τσουνάμι κατέστρεψαν τη νοτιοανατολική και νότια Ασία και την ανατολική Αφρική το 2004, σκοτώνοντας 230.000 ανθρώπους. Μόνο η Ινδονησία κατέγραψε περισσότερους από 167.000 θανάτους καθώς ολόκληρες κοινότητες εξαφανίστηκαν.

4. Τοχόκου , Ιαπωνία

Ένας σεισμός μεγέθους 9,1 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ έπληξε τις ακτές της βορειοανατολικής Ιαπωνίας το 2011, προκαλώντας ένα τεράστιο τσουνάμι που έπληξε τον πυρηνικό σταθμό της Φουκουσίμα. Προκάλεσε προβλήματα στα συστήματα παραγωγής ενέργειας και ψύξης και τήξη πυρηνικών σταθμών σε τρεις αντιδραστήρες. Περισσότεροι από 18.000 άνθρωποι σκοτώθηκαν στον σεισμό και το τσουνάμι , ορισμένοι από τους οποίους δεν έχουν ανακτηθεί ποτέ.

5. Καμτσάτκα , Ρωσία

Το 1952, ένας σεισμός μεγέθους 9,0 Ρίχτερ προκάλεσε σημαντικές ζημιές, αλλά δεν αναφέρθηκαν θάνατοι, παρά το τσουνάμι που έπληξε τη Χαβάη με κύματα ύψους 9,1 μέτρων.