ΕΕ για το δάνειο 90 δισ. ευρώ στην Ουκρανία: “Τηρήσαμε την υπόσχεσή μας” – “Ναυάγιο” για τα παγωμένα ρωσικά assets

Οι Ευρωπαίοι αποφάσισαν να στηρίξουν οικονομικά την Ουκρανία για τα επόμενα τουλάχιστον δύο χρόνια με τη χορήγηση ενός δανείου ύψους 90 δισεκατομμύρια ευρώ, χωρίς ωστόσο να χρησιμοποιήσουν τα παγωμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία, καθώς δεν υπήρξε συμφωνία για το θέμα.

Οι ηγέτες των 27 κρατών μελών έπρεπε να βρουν πάση θυσία μια βιώσιμη λύση για το Κίεβο, καθώς κινδύνευε να δει τους πόρους του να εξαντλούνται ήδη από το πρώτο τρίμηνο του 2026. Είχαν δεσμευτεί να καλύψουν το μεγαλύτερο μέρος των δημοσιονομικών και στρατιωτικών αναγκών της Ουκρανίας αφότου ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ περιόρισε σημαντικά την αμερικανική βοήθεια προς το Κίεβο.

Τελικά, η χρηματοδότηση προς το Κίεβο εξασφαλίστηκε, αλλά όχι με τον τρόπο που θα ήθελε το μεγαλύτερο μέρος της ΕΕ, αναφέρει σε ανάλυσή του το Politico, περιγράφοντας το παρασκήνιο της μαραθώνιας συνόδου κορυφής.

Οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις δεν κατάφεραν να καταλήξουν σε συμφωνία για τη χρηματοδότηση της Ουκρανίας με τα παγωμένα ρωσικά κρατικά περιουσιακά στοιχεία, κάτι που αποτελεί πλήγμα για τον Γερμανό καγκελάριο Φρίντριχ Μερτς και την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.

Αντ’ αυτού, οι χώρες αναγκάστηκαν να συμφωνήσουν σε ένα σχέδιο έκτακτης ανάγκης με βάση το κοινό χρέος της ΕΕ, το οποίο προωθούσε επί εβδομάδες ο Βέλγος πρωθυπουργός Μπαρτ Ντε Βέβερ, και θεωρούνταν απίθανο λίγες μόνο ώρες πριν από την ολοκλήρωση της συμφωνίας.

Μάλιστα, πλήγμα για την ενότητα της ΕΕ, ήταν και το ότι στο δάνειο προς το Κίεβο δεν θα συμμετάσχουν τρεις χώρες – η Ουγγαρία, η Σλοβακία και η Τσεχική Δημοκρατία.

Σύνοδος Κορυφής: Το κείμενο συμπερασμάτων

«Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο συμφωνεί να χορηγήσει δάνειο στην Ουκρανία ύψους 90 δισεκατομμυρίων ευρώ για τα έτη 2026-2027, μέσω δανεισμού της ΕΕ», αναφέρουν τα συμπεράσματα της συνόδου κορυφής που δημοσιοποιήθηκαν μετά τη μαραθώνια συνεδρίαση η οποία ολοκληρώθηκε τις πρώτες πρωινές ώρες.

Τα 90 δισεκατομμύρια ευρώ προς την Ουκρανία θα χορηγηθούν μέσω δανεισμού της ΕΕ στις κεφαλαιαγορές, με την υποστήριξη του προϋπολογισμού της Ένωσης, σύμφωνα με τα συμπεράσματα της συνόδου.

Το ποσό αυτό θα βασίζεται σε «ενισχυμένη συνεργασία» (Άρθρο 20 ΣΕΕ) , που σημαίνει ότι οποιαδήποτε κινητοποίηση πόρων του προϋπολογισμού της Ένωσης ως εγγύηση για το εν λόγω δάνειο δεν θα έχει επίπτωση στις οικονομικές υποχρεώσεις της Τσεχίας, της Ουγγαρίας και της Σλοβακίας.

Το εν λόγω δάνειο θα αποπληρωθεί από την Ουκρανία μόνο μετά την είσπραξη πολεμικών αποζημιώσεων από τη Ρωσία. Μέχρι τότε, τα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία θα παραμείνουν ακινητοποιημένα και η ΕΕ επιφυλάσσεται του δικαιώματός της να τα χρησιμοποιήσει για την αποπληρωμή του δανείου, σε πλήρη συμφωνία με το ενωσιακό και το διεθνές δίκαιο, σημειώνεται ακόμη.

Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο υπογραμμίζει τη σημασία των ακόλουθων στοιχείων σε σχέση με το δάνειο που θα χορηγηθεί στην Ουκρανία:

α) ενίσχυση των ευρωπαϊκών και ουκρανικών αμυντικών βιομηχανιών,

β) συνέχιση της τήρησης του κράτους δικαίου από την Ουκρανία, συμπεριλαμβανομένης της καταπολέμησης της διαφθοράς,

γ) τον ιδιαίτερο χαρακτήρα της πολιτικής ασφάλειας και άμυνας ορισμένων κρατών μελών και τα συμφέροντα ασφάλειας και άμυνας όλων των κρατών μελών.

«Πρόκειται για ένα αποφασιστικό μήνυμα για τον τερματισμό του πολέμου, διότι ο (Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ) Πούτιν δεν θα κάνει παραχωρήσεις παρά μόνο όταν κατανοήσει ότι ο πόλεμός του δεν θα του αποφέρει τίποτα», εκτίμησε ο Γερμανός καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς.

Ο Γερμανός ηγέτης υποστήριζε εδώ και μήνες τη χρήση παγωμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων στην Ευρώπη για τη χρηματοδότηση αυτού του δανείου. Ωστόσο, αναχώρησε από τις Βρυξέλλες χωρίς να έχει επιτύχει τον στόχο του, ενώ αναγκάστηκε επίσης να αποδεχτεί την αναβολή της υπογραφής συμφωνίας ελεύθερου εμπορίου με τις χώρες της Λατινικής Αμερικής που συμμετέχουν στον συνασπισμό Mercosur, έπειτα από τις πιέσεις της Γαλλίας και της Ιταλίας.

«Πρόκειται για σημαντική στήριξη, η οποία ενισχύει αληθινά την ανθεκτικότητά μας», έγραψε ο Ουκρανός πρόεδρος Ζελένσκι στο X ευχαριστώντας τους Ευρωπαίους ηγέτες. «Είναι σημαντικό το ότι τα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία παραμένουν ακινητοποιημένα και το ότι η Ουκρανία έλαβε μια εγγύηση χρηματοοικονομικής ασφάλειας για τα επόμενα χρόνια», πρόσθεσε.

Ο Ζελένσκι εισακούσθηκε μόνο εν μέρει, παρά τις επίμονες προσπάθειές του να αναγκαστεί η Ρωσία να πληρώσει για την εισβολή της. Παρά ταύτα πλέον η Ουκρανία είναι βέβαιη ότι θα λάβει τα κεφάλαια που έχει ανάγκη καθώς οι μάχες συνεχίζονται, ενώ παράλληλα διεξάγονται εντατικές διπλωματικές συζητήσεις.

Καθώς δεν υπήρχε συναίνεση για τη χρήση των παγωμένων περιουσιακών στοιχείων της ρωσικής κεντρικής τράπεζας, κάτι που δεν έχει συμβεί ξανά και ενέχει κινδύνους, οι 27 χώρες μέλη συμφώνησαν σε ένα κοινό δάνειο.

«Δώσαμε μια υπόσχεση και την τηρήσαμε», δήλωσε στους δημοσιογράφους ο επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Αντόνιο Κόστα.

«Νομίζω ότι δεν έχει ξανασυμβεί στην ιστορία μας να εξασφαλίζουμε 90 δισεκατομμύρια ευρώ για μια άλλη χώρα για τα επόμενα δύο χρόνια,», δήλωσε η πρωθυπουργός της Δανίας Μέτε Φρέντερικσεν, η χώρα της οποίας ασκεί την προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ μέχρι το τέλος του έτους.

Τώρα «θα ξαναγίνει ωφέλιμο να μιλήσουμε με τον Βλαντίμιρ Πούτιν», εκτίμησε από την πλευρά του ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν.

Οι χρηματοδοτικές ανάγκες του Κιέβου εκτιμώνται σε 137 δισεκ. ευρώ, με την ΕΕ να δεσμεύεται να αναλάβει τα δύο τρίτα. Τα υπόλοιπα θα διασφαλιστούν από άλλους συμμάχους της Ουκρανίας, όπως η Νορβηγία και ο Καναδάς.

Οι 27 θα χορηγήσουν στο Κίεβο άτοκο δάνειο, χρηματοδοτούμενο από τον προϋπολογισμό της ΕΕ, το οποίο η Ουκρανία θα αποπληρώσει μόνο εάν η Ρωσία της καταβάλει τις αποζημιώσεις, δήλωσε η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.

«Πολύ σημαντικό στοιχείο είναι ότι η Ουκρανία θα χρειαστεί να αποπληρώσει το δάνειο μόνο όταν λάβει αποζημιώσεις. Μέχρι τότε, τα ακινητοποιημένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία θα παραμείνουν ακινητοποιημένα και η Ένωση διατηρεί το δικαίωμα να κάνει χρήση των ταμειακών υπολοίπων για τη χρηματοδότηση του δανείου. Αυτή είναι η λύση που βρήκαμε από κοινού», επεσήμανε η φον ντερ Λάιεν.

«Έπειτα από μακρές συζητήσεις» κατέστη σαφές ότι η χρήση των ρωσικών περιουσιακών στοιχείων «απαιτεί περισσότερη δουλειά», παραδέχθηκε στη διάρκεια της περασμένης νύκτας Ευρωπαίος αξιωματούχος που θέλησε να διατηρήσει την ανωνυμία του.

Η συναίνεση στο θέμα αυτό προσέκρουε εδώ και εβδομάδες στις επιφυλάξεις του Βελγίου, όπου βρίσκεται το μεγαλύτερο μέρος των περιουσιακών αυτών στοιχείων, περίπου 210 δισεκ. ευρώ.

«Όλοι ανακουφίστηκαν»

Ο Βέλγος πρωθυπουργός Μπαρτ ντε Βέβερ απαιτούσε ήδη από τον Οκτώβριο σχεδόν απεριόριστες εγγυήσεις από τους εταίρους του για να μετριάσει τον κίνδυνο ρωσικών αντιποίνων. Και ενώ άλλες χώρες της ΕΕ εξέφραζαν την προθυμία τους να επιδείξουν αλληλεγγύη, δεν σκόπευαν να δώσουν στο Βέλγιο λευκή επιταγή.

«Ο κύβος ερρίφθη, όλοι είναι ανακουφισμένοι», δήλωσε χαμογελαστός ο ντε Βέβερ, τονίζοντας πως η συμφωνία των 27 σημαίνει ότι η Ουκρανία «νίκησε» διότι εξασφάλισε την αξιόπιστη χρηματοδότηση που χρειάζεται. Πρόσθεσε επίσης ότι η ΕΕ δεν έχει καμιά πρόθεση να επιστρέψει τα δεσμευμένα ρωσικά κεφάλαια «στον Πούτιν».

Από την πλευρά του ο Κίριλ Ντμίτριεφ, ειδικός απεσταλμένος του Πούτιν για τις επενδύσεις και την οικονομική συνεργασία, δήλωσε σήμερα ότι «ο νόμος και η σωφροσύνη» κέρδισαν.

«Μείζον ΠΛΗΓΜΑ στους πολεμοκάπηλους της ΕΕ με επικεφαλής την αποτυχημένη Ούρσουλα – φωνές λογικής στην ΕΕ ΜΠΛΟΚΑΡΑΝ την ΠΑΡΑΝΟΜΗ χρήση ρωσικών αποθεμάτων για να χρηματοδοτήσουν την Ουκρανία», έγραψε ο Ντμίτριεφ στο X αναφερόμενος στην φον ντερ Λάιεν.