Εκεχειρία Ισραήλ – Ιράν: Πραγματική ευκαιρία ειρήνης ή διπλωματικό θέατρο;

Από μια κλωστή κρέμεται η εκεχειρία ανάμεσα στο Ιράν και το Ισραήλ, η αναγγελία της οποίας δημιούργησε έστω και προσωρινά ελπίδες για τερματισμό της επικίνδυνης κλιμάκωσης, που έχει βάλει «φωτιά» στη Μέση Ανατολή.

Ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ ανακοίνωσε «πλήρη κατάπαυση πυρός» μεταξύ Ισραήλ και Ιράν, ενώ λίγο μετά τις 7 το πρωί (ώρα Ελλάδος) τόνισε ότι η εκεχειρία έχει τεθεί σε ισχύ, καλώντας Τεχεράνη και Τελ Αβίβ να μην την παραβιάσουν.

Το Ισραήλ συμφώνησε με την πρόταση Τραμπ, όπως ανακοίνωσε αργότερα ο Ισρσηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου.

Ωστόσο, λίγο αργότερα, ο ισραηλινός στρατός υποστήριξε ότι εκτοξεύθηκαν πύραυλοι από το Ιράν. Σε μια άμεση αντίδραση, ο υπουργός Αμυνας της χώρας προειδοποίιησε ότι θα υπάρξει «ισχυρή απάντηση» και μάλιστα στην καρδιά της Τεχεράνης.

Το Ιράν από την πλευρά του διέψευσε τους ισραηλινούς ισχυρισμούς και κατηγόρησε με τη σειρά του το Τελ Αβίβ για επιθέσεις μετά τη συμφωνία.

Το μεσημέρι της Τρίτης (ώρα Ελλάδος), ο Ντόναλντ Τραμπ επανήλθε με δηλώσεις του, κατά την αναχώρησή του προς στη Σύνοδο του ΝΑΤΟ στη Χάγη.

Ο πρόεδρος των ΗΠΑ κατηγόρησε και τις δύο πλευρές για παραβίαση της εκεχειρίας και δήλωσε «πολύ δυσαρεστημένος, ειδικά με το Ισραήλ». «Το Ισραήλ πρέπει να ηρεμήσει, πρέπει να κάνω το Ισραήλ να ηρεμήσει», πρόσθεσε, σημειώνοντας πως «το Ισραήλ και το Ιράν πολεμούν τόσον καιρό και τόσο σκληρά που δεν ξέρουν τι κάνουν».

Μάλιστα, σε ανάρτησή του στο Truth Social, έγραψε με κεφαλαία γράμματα: «Μην ρίξετε αυτές τις βόμβες. Αν το κάνετε, θα πρόκειται για σοβαρή παραβίαση. Καλέστε τους πιλότους σας πίσω».

Από την πλευρά του, ο Βρετανός πρωθυπουργός Κιρ Στάρμερ δήλωσε στους δημοσιογράφους ότι επιθυμεί να συνεχιστεί η εκεχειρία μεταξύ Ισραήλ και Ιράν: «Όσο πιο γρήγορα επιστρέψουμε σε αυτό, τόσο το καλύτερο. Αυτό είναι το μήνυμα που μεταφέρω και στους υπόλοιπους ηγέτες σήμερα. Πρέπει να επιστρέψουμε στην εκεχειρία, κάτι που είναι απολύτως συνεπές με όσα λέω εδώ και καιρό για την ανάγκη αποκλιμάκωσης».

Τόσο η δήλωση Τραμπ ότι «πρέπει να κάνω το Ισραήλ να ηρεμήσει» και η προτροπή του Βρετανού πρωθυπουργού να «επιστρέψουμε άμεσα στην εκεχειρία» δείχνουν τη διεθνή ανησυχία για ανεξέλεγκτη κλιμάκωση.

Παρόλο όμως που η διεθνής κοινότητα χαιρετίζει τα περί εκεχειρίας ανάμεσα στο Ισραήλ και το Ιράν ως «παράθυρο αποκλιμάκωσης» της πιο σοβαρής κρίσης των τελευταίων χρόνων στη Μέση Ανατολή, οι συνεχιζόμενες παραβιάσεις και οι εκατέρωθεν επιθέσεις αποκαλύπτουν τις εύθραυστες ισορροπίες.

Διπλωματικοί κύκλοι θεωρούν πως η παύση των συγκρούσεων θα είναι μια ευκαιρία για την επανεκκίνηση διαλόγου, ειδικά με πρωτοβουλίες από ΗΠΑ και ΕΕ. Άλλοι, πάλι, τη χαρακτηρίζουν καθαρά προσχηματική, καθώς δεν συνοδεύεται από σταθερό μηχανισμό επιτήρησης ή δέσμευση για διαπραγματεύσεις.

Βέβαια, πολλοί αναλυτές προειδοποιούν ότι πρόκειται για μία εύθραυστη κατάσταση, χωρίς μηχανισμούς επιτήρησης, χωρίς εγγυήσεις, και χωρίς σαφή πολιτική βούληση για μόνιμη αποκλιμάκωση.

Υπενθυμίζεται ότι ουκ ολίγες φορές στο παρελθόν επιτεύχθηκαν παρόμοιες “εκεχειρίες” στη Μέση Ανατολή, που όπως αποδείχθηκε απλώς προηγήθηκαν νέων συγκρούσεων.

Όμως, το ερώτημα παραμένει: είναι αυτή η εύθραυστη εκεχειρία ένα βήμα προς την αποκλιμάκωση της κρίσης ή απλώς ένα επικοινωνιακό διάλειμμα πριν τον επόμενο γύρο σύγκρουσης;

Το DEBATER για μια ακόμα φορά ζητά τη γνώμη σας: Θεωρείτε ότι η εκεχειρία ανάμεσα σε Ισραήλ και Ιράν είναι πραγματική ευκαιρία ειρήνης ή διπλωματικό θέατρο;