Το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους επιστημονικούς θεσμούς της σύγχρονης Ελλάδας, με ρίζες που φτάνουν έως την εποχή του Ιωάννη Καποδίστρια. Από την ίδρυσή του, αποτέλεσε προτεραιότητα του νέου ελληνικού κράτους, καθώς η ακριβής μέτρηση του χρόνου ήταν ζωτικής σημασίας για την επιστήμη, την αστρονομία, τη ναυσιπλοΐα και άλλους τομείς.
Το Debater είχε την ευκαιρία να βρεθεί μέσα στο ιστορικό αυτό κτήριο και να καταγράψει την εξέλιξη των σεισμογράφων, από τους πρώτους μηχανισμούς έως τους υπερσύγχρονους αισθητήρες που χρησιμοποιούνται σήμερα σε συνδυασμό με ηλεκτρονικούς υπολογιστές.
Η γέννηση του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου
Το 1895, με πρωτοβουλία του αστρονόμου Δημητρίου Αιγινίτη (1862-1934), η Ελληνική Βουλή ψήφισε νόμο που διέσπασε το Αστεροσκοπείο Αθηνών σε τρία τμήματα:
• Αστρονομικό
• Μετεωρολογικό
• Γεωδυναμικό (αρμόδιο για τη μελέτη των σεισμικών φαινομένων)
Έτσι, τέθηκαν οι βάσεις για τη συστηματική καταγραφή και μελέτη των σεισμών στην Ελλάδα, μια χώρα με έντονη σεισμική δραστηριότητα.
Οι πρώτοι σεισμογράφοι στην Ελλάδα
Ο πρώτος σεισμογράφος εγκαταστάθηκε στην Αθήνα το 1898. Επρόκειτο για ένα όργανο τύπου Agamemnone, το οποίο στην ουσία αιωρούνταν στον αέρα, καταγράφοντας τις δονήσεις του εδάφους.
Το Debater βρέθηκε στην ξύλινη εξέδρα όπου βρίσκεται αυτός ο ιστορικός σεισμογράφος, καταγράφοντας φωτογραφικό υλικό που αποτυπώνει την αρχή της σεισμολογικής έρευνας στη χώρα μας.
Στη συνέχεια, ακολούθησαν άλλες σημαντικές εγκαταστάσεις:
• 1911: Εγκατάσταση του πρώτου σεισμόμετρου τύπου Mainka, δύο οριζοντίων συνιστωσών.
• 1922: Τοποθέτηση ενός σεισμόμετρου τύπου Wiechert, δωρεά του ομογενούς Δεϊμεντζόγλου από το Αμβούργο.
• 1928: Προσθήκη ενός κατακόρυφου σεισμογράφου τύπου Wiechert.
Όλα αυτά τα όργανα αποτελούν πολύτιμα κομμάτια της επιστημονικής ιστορίας της Ελλάδας και κάποια παραμένουν σε λειτουργία μέχρι σήμερα.
Ο μεγαλύτερος σεισμός της ιστορίας στον ελλαδικό χώρο
Σύμφωνα με τις ιστορικές και γεωλογικές αναφορές, ο μεγαλύτερος σεισμός που καταγράφηκε ποτέ στον ελλαδικό χώρο σημειώθηκε το 365 μ.Χ. στην περιοχή της Κρήτης.
Ο καταστροφικός σεισμός είχε μέγεθος που εκτιμάται κοντά στους 8,5-9 βαθμούς της κλίμακας Ρίχτερ και προκάλεσε ένα γιγαντιαίο τσουνάμι που σάρωσε τις ακτές της Μεσογείου.
Οι συνέπειες ήταν καταστροφικές:
• Το αρχαίο λιμάνι της Κρήτης ανυψώθηκε κατά 10 μέτρα, ένα γεωλογικό γεγονός που είναι ορατό ακόμα και σήμερα.
• Οι ακτές της Αιγύπτου επλήγησαν από το τσουνάμι, προκαλώντας μεγάλες απώλειες.
• Πολλές πόλεις καταστράφηκαν ολοσχερώς.
Η μελέτη αυτού του σεισμού, μαζί με την εξέλιξη των σεισμογράφων, έχει συμβάλει στην καλύτερη κατανόηση των τεκτονικών διεργασιών της Ανατολικής Μεσογείου και στην ανάπτυξη συστημάτων έγκαιρης προειδοποίησης για σεισμούς και τσουνάμι.
Συμπέρασμα
Από τον Agamemnone του 1898 μέχρι τους σημερινούς σεισμογράφους που καταγράφουν και αναλύουν σεισμούς σε πραγματικό χρόνο, η εξέλιξη της σεισμολογίας υπήρξε εντυπωσιακή. Το Γεωδυναμικό Ινστιτούτο συνεχίζει να διαδραματίζει πρωταγωνιστικό ρόλο στη σεισμολογική έρευνα, ενώ η ιστορική του πορεία αποτελεί ένα παράθυρο στο παρελθόν αλλά και έναν οδηγό για το μέλλον της επιστήμης των σεισμών.
Πηγές:
• Παπαζάχος Βασίλης, Παπαζάχου Κατερίνα – “Οι Σεισμοί της Ελλάδας” (Γ’ Έκδοση, Εκδόσεις Ζήτη)
• Αρχείο Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών
Λάρισα: Αποφασισμένος ο 60χρονος μακελάρης με το βαρύ παρελθόν – “Ήξερε ότι είχε ένα μήνα ζωής”
Ασταμάτητος Τραμπ με νέους δασμούς σε χάλυβα και αλουμίνιο – Επανέλαβε ότι θα αγοράσει τη Γάζα
ΓΡΑΨΤΕ ΤΟ ΣΧΟΛΙΟ ΣΑΣ"