Οι εκκρεμείς συντάξεις αποτελεί έναν σύγχρονο «γόρδιο δεσμό» για τις ηγεσίες του Υπουργείου Εργασίας τα τελευταία δέκα χρόνια. Οι εκκρεμείς κύριες συντάξεις είναι σήμερα περίπου 130.000 ενώ αναμένεται να αυξηθούν λόγω του κύματος εξόδου που παρατηρείται τους τελευταίους μήνες λόγω της δικαιολογημένης σε ένα βαθμό καχυποψίας των ασφαλισμένων για αλλαγές στα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης. Τα μεγαλύτερα προβλήματα εντοπίζονται στις περιπτώσεις της διαδοχικής και της παράλληλης ασφάλισης που η κατάσταση είναι δραματική.
Φάκελοι βρίσκονται ακόμη σε κούτες λόγω των διαδοχικών μετακομίσεων δομών του ΕΦΚΑ την τελευταία διετία. Οι υπάλληλοι πολύ συχνά δεν έχουν ενσωματώσει τη συνεχή πληροφόρηση που προκύπτει από εναλλασσόμενες και αντιφατικές πολλές φορές εγκυκλίους του ΕΦΚΑ. Για παράδειγμα, από το 2016 που ψηφίστηκε ο νόμος 4387/2016, δεν εκδίδονται αποφάσεις προσαυξήσεων σύνταξης σε ασφαλισμένους που είχαν παράλληλα δύο ταμεία. Στις περιπτώσεις που για τη θεμελίωση δικαιώματος απαιτείται συμμετοχή χρόνου ασφάλισης στο εξωτερικό οι καθυστερήσεις είναι ακόμα μεγαλύτερες, ενώ στις περιπτώσεις που απαιτείται αυτασφάλιση σε ταμεία επαγγελματιών δεν υπάρχει από 1-1-2017 το λογισμικό με αποτέλεσμα οι εν αναμονή συνταξιούχοι να έχουν εγκλωβιστεί σε καθεστώς ανέχειας. Στις επικουρικές συντάξεις και στις εφάπαξ παροχές το πρόβλημα είναι ακόμα μεγαλύτερο.
Σχετικά με τις αιτίας διόγκωσης του προβλήματος, αυτές είναι πολυπαραμετρικές. Πέραν των στρεβλώσεων και των παθογενειών που χαρακτήριζαν διαχρονικά το ασφαλιστικό μας σύστημα, έχει υποτιμηθεί η ανάγκη για πρόσληψη και συνεχή επανεκπαίδευση προσωπικού. Προτιμάται συστηματικά από την πολιτεία μια επικοινωνιακή προσέγγιση του ζητήματος η οποία επιρρίπτει ευθύνες στο προσωπικό του ΕΦΚΑ. Προφανώς και υπάρχουν δεσποτικές συμπεριφορές από μια μειοψηφία υπαλλήλων, αλλά το ζήτημα με τις εκκρεμείς συντάξεις δεν οφείλεται σε αυτές ή τουλάχιστον δεν αποτελούν αυτές τον βασικό λόγο. Από τους μαξιμαλιστικούς στόχους για σύνταξη με ένα κλικ που διαψεύστηκαν παταγωδώς καταλήξαμε στις ανεδαφικές δεσμεύσεις για επίλυση του προβλήματος από 1.000 δικηγόρους και λογιστές που μόλις τον Νοέμβριο θα πιστοποιηθούν.
Για την αντιμετώπιση του προβλήματος απαιτούνται ριζικές λύσεις. Πρόσληψη προσωπικού και επανεκπαίδευση του υπάρχοντος, ψηφιοποίηση των φυσικών παραστατικών των ασφαλισμένων, ηλεκτρονική διασύνδεση μεταξύ των συγχωνευθέντων στον ΕΦΚΑ ταμείων, δομικές παρεμβάσεις στο οργανόγραμμα και κυρίως απλοποίηση διαδικασιών. Π.χ. δε γίνεται να συζητάμε για ενοποίηση ταμείων και στις υποθέσεις διαδοχικής ασφάλισης ο φυσικός φάκελος να γύρνα από ταμείο σε ταμείο. Θα πρέπει ο φάκελος να μένει στον τελευταίο φορέα, ο υπάλληλος που αναλαμβάνει την υπόθεση να την κράτα έως το τέλος, να υπολογίζει αυτός τους χρόνου του κάθε ταμείου και να εκδίδει απόφαση με τις ευνοϊκότερες διατάξεις για τον ασφαλισμένο. Επίσης, δεν επιτρέπεται η καθυστέρηση εκ μέρους του Υπουργείου Εργασίας στην εύρεση των πληροφοριακών συστημάτων και των λογισμικών έκδοσης συντάξεως σε ειδικές περιπτώσεις, ούτε είναι δυνατόν να δικαιολογείται η αδράνεια σε σχέση με τις υποχρεώσεις αυτές με την αιτιολογία ότι αφορούν μειοψηφίες ασφαλισμένων. Ο κάθε ασφαλισμένος έχει δικαίωμα στην έγκαιρη λήψη σύνταξης, αφού η σύνταξη του αποτελεί περιουσιακό στοιχείο που βασίζεται στην καταβολή ασφαλιστικών εισφορών.
Η μείωση της γραφειοκρατίας κατά την έκδοση συνταξιοδοτικών παροχών αποτελεί κεντρικό μοχλό για την ανάκτηση της αξιοπιστίας του ελληνικού κράτους. Η νομιμοποίηση των εισπρακτικών μηχανισμών να απαιτούν την καταβολή εισφορών, να επιβαρύνουν με τόκους και πρόσθετα τέλη τις ληξιπρόθεσμες οφειλές δεν μπορεί να υφίσταται μονομερώς, όταν η πολιτεία δεν τηρεί τις υποχρεώσεις της. Η πρόσφατη απόφαση του ΣτΕ για παραγραφή των οφειλών των ασφαλισμένων στη δεκαετία, βασίστηκε σε μεγάλο βαθμό σε αυτήν την αντίφαση. Άλλες καθυστερήσεις δεν δικαιολογούνται. Είναι ζήτημα κοινωνικής δικαιοσύνης και υποχρέωση της κοινωνίας προς τις προηγούμενες αλλά και τις επόμενες γενιές.
*Ο Κώστας Τσουκαλάς είναι Δικηγόρος – Εργατολόγος
Μειώθηκαν οι αιτήσεις για τις εκκρεμείς συντάξεις – “Ανοιχτες” 136.380 ακόμα αιτήσεις
ΓΡΑΨΤΕ ΤΟ ΣΧΟΛΙΟ ΣΑΣ"