Η πανευρωπαϊκή έρευνα ESPAD (European School Survey Project on Alcohol and Other Drugs) αποτελεί τη μεγαλύτερη διακρατική έρευνα διεθνώς για τη χρήση ουσιών, το αλκοόλ, και συμπεριφορές υψηλού κινδύνου στους εφήβους.
Συλλέγει συγκρίσιμα δεδομένα για μαθητές ηλικίας 15–16 ετών. Η έρευνα του 2024 υλοποιήθηκε σε πανελλήνιο αντιπροσωπευτικό δείγμα 6.810 μαθητών από 488 σχολικές μονάδες με τη χρηματοδότηση του Υπουργείου Υγείας.
Τζόγος από την εφηβεία
Αυξημένο συγκριτικά με πριν από μία 5ετία εμφανίζεται το 2024 το ποσοστό των 16χρονων στην Ελλάδα που αναφέρουν ότι έχουν στοιχηματίσει χρήματα πρόσφατα σε τυχερά παιχνίδια (από 33% το 2019 σε 36% το 2024).
Μεταξύ όσων έχουν στοιχηματίσει πρόσφατα, το ποσοστό εκείνων που το έκαναν σε επίγειο κατάστημα στοιχηματισμού διατηρείται την τελευταία 10ετία σταθερό σε πολύ υψηλά επίπεδα (~92%), ενώ κατά την ίδια περίοδο σημαντικά αυξημένο εμφανίζεται και το ποσοστό εκείνων που στοιχημάτισαν διαδικτυακά (από 62% το 2015 σε 72% το 2024).
Σχεδόν σε όλους τους δείκτες που αφορούν στην ενασχόληση με τα τυχερά παιχνίδια, τα ποσοστά στην Ελλάδα είναι το 2024 πάνω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Ενδεικτικά, συγκριτικά με το 36% των 16χρονων στην Ελλάδα που αναφέρουν ότι έχουν στοιχηματίσει χρήματα πρόσφατα (μέσα στους τελευταίους 12 μήνες) σε τυχερά παιχνίδια, ο αντίστοιχος ευρωπαϊκός μέσος όρος είναι 22%.
Πρωταθλητές στο άτμισμα
Σημαντικά αυξημένο εμφανίζεται το 2024 το ποσοστό των 16χρονων στην Ελλάδα που αναφέρουν ότι έχουν καπνίσει συμβατικό ή/και ηλεκτρονικό/vape τσιγάρο, συγκριτικά με το 2019 (από 43% σε 54%). Η αύξηση αυτή αφορά το συμβατικό (από 33% το 2019 σε 35% το 2024) αλλά κυρίως το ηλεκτρονικό/vape τσιγάρο (από 35% σε 52%, αντίστοιχα).
Αντίθετα με ό,τι παρατηρείται στην Ελλάδα, στις περισσότερες χώρες της ESPAD μειώθηκε από το 2019 στο 2024 το ποσοστό των εφήβων που αναφέρουν κάπνισμα συμβατικού ή/και ηλεκτρονικού/vape τσιγάρου (από 54% το 2019 σε 48% το 2024), με τη μείωση αυτή να οφείλεται κυρίως στις μειώσεις στο συμβατικό τσιγάρο. Όπως και στην Ελλάδα, έτσι και στις περισσότερες χώρες πανευρωπαϊκά αυξήθηκε το ποσοστό των εφήβων που αναφέρουν κάπνισμα ηλεκτρονικού/vape τσιγάρου (από 41% το 2019 σε 43% το 2024), αλλά στην Ελλάδα η αύξηση αυτή είναι εντονότερη (από 35% σε 52%, αντίστοιχα).
Σύμφωνα με την κ. Άννα Κοκκέβη, Ομοτ. Καθηγήτρια της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ και επικεφαλής της έρευνας ESPAD στο ΕΠΙΨΥ «η σημαντική άνοδος στη χρήση ηλεκτρονικών/vape τσιγάρων από τους εφήβους σχετίζεται και στη χώρα μας άμεσα με την επιθετική εμπορική προώθησή τους ως «ασφαλέστερη» εναλλακτική, κάτι που ενισχύει την πρόθεση για πειραματισμό ενώ υποτιμά τους ψυχολογικούς και σωματικούς κινδύνους. Όπως η έρευνά μας δείχνει, το 77% των 16χρονων θεωρεί ότι θα του/της ήταν «εύκολο» να βρει ηλεκτρονικό/vape τσιγάρο σε περίπτωση που θα το ήθελε, και το παραπάνω μπορεί να περιοριστεί κυρίως με μια υπεύθυνη επανεπίσκεψη και αξιολόγηση του τρόπου με τον οποίο εφαρμόζονται οι σχετικοί νόμοι στην αγορά.»
Αυξημένη χρήση κάνναβης και άλλων ουσιών
Το 13% των 16χρονων στην Ελλάδα αναφέρει χρήση κάποιας παράνομης ουσίας (έστω και μία φορά), στην πλειονότητα των περιπτώσεων κάνναβη (11%). Τα ποσοστά είναι σημαντικά αυξημένα το 2024 συγκριτικά με το 2019, ενώ επιπλέον καταγράφουν την υψηλότερη τιμή της τελευταίας 25ετίας. Μάλιστα, για πρώτη φορά το 2024, ο επιπολασμός της χρήσης ουσιών στους 16χρονους στην Ελλάδα κυμαίνεται στα ίδια επίπεδα με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο (13%).
Αντίθετα με ό,τι παρατηρείται στην Ελλάδα, στις περισσότερες χώρες της ESPAD, η χρήση ουσιών μειώνεται σταδιακά μετά το 2011. Και αντίθετα με ό,τι παρατηρείται στις περισσότερες χώρες της ESPAD, αυξάνεται την τελευταία 10ετία το ποσοστό των 16χρονων που θεωρούν ότι τους είναι «εύκολο» να βρουν κάνναβη σε περίπτωση που το θελήσουν (34%, συγκριτικά με το 26% του ευρωπαϊκού μέσου όρου).
Όπως επισημαίνει ο επικεφαλής του Επικεφαλής Τομέα Ερευνών & Επιδημιολογίας Εξαρτήσεων του ΕΚΤΕΠΝ και επιστημονικός υπεύθυνος της έρευνας ESPAD στο ΕΠΙΨΥ, κ. Τάσος Φωτίου «η αυξημένη διαθεσιμότητα της κάνναβης, όπως αντικατοπτρίζεται και στην αντίληψη των εφήβων για την ευκολία πρόσβασης σε αυτήν, αποτελεί κρίσιμο παράγοντα που ενισχύει την αύξηση της χρήσης, ιδίως όταν αυτή συμβαδίζει με την απουσία αντίστοιχης μείωσης σε στάσεις και αντιλήψεις κινδύνου».
Υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ και μέθη
Διαχρονικά, όπως και στις περισσότερες χώρες της ESPAD, έτσι και στην Ελλάδα καταγράφεται μείωση στο ποσοστό των εφήβων που αναφέρουν ότι έχουν καταναλώσει αλκοόλ.
Ωστόσο, στην Ελλάδα, συγκριτικά με το 2019 (προηγούμενη έρευνα), το 2024 παρατηρείται αύξηση σε δύο βασικούς δείκτες προβληματικής κατανάλωσης: την υπερβολική κατανάλωση (5 ή περισσότερα ποτά στη σειρά στην ίδια περίσταση), η οποία αυξήθηκε από 32% σε 37%, και η μέθη, που αυξήθηκε από 10% σε 13%, αντίστοιχα. Επιπλέον, το 2024 τα ποσοστά στην Ελλάδα είναι υψηλότερα σε σχέση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο σε σχεδόν όλους τους δείκτες που αφορούν την κατανάλωση οινοπνευματωδών, με εξαίρεση τη μέθη, όπου η χώρα βρίσκεται κοντά στον ευρωπαϊκό μέσο όρο.
Μονιμότητα στο Δημόσιο: Το στοίχημα Μητσοτάκη και η πίεση στο ΠΑΣΟΚ – Γιατί άνοιξε τώρα το θέμα
Γιώργος Παπαδάκης: Δείτε σπάνιες φωτογραφίες από τον γάμο του με την Τίνα Παπαδέλλη
ΓΡΑΨΤΕ ΤΟ ΣΧΟΛΙΟ ΣΑΣ"