“Ωρολογιακή βόμβα” η υπογεννητικότητα για τα μικρά νησιά: Οι κάτοικοι γερνούν, οι νέοι φεύγουν οι νέοι, τα σχολεία κλείνουν

Στον Άγιο Ευστράτιο το νηπιαγωγείο είναι κλειστό επί τρία χρόνια, δύο παιδάκια πηγαίνουν στο Δημοτικό και 14 σε Γυμνάσιο και Λύκειο. Ο πληθυσμός γερνάει και οι κάτοικοι κάτω των 35 ετών είναι πάρα πολύ λίγοι. 180 κατοίκους έχει το νησί, όπου στην συντριπτική τους πλειοψηφία είναι άνω των 60 ετών, υπάρχουν 16 παιδιά ενώ ελάχιστες είναι οι γυναίκες κάτω των 35 ετών.

Ενδεικτικό της υπογονιμότητας είναι ότι το νηπιαγωγείο είναι κλειστό εδώ και τρία χρόνια ενώ μόνο 2 παιδιά σε προ νηπιακή ηλικία.

Στη Λήμνο των 16.000 κατοίκων το 2024 καταγράφηκαν 100 γεννήσεις, ενώ οι θάνατοι ήταν διπλάσιοι. Άδεια σχολεία. Λίγες οικογένειες. Ερημωμένα χωριά. Αυτή είναι η εικόνα στα περισσότερα νησιά μας τα τελευταία χρόνια.

Αυτά τονίστηκαν σε ημερίδες που πραγματοποίησε το Ελληνικό Διαδημοτικό Δίκτυο Υγειών Πόλεων του ΠΟΥ σε συνεργασία με την Ελληνική Εταιρεία Αναπαραγωγικής Ιατρικής και τους Δήμους Λήμνου και Αγίου Ευστρατίου, με θέμα «Πρόληψη στην Αναπαραγωγική Υγεία και την Γονιμότητα».

Φεύγουν οι νέοι

Η δήμαρχος Λήμνου Ελεονώρα Γεώργα χαρακτήρισε το δημογραφικό ζήτημα «ωρολογιακή βόμβα» για τα νησιά. «Η μείωση των γεννήσεων, η γήρανση του πληθυσμού και η φυγή των νέων σε αστικά κέντρα συνδέονται ως ένα βαθμό και με την ανεπαρκή πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας, ειδικά σε ό,τι αφορά την αναπαραγωγική υγεία και την αντιμετώπιση της υπογονιμότητας», ανέφερε.

Κλείνουν σχολεία

Η πρόεδρος του Ιατρικού Συλλόγου Λήμνου, κ. Ελένη Φαρμάκη, ως Παιδίατρος, επισήμανε τη συνεχή μείωση των γεννήσεων στο νησί.

Ανέφερε ότι στον Δήμο Λήμνου δηλώνονται ετησίως μόλις 100 νεογνά, εκ των οποίων μόνο 20 γεννιούνται στο τοπικό νοσοκομείο ενώ τα υπόλοιπα σε Μαιευτήρια της Αθήνας και Θεσσαλονίκης. Τόνισε ότι πριν από 20 χρόνια λειτουργούσαν νηπιαγωγεία και δημοτικά σχολεία σε όλα τα χωριά του νησιού, ενώ σήμερα μετά τις συγχωνεύσεις λειτουργούν μόνο 10 δημοτικά και αντίστοιχος αριθμός νηπιαγωγείων. Ανέφερε επίσης ότι οι θάνατοι είναι διπλάσιοι των γεννήσεων.

Το παράδειγμα της Πορτογαλίας

Σύμφωνα με τους επιστήμονες, αυτό που μπορεί να βοηθήσει είναι η εφαρμογή μέτρων πρόληψης όπως είναι η μέτρηση της Αντιμυλλέριου Ορμόνης που αποτελεί ένα σημαντικό δείκτη γονιμότητας, καθώς παρέχει πληροφορίες για την ποσότητα των ωαρίων που διαθέτει μια γυναίκα τη δεδομένη χρονική στιγμή.

Ο Γενικός Γραμματέας της Ελληνικής Εταιρείας Αναπαραγωγικής Ιατρικής Κωνσταντίνος Πάντος, στην ομιλία του αναφέρθηκε στο παράδειγμα της Πορτογαλίας όπου εφαρμόστηκε η συγκεκριμένη εξέταση στο πλαίσιο ενός εθνικού ελέγχου για το μειωμένο Ωοθηκικό Απόθεμα, σε έναν πληθυσμό γυναικών ηλικίας 25–30 ετών. Τα αποτελέσματα ήταν εντυπωσιακά καθώς έδειξαν ότι όταν οι γυναίκες διαπίστωσαν ότι είχαν ελαττωμένα επίπεδα AMH, το 83% δήλωσε ότι θα άλλαζε τα αναπαραγωγικά τους σχέδια, με το 35,9% να σκέφτεται να επιταχύνει την πρώτη τους εγκυμοσύνη και ένα σημαντικό ποσοστό 27,5% θα εξέταζε την κρυοσυντήρηση ωαρίων».

Επίσης, επιτεύχθηκε μια εξοικονόμηση πόρων της τάξεως των 9,4 εκατομμυρίων ευρώ αφού ο αντίστοιχος πορτογαλικός φορέας , δεν χρειάζεται πλέον να χρηματοδοτεί τις εξωσωματικές γονιμοποιήσεις.

Σύμφωνα με τον κ. Πάντο η πρόωρη ωοθηκική ανεπάρκεια, η παύση της λειτουργίας των ωοθηκών πριν από την ηλικία των 40 ετών, αυξάνεται δραματικά τα τελευταία χρόνια. Στην Ελλάδα, η κύρια αιτία υπογονιμότητας, πλέον, είναι η προχωρημένης ηλικία, ενώ η φθίνουσα πορεία των γεννήσεων συνεχίζεται αδιάκοπα τις τελευταίες δεκαετίες. Η μέτρηση της AMH προβάλλεται ως βασικό εργαλείο πρόληψης, που μπορεί να συμβάλει στην αντιμετώπιση αυτής της κρίσης, στοχεύοντας στα γόνιμα ζευγάρια.

Ο κ. Πατούλης έκανε λόγο για «σοβαρή εθνική απειλή» με μακροχρόνιες επιπτώσεις, σε κοινωνικό και οικονομικό επίπεδο.

Σημείωσε ότι Πολιτεία, Τοπική Αυτοδιοίκηση, Επιστημονική Κοινότητα, πρέπει να ενώσουν τις δυνάμεις τους και να χτίσουν ένα υποστηρικτικό πλαίσιο, ειδικά για τις νησιωτικές και ακριτικές περιοχές που θα περιλαμβάνει πρόσβαση σε δωρεάν προληπτικούς ελέγχους, στήριξη των νέων ζευγαριών ενίσχυση των υπηρεσιών που να μπορούν να ανταποκρίνονται στις ανάγκες των κατοίκων.